[zaloguj się]
[pdf]

OBIATA (84) sb f

o jasne; -at- (w tym 2 r. błędne znakowanie); -at (2) BudBib, WujNT, -åt (1) BielKron; końcowe a jasne.

Fleksja
sg pl
N obiata obiaty
G obiaty obiat
A obiatę obiaty
I obiatą obiatami
L obiatåch

sg N obiata (17). ◊ G obiaty (11). ◊ A obiatę (37). ◊ I obiatą (2). ◊ pl N obiaty (2). ◊ G obiat (3). ◊ A obiaty (8). ◊ I obiatami. ◊ L obiatåch (1).

Sł stp: obiata, obieta, Cn notuje, Linde XVI – XVII w.

Ofiara składana Bogu, bóstwom lub świętym; sacrificium Vulg, PolAnt, Cn; oblatio Vulg, Cn; munus PolAnt; immolatio, libamentum, piacularia sacra, sacrum Cn (84): Bo oley/ [...] y woſk/ zupełna obiátá ieſt: á ofiárowánie nie krwáwey ofiáry/ vbłagánie ieſt WujJud 240; Przynośćie Iehowie sławę/ imieniu iego/ bierzćie obiátę á nieśćie przedeń BudBib 1.Par 16/29, 1.Reg 26/19, Ps 95/8; [człowiek do furty:] Com ſye rázów obróćił v twégo podwoiá/ Obiátámi ſzukáiąc v świętych pokoiá. KochPieś 25.

obiata czyja [w tym: pron poss (3), G sb (2)] (5): Y będzie słodnąć Iehowie obiátá Iehudy y Ieruſzalimá BudBib Mal 3/4, 1.Reg 2/29; Vſłyſzał płácz móy/ gdym rátunku prośił: [...] Viſzczę mu ſye obiátámi ſwémi. KochPs 32; KochPam 81; Drudzy błagáli Bogá ofiárámi. Y ták ſtráſzliwe one ich obiáty/ Y gorące łzy/ nie ſą bez odpłáty GrochKal 15.

W połączeniach szeregowych (2): LatHar 166; Ześ niechćiał ániś polubił ofiáry/ y obiáty/ y cáłopalenia/ y ofiáry zá grzech [hostias et oblationes et holocautomata pro peccato]/ ktore wedle zakonu bywáią ofiárowáne WujNT Hebr 10/8.

Zwroty: »czynić Bogu (a. bogom) obiatę« [szyk zmienny] (2): Poimánych Ceſarz w koło poſtháwiwſzy/ dał śćináć cżęść niemáłą/ y krwią ich Bogu ſwemu obiátę cżynił BielKron 308v, 322.

»ofiarować obiatę [w tym: komu, czemu (2)]« [szyk zmienny] (3): PatKaz II 44; W pewnych ſtronách ſtrumieniá cżąſtká twoiá/ ten ieſt los thwoy: á imeś wyláłá Napoyną offiárę/ offiárowáłáś obiátę [obtulisti sacrificium] Leop Is 57/6; WujJud 237v.

»przynosić, nieść obiatę [w tym: komu (1)]« = oſferre munus a. sacrificium PolAnt (1:1): Wgłádkich kámienioch potoku dział twoy/ te loſem twoim/ wſzákeś im lałá zalewkę/ y przynośiłáś obiátę BudBib Is 57/6, Mal 3/3.

Wyrażenia: »obiata za grzech« (1): gdy ſie kto pomazał báłwochwalſtwem/ mężoboyſtwem/ cudzołoſtwem/ y ktemu rownemi. Tákie niecżyſtośći ocżyściáli s ſiebie obiátámi zá grzech zá wſzytek lud. BielKron 36v.

»obiata niepokalana« (1): Abowiem od wſchodu ſłońcá áż do zachodu [...] ná wſzelkim mieścu ofiáruią imięniu memu Ofiárę álbo obiátę niepokaláną [oblatio munda Vulg Mal 1/11]. WujJud 237v.

»palenie obiat« (1): [Bóg do Mojżesza] Vcżynicie theż ołtarz ku paleniu obiat z drzewá Setim BielKron 33v.

»przenaświętsza, święta obiata« = Eucharystia [szyk 1:1] (1:1): oto obyata ſwyαta dobrze lyuba doſkonala w wony ſlotkoſcy. BierRaj 23v, 22v.

Szereg: »ofiara, (albo, i) obiata« (3): Kryſthus nas vmiłował/ y ſámego ſiebie zá nas wydał/ offiárą y obiáthą Pánu Bogu ku wonney flotkośći. KrowObr 96v; WujJud 237v; Kośćioł on dawny pierwſzy vżywa tych ſłow ofiárá/ obiátá WujJudConf 235v. [Ponadto w połączeniach szeregowych 2 r.]
Przen (2):
Zwroty: »[co komu] za obiatę dawać« (1): Znáczna theż rzecz ieſth z żydów: którzy [...] ſą tu tułáczmi y bezeczći ná świećie: y duſze ſwé ſzátánowi zá obiatę dáią BiałKat 168v.

