[zaloguj się]
[pdf]

ODRZUCIĆ SIĘ (10) vb pf

się (5), sie (5).

o prawdopodobnie jasne (tak w od-).

Fleksja
inf odrzucić się
praet
sg pl
2 m m pers odrzuciliście sie
3 m odrzucił się m pers
f odrzuciła się m an
n subst odrzuciły się
plusq
sg
3 n było sie odrzuciło
conditionalis
sg
3 n by się odrzuciło

inf odrzucić się (4). ◊ praet 3 sg m odrzucił się (2). f odrzuciła się (2). ◊ [2 pl m pers odrzuciliście sie.] ◊ 3 pl subst odrzuciły się (1). ◊ [plusq 3 sg n było sie odrzuciło.] ◊ con 3 sg n by się odrzuciło (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVII(XVIII) w. w innym znaczeniu s.v. odrzucić.

1. Rzucić się, skoczyć, przytulić się gwałtownie (od- prawdopodobnie pod wpływem łac. re-) [u kogo] (1): Reicit se in eum flens [...] Odrzućyła álbo záwieſiłá ſie v niego płácząc wielmi rzewno. Mącz 162d.
2. [Wystąpić z jedności wiary:
Zwrot: »odrzucić się od Jehowy«: y wy odwroćiliśćie ſie dźiśia od Iehowy/ y będźie że dźiś odrzućiliśćie ſie od Iehowy tedy ſie on rozgniewa. BudArt a5; od ktorego [Jehowy] ſie ono pułtrzećie pokolenie było odrzućiło BudArt a5.]
3. W funkcji strony biernej: Zostać ocenionym jako niesłuszne, nieważne, niepotrzebne (9): Y pewna to ieſt/ iż ieſliby nowy Teſtáment dla tákich niezgod/ ktore ſie zda w ſobie mieć/ miał być odrzucony/ tedyby ſie y ſtáry odrzućić muśiał CzechRozm 148, 126 [2 r.], 216v.

W przeciwstawieniu: »zachować się ... odrzucić się« (1): CzechEp 233 cf Zwrot.

Zwrot: »precz się odrzucić« (2): żeby ſię tym ſpoſobem dobre chwaliło y záchowało/ á złe zgánione precż odrzućiło. CzechEp 233, 223.
W przen (4): Odrzućiłá ſię iuż tedy ták iáſnymi świádectwy pierwſza záwádá/ odrzućił gnoy/ odrzućił rum ſzkodliwy ku budowániu náſzemu CzechEp 138, 223.

Synonimy: 2. odciąć się, oddzielić się, oderwać się, odstrzelić się, odszczepić się, odtargnąć się.

Formacje współrdzenne cf RZUCIĆ.

Cf ODRZUCENIE

MP, RS