[zaloguj się]
[pdf]

OBŁOW (31) sb m

Pierwsze o oraz drugie o w przypadkach zależnych jasne; N i A sg z tekstów nie oznaczających ó (Cn o pochylone).

Fleksja
sg pl
N obłow
G obłowu
A obłow obłowy
I obłowem
L obłowie

sg N obłow (7). ◊ G obłowu (3). ◊ A obłow (10). ◊ I obłowem (5); -em (2), -(e)m (3). ◊ L obłowie (5). ◊ pl A obłowy (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI – XVII w.

1. Polowanie, połów; aucupium, captura Cn (18): BierEz I2v; Gdy iuż obacżył Piotr onę moc Páńſką/ iż obacżył że ſie on obłow ſſthał nie cżłowyecżą mocą/ iedno mocą onego wſzechmocnego á wiekuiſtego Boſtwá/ záwołał do Páná RejPos 177.
Zwrot: »rozrzucić sieci na obłow« (1): Wiedź ná głębią/ á rozrzućcye ſieći ſwoye ná obłow. RejPos 173v.
Wyrażenie: »obłow ryb« (2): Przez wielki obłow ryb Iezus kſobie przywabia Piotrá z towárzyſzmi iego. BibRadz Luc 5 arg; LatHar 213.
Przen (13): RejRozm 404; Práwie to trzećich ſtanow ſą właſni wſparowie/ Bo im więc lecą ptacy gdy ſiędą w obłowie. RejWiz 78, 168v; RejZwierz 114v; RejPos 176v [3 r.]; brzegi twe opuſzcżam/ Oycże moy drogi: iuż ſie z gniazdá ſpuſzcżam Syn twey Orlice Polſkiey Kátárzyny: Cżás mnie obmyśláć ſobie obłow iny. GrochKal 5.
Zwrot: »(u)czynić obłow« [szyk zmienny] (3): tycz náſláduymy/ ktorzy opłokáli ſieći ſwoie/ s pirwſzych ſmrodliwośći tego plugáwego morzá ſwiátá tego/ á miecą ie w imię Páńſkie/ á w imię ſwiętych ſłow iego/ ći vcżynią záwżdy wdzyęcżny á wielki obłow Pánu ſwoiemu. RejPos 177v, 176v [2 r.].
Wyrażenia: »chytry obłow« (1): Reyterowie zbyli Frezow koſmonogich/ Y ryſtunkow woiennych/ ſtrzelby/ ſatrow drogich [...] zá czym Zmodźinowie/ Lup wſzytek odgromili ná chytrym obłowie. StryjKron 582.

»nocny obłow« (1): Nocny obłow cżłowiecży. RejPos 176v marg.

2. Rezultat łowów, zdobycz, łup; venatio Vulg; panthera Cn (13): Ryby po górach wyſokich pływáły/ Gdźie ledwé przedtym piórá donaſzáły Mężnéy orlice gdy do miłych dźieći Z obłowem leći. KochPieś 32; [LustrWpol II 185; KmitaŁów Bv].

W charakterystycznym połączeniu: obłow krwawy, [znaczny].

Zwroty: »obłow dobrze dzielić« (1): A gdy ſie z łowu wroćili: Zwierzyny wiele nábyli: Tám więc lew oſłowi mowił/ Aby obłow dobrze dzielił. BierEz K4.

»obłowem żyć« (1): Gdźie róznogłośni wilcy ze lwy drapieżnémi/ Krwáwym obłowem żyią. GosłCast 52.

Wyrażenia: »obłow lwi« (1): Obłow lwi [venatio leonis] ieſthći Oſieł leśny ná puſſcży Leop Eccli 13/23.

»wilczy obłow« (1): Tedy liſzká tám przypádłá/ Iżby wilcży obłow iádłá BierEz Q4v.

Przen: Zysk, korzyść [w tym: czyj (2)] (8): [złe duchy] rozlicżnie vmieią ty błazenki ſtroić/ Ktorzy chodzą puſtopás/ á do ich obory/ Bywa źimie y lecie záwżdy obłow ſpory. RejWiz 138v; záwżdy to mizerne cżłowiecżeńſtwo náſze ciągnie ſie/ z náſtroienia cżártá chytrego/ do powyzſzennośći á do rozlicżnych ſtanow ſwiátá tego/ Gdyż temu rozumie ten chytry wąż/ iż tu w tym napewnieyſzy záwżdy obłow iego. RejPos 319v, 176.

W charakterystycznych połączeniach: obłow przyjemny, spory, wdzięczny.

Zwroty: »być obłowem [komu]« (1): Tyś wſkrześił náſzę ſławę [...] y do zbroie Potrzebny chęć pobudzaſz/ ktora legartowem Iádem zięta/ niedbáłá długo być obłowem/ To zdrádliwym Tátárom/ to Moſkwićinowi Chćiwemu/ okrutnemu/ pułpogáninowi. SzarzRyt C3.

»dać za obłow« (1): Ach nie puſzcżay/ w ſmrodliwą Szcżekę/ duſze vbogiey/ Przećiwnikowi [...] Zaż/ Oycże dobrotliwy/ Przetoś mieć chćiał ſtworzoną/ Byś dał zá obłow/ złemu (lutośćiwy) Wężowi/ polubioną Rzecż [...]? GrabowSet G3.

»dzielić się obłowem« (1): Dźielił ſię Kukułcży ſyn gniazdem y obłowem Z ſynámi cnego łożá KlonWor 63.

»pozyskać obłow [komu]« (1): Będzye záwżdy Pan s tobą w tey to łodce twoiey/ iż ſie zánorzyć áni pogrążyć w niey nigdy nie będzyeſz mogł. A przynieſieſz y pozyſzcżeſz wdzyęcżny á przyiemny obłow Pánu ſwoiemu. RejPos 176v.

Szeregi: »[nie] pożytek ani obłow« (1): Acż możecie náłowić pijawek/ żab/ ſlimakow/ to ieſt/ tych márnych á docżeſnych pożytkow ſwoich. Ale pożytku áni żadnego obłowu nie możecie w tych ciemnoſciach á w thych omylnoſciach nigdy nic vcżynić Pánu ſwoiemu. RejPos 176v.

[»zysk a obłow«: A ktoż to wypowie/ iáko wielki zyſk á obłow Dyabłu gniew przynośi/ á iáko mu wiele duſz dodáie? WujPosN 1584 II 124.]

Synonimy: 1. łapanie, myślistwo, pole, polowanie; 2. łup, plon, połon, zdobycz.

Cf OBŁOWIENIE

JB