»[komu] ofiarować obiatę chwały« (1): O krolu naſz ſynu Dawidow/ [...] tobie będę ofiarował o biatę [!] chwały á gimienia pańſkiego będę wzywał. TarDuch E3v.

a. Ofiara pokarmowa (smażona lub pieczona) z mąki zaprawionej oliwą; munus, oblatio PolAnt fer(c)tum Cn (49): Záś káżda obiátá w oliwie rozmieſzona y ſucha/ wſzem ſynom Aharonowym będzie BudBib Lev 7/10; A dar iego miſá śrebrna iedná/ [...] cżáſzá iedná śrebrná [...] obie pełne białey mąki przypráwione w oliwie ná obiátę BudBib Num 7/13, Lev 2/3, 6, 10, 7/9, Num 4/16 (12).

obiata z czego (1): Y przynieſieſz obiátę ſtych (rzecży) [z mąki i oliwy] vcżynioną Iehowie BudBib Lev 2/8.

obiata czyja [pron pass] [= kto czyni] (10): To będzie tobie z ofiar naświętſzych/ káżdy dar ich/ y káżda obiátá ich [omne munus eorum]/ y káżda ich (ofiárá) zá grzech BudBib Num 18/9; Te (ofiáry) cżynić będziećie Iehowie [...] wcáłopaleniach wáſzych/ y w obiátach wáſzych/ y wzákrápiániach wáſzych y wdziękowych (ofiárách) wáſzych [in holocaustis vestris et oblationibus vestris et pacificis vestris]. BudBib Num 29/39, Num 29/30, 31, 33, 34, 37 (10).

obiata czyja [= kto przyjmuje] (1): Przecżże wirzgaćie ná ofiáry moie y ná obiáty moie [in sacrificium meum et in oblationem meam]/ ktorem roſkazał (cżynić) w przybytku? BudBib 1.Reg 2/29.

W połączeniach szeregowych (11): na ołtarzu wielkim żży [...] cáłopalenie wſzego ludu ziemie (tey) y obiátę ich/ y zalewki ich [et holocaustum universi populi terrae et sacrificium eorum et libamina eorum] BudBib 4.Reg 16/15; Záś drobię iedno z drobu od dwu ſet z páſtwiſk (będzie dáwáć) Izráel/ ná obiátę/ y ná cáłopalenie/ y ná dziękowne (offiáry) [in sacrificium et holocaustum et in pacifica] dla vbłagánia zá śiebie BudBib Ez 45/15, Ex 30/9, Num 18/9, 29/31, 34, 38 (11).

Zwroty: »czynić obiatę« = facere sacrificium PolAnt (2): on [książę] będzie cżynić (ofiárę zá) grzech/ y obiátę/ y cáłopalenie y (offiáry) dziękowne błagáiąc (Bogá) zá dom Izráelſki. BudBib Ez 45/17, Ez 45/25.

»da(wa)ć [co] na obiatę« (2): Patrz (żem) dał bydło ná całopalenie/ á wycierlice ná drwá/ záś pſzenice ná obiátę/ wſzytkom dał [pro sacrificio omnia dedi]. BudBib 1.Par 21/23, Ez 45/15.

»ofiarować obiatę [w tym: komu (1)], ofiarować [komu co] na obiatę« (2:1): vſmáżoną obiátę kęſámi ofiárowáć będzieſz na wonność słodkośći Iehowie [cocta sacrificii per frusta offeres odorem quietis Domino]. BudBib Lev 6/21, Lev 6/20, 14/20.

»palić obiatę« = incendere sacriflcium Vulg (2): Leop Ier 33/18; Y palił cáłopalenie ſwoie/ y obiátę [Et suffuit holocaustum suum et sacriflcium suum] y zálewał zalewkę ſwoię BudBib 4.Reg 16/13.

»przynieść (a. przynosić) obiatę [w tym: komu (3)]« [szyk zmienny] (4): Nie przynieſięćie [!] nań kádzenia obcego/ áni obiáty [Non ascendere facietis super illud suſfimentum alienum et holocaustum et sacrificium]/ áni mokrey ofiáry wleiećie nań. BudBib Ex 30/9; Wſzelka obiátá ktorą przynoſić będziećie Iehowie [Omne sacrificium quod facietis appropmquare Domino] nie będzie kwáſzona BudBib Lev 2/11, Lew 2/8, Am 5/25.

»wziąć [co] na obiatę« (2): wezmie [...] y trzy dzieſiąte cżęśći (efy) białey mąki ná obiátę [capiet... et tres decimas similae oblationem mixtam oleo] BudBib Lev 14/10, Lev 14/21.

