[zaloguj się]
[pdf]

OBOWIĄZANIE (17) sb n

Oba o oraz a jasne, e pochylone.

Fleksja
sg pl
N obowiązani(e) obowiązaniå
G obowiązaniå
D obowiązaniu
A obowiązanié obowiązaniå
I obowiązani(e)m, obowiązanim

sg N obowiązani(e) (4). ◊ G obowiązaniå (3). ◊ D obowiązaniu (1). ◊ A obowiązanié (5); -é (1), -(e) (4). ◊ I obowiązani(e)m (1), obowiązanim (1); -(e)m : -im BudBib (1:1). ◊ pl N obowiązaniå (1). ◊ A obowiązaniå (1).

Sł stp brak, Cn s.v. obowiązek, Linde XVI – XVII w. s.v. obowiązać.

1. Zobowiązanie wobec kogoś lub czegoś, powinność; auctoramentum, obligatio Mącz, Cn; munus, nexus Mącz; sponsio JanStat; conditio, lex Cn (9): Authoramentum, Zápłátá. Myto. Obowiązánie. Mącz 20c; Obligatio, Obowiązánie/ Winność przećiwko komu Mącz 193c, 237b.

W połączeniach szeregowych (3): Mącz 244a, 438a; wſzyſtkié poddáne [...] od wſzelkiéy wiernośći/ przyśięgi/ poddáńſtwá/ y od wſzelkiégo obowiązánia wiáry wolné vczynił [ab omni fidelitate, iuramento, subiectione, et qualibet sponsione absolutos dimisit JanStat 871] SarnStat 1092.

Zwroty: »obowiązania w niwecz obracać« (1): Tabulae novae. Gdy zá wywołániem poſpolitym wſziſtki długi/ rękozápiski/ Schuldbrieſy/ Zapiſi/ obowiązánia w niwecz obrácáyą. Mącz 438a.

»od obowiązania praw, wiary uczynić wolnym« (1:1): Solvere legibus, quod vulgo dispensare dicitur, Od obowiązánia praw wolnym vczinić. Mącz 400c; SarnStat 1092.

Wyrażenie: »obowiązanie osoby swej« = podjęcie zobowiązania (1): Nexus, Nieyáki obyczay obowiązánia/ podyęcia álbo zápiſánia/ á zwaſzczá [!] oſoby á ćiáłá ſwego w oblicznośći piący ſwiádków. Mącz 224a.
a. praw. Zadłużenie, dług, obciążenie nieruchomości; obligatio JanStat (2):

W połączeniach szeregowych (2): SPráwy tego Sądu ſą poſpolićie o ruchome Imienie/ wſzákże y o ſtoiące lmienie mogą być ná tym Sądźie zapiſy/ przedánia/ obowiązánia/ vgody y inne Contrákty GroicPorz mv; ieflibyſmy iákié w Lenno dánié/ zápiſánié/ dárowánié/ przedánié/ obowiązánié [promissioni, pollicitationi, astrictioni inscriptioni vel obligationi JanStat 87]/ w przerzeczoną źiemię Sędomiérſką/ w iéy Zamek/ Miáſto/ Miáſteczká/ Wśi/ Czynſze/ Cłá/ y w którékolwiek dochody vczynili SarnStat 979.

2. Ślubowanie, przyrzeczenie; ligamen PolAnt (8): vtwierdzali przyſięgami ſwoie Przełożone Sprawce Woienne (oni tho zwáli obowiązánie świątośćią Rycerſką [...]) BielSpr 11v.
Zwroty: »obowiązać (a obowięzować) duszę swoję (a. się) obowiązaniem« = ligare se (ligamine) super animam suam PolAnt [szyk zmienny] (5): niewiáſtá [...] obowiąże ſię obowiązánim BudBib Num 30/3 [4]; ieſli wdomu mężá ſwego ſlubiłá/ ábo obowiązániem obowiązałá duſzę ſwoię przes przyſięgę. BudBib Num 30/10[11], Num 30/4, 4[5], 5[6].

»przeciw obowiązaniu swemu przysięgać« (1): on [Cesarz] to cżyni nád práwo y obycżay/ przećiw obowiązániu ſwemu przyſięga BielKron 209v.

»obowiązania przystrzegać« (1): Ia tedy vważáiąc ono ſwoie/ choćiaż procż tego/ we wſzytkim bezbożne przy cżárowániu/ obowiązánie/ onego przyſtrzegam. CzechEp 86.

Szereg: »ślub i (a) obowiązanie« (3): ſlub/ y obowiązánie iey ktorym obowięzowáłá duſzę ſwoię [omnia vota eius et ligamina eius, quibus ligavit se super animam suam] BudBib Num 30/5[6], Num 30/4, 4[5].

Synonimy: 1. obligacyja, powinność; 2. przyrzeczenie, ślub, ślubowanie.

Cf OBOWIĄZAĆ, OBOWIĄZAĆ SIĘ, OBOWIĄZEK, OBOWIĄZKA, OBWIĄZANIE

JR