[zaloguj się]
[pdf]

NIEŚLACHETNOŚĆ (4) sb f

nieślachetność (1), nieślachetność a. nieslachetność (3); nieślachetność BierEz; nieślachetność a. nieslachetność [zapis -ſ-] BielŻyw, Leop (2).

Wszystkie samogłoski prawdopodobnie jasne (tak w nie- oraz ślachetność).

Fleksja
sg pl
N nieślachetność nieślachetnośći
G nieślachetności
A nieślachetność

sg [N nieślachetność.] ◊ G nieślachetności (2). ◊ A nieślachetność (2). ◊ [pl N nieślachetnośći.]

Sł stp notuje, Cn, Linde brak.

1. Nieuczciwość, niegodziwość, nikczemność (2): Był w Attenach ieden młodzieniecz Palemon imieniem, barzo roſpoſtny, że ſie z ſwey nieſlachetnoſci pyſznił. BielŻyw 100; Odday im według ich ſpraw: y według nie ſláchetnośći wynáleſkow ich [secundum nequitiam adinventionum ipsorum; według złości wymyſłów ich WujBib]. Leop Ps 27/4.

[W połączeniu szeregowym: Ktemu pychá/ łakomſtwo/ okrućienſtwo/ drapieſtwo/ pokrytoſc/ y inne nieſlachetnoſci ym pánowáły FlawHist ++2v.]

[Szereg: »nieślachetność a złość«: Aż więc tá właſna Iezuicka/ nigdy nie ſpodźiewána nieślachetność á złość/ ná nie ſię iuż wyiáwia TurnZwierc E2v.]
2. Poniżenie (1):
Szereg: »chwała i nieślachetność« (1): zálecaymy ſie ták iáko ſłudzy Boży [...] przez chwałę y nieſláchetność [per gloriam et ignobilitatem; przez chwałę y zelżywość WujNT]/ przez niecżeść/ y przez dobrą ſlawę Leop 2.Cor 6/8.
3. Niski stan społeczny, niska pozycja społeczna (1): Muchá mrowce przygániłá/ Nieślachetność wymiotáłá: Rzekąc/ nędznáś źiemię kopaſz/ A ták iáko ia nie lataſz. Zawżdy mieſzkaſz w iámie grubey/ Ia z królem w łożnicy cudnej BierEz N3.

Synonimy: 1. bezecność, nieprawość, nieuczciwość, złość; 2. hańba, niecześć, niesława, zelżywość; 3. nikczemność, niskość.

Cf ŚLACHETNOŚĆ

KK