Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: [NIEKRZECZNIE]

Następne hasło: NIEKRZEPKI »

NIEKRZECZNY (9) ai

niekrzeczny (6), niegrzeczny (3); niekrzeczny Mącz (4). CzechEp, ZbylPrzyg; niegrzeczny Calep (2), KlonWor.

nie w pisowni rozłącznej (5), łącznej (4); k w pisowni rozłącznej (4), łącznej (2); g w pisowni łącznej.

Oba e jasne.

Fleksja

sg
m	N	niegrzeczny	f	N	niekrzecznå	n	N	niekrzeczn(e)
	A			A	niegrzeczną		A

pl
N	subst	niekrzeczn(e)

sg m N niegrzeczny (3). ◊ f N niekrzecznå (1). ◊ A niegrzeczną (2). ◊ n N niekrzeczn(e) (2). ◊ pl N subst niekrzeczn(e) (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI w. (dwa z niżej notowanych przykładów).

Znaczenia

1. Niedorzeczny, bezsensowny; perabsurdus Calep, Cn (3)
2. Błahy, nieistotny, próżny, zbędny (4)
3. Nieprzystojny, niestosowny (1)
4. Nieładny (1)

1. Niedorzeczny, bezsensowny; perabsurdus Calep, Cn; absurdus, ineptus Cn (3): Dumeta Stoicorum, per translationem, Mieyſce skropowáte á cięſzkie/ to yeſt trudne/ Nie k rzeczne. Mącz 97d; Tym podobna ieſt y mowá y rzecż nie k rzecżna fol. 82. Sżátan cżłowiecźeńſtwo Pana Chriſtuſowe [...] przez śmierć pochwyćił y pożarł. CzechEp 149; Calep 774a.

2. Błahy, nieistotny, próżny, zbędny; frivolos Mącz, Calep; inanis, levis, nullius momenti, otiosus Mącz (4): verborum concertatio, Próżne nie pożyteczne á nie k rzeczne mówienie. Mącz 49d; Frivolus, id est, Inanis, Levis, et Nullius momenti, Nyczemny Niekrzeczny/ Máłoważny. Mącz 137b, 259a; Calep 436a.

3. Nieprzystojny, niestosowny (1): Stroiſz z mym ſzedźiwym włoſem igraſzkę nie grzecżną KlonWor ktv.

4. Nieładny (1): A gdyby ſię ſtroiłá w ſtáropolſką ſzátę/ Lub w fałdowáną ſuknią w nie krzeczną robotę/ Nie vſzłáby wnet śmiechu ZbylPrzyg A3v.

Synonimy: 2. niczemny, niepożyteczny, prożny; 3. nieprzystojny; 4. niecudny.

Cf GRZECZNY

ASt