Wyrażenia: »chlebowe obiaty« (1): Y z Kápłanow/ y Lewitow/ nie zginie mąż od oblicża moiego/ któryby offiárował zupełne offiáry/ y palił chlebowe obiáty [et incendat sacriflcium] Leop Ier 33/18.

»obiata daru, dar obiata, dar obiaty« (2:1:1): ZAŚ duſzá gdy przynośić będzie dar obiátę Iehowie [obtulerit oblationem Domino] tedy biała mąká będzie dar iey BudBib Lev 2/1; Záś ieſli obiátá dáru twego ſmáżona [si sacrificium craticulae fuerit]/ (tedy) będzie biała mąká woliwie przypráwiona. BudBib Lev 2/5, Lev 2/4, 7.

»obiata ofiarownikowa« (1): Y káżda obiátá Ofiárownikowa [Et omne munus sacerdotis] wſzytká ma być ſpalona BudBib Lev 6/23.

»pamięć obiaty« (1): Y weźmie ofiárownik zoney obiáty pámięć iey [de sacrificio odorem; weźmie pámiętné z ofiáry (marg) áby Bóg pamiętał (–) WujBib] BudBib Lev 2/9.

»obiata wieczorna« (1): ná ołtarzu wielkim żży cáłopalenie záránne/ y obiátę wiecżorną [sacrificium vespertinum] BudBib 4.Reg 16/15.

»zaranna obiata« (1): báráná drugiego vcżyniſz miedzy wiecżory/ iáko zaránną obiátę [sacrificium matutinum] BudBib Ex 29/41.

Szeregi: »całopalenie i obiata« = holocaustum et munus PolAnt (4): Y ofiárowáć będzie ofiárownik cáłopalenie y obiátę w ołtarzu BudBib Lev 14/20, 4.Reg 16/13, 15 [2 r.]. [Ponadto w połączeniach szeregowych 9 r.]

»ofiara i obiata« = sacrificium et oblatio PolAnt; hostia et oblatio Vulg (4): Izáli offiáry y obiátę przynośiliśćie mi w puſtyni czterdzieśći lat domie Izráelow? BudBib Am 5/25, 1.Reg 2/29; WujNT Hebr 10/5, s. 773. [Ponadto w połączeniach szeregowych 6 r.]

»obiata i zakrapianie« = oblatio et libamina PolAnt (3): A obiátá ich/ y zákrapiániá ich do ćielców/ do báránow (ſtárych) y łońſkich podług lidżby iáko obycżay. BudBib Num 29/30, Num 29/33, 37. [Ponadto w połączeniach szeregowych 4 r.]

b. Całopalna ofiara ze zwierzęcia; (h)arviga, hostia, victima Cn (8): Ná ten cżás był v nich [u Żydów] troy obycżay ofiar. Pirwſza byłá ku chwale Boſkiey dobroći/ á tę wſzytkę palono/ zwano ią obiátą. BielKron 38v.
Zwroty: »działać obiaty« (1): tám Dawid dzyáłał obiáty y ofiáry ſpokoyne y zá grzechy/ błogoſłáwiąc wſzemu ludu BielKron 70.

»ofiarować [co] na obiatę« (3): A gdy iey [położnicy] cżás przyſzedł ocżyścienia/ ofiárowáłá zá dzeyći báránká rocznego ná obiátę BielKron 37v, 38v [2 r.].

»przyjąć [co] za obiatę« (1): Potym [Aaron] od wſzytkich przyiął dwu Kozłu zá grzech/ á Skopu zá obiátę. BielKron 38v.

»wziąć [co] na obiatę« (1): [Mojżesz] roſkazał Aaronowi/ áby mowił ku ludu Izráelſkienki/ weźmicie kozłá ná ofiárę zá grzechy/ á cielcá y báránká rocżnego niepokalánego/ to ieſt zdrowego/ ná obiátę BielKron 37v.

Wyrażenie: »obiata palona« (1): A ná to ſwięto raz do roku Aaron [...] ofiárował od ſiebie Cielcá ná obiátę paloną. BielKron 38v.
Szereg: »obiata, (i) ofiara« [szyk 1:1] (2): BielKron 37v cf »wziąć [co] na obiatę«; BielKron 70 cf »działać obiaty«.
Wyrażenie przyimkowe: »za obiatę« = jako obiata (2): A ieſli był ták vbogi iż nie mogł doſtáć ták tego wiele/ tedy miáſto báráná y owce ofiárował parę Gołębiąt álbo Sinogárlic/ s ktorych iedná zá grzech á druga zá obiátę BielKron 37. Cf »przyjąć [co] za obiatę«.

Synonimy: dar, obietnica, ofiara.

Cf [OBIAT], OBIATAWANIE, [OBIATOWANIE], OBIEĆ

AS