[zaloguj się]
[pdf]

ODDZIELIĆ SIĘ (30) vb pf

się (18), sie (12).

o oraz e jasne.

Fleksja
inf oddzielić się
praet
sg pl
2 m -ś się oddzielił m pers -ście się oddzielili
3 m oddzielił się m pers oddzielili się
n oddzieliło się subst
plusq
sg pl
3 m m pers oddzielili się byli
n było się oddzieliło subst
imperativus
pl
2 oddzielcie się

inf oddzielić się (3). ◊ fut 3 sg oddzieli się (3). ◊ 3 pl oddzielą się (1). ◊ praet 2 sg m -ś się oddzielił (1). ◊ 3 sg m oddzielił się (3). n oddzieliło się (2). ◊ 2 pl m pers -ście się oddzielili (1). ◊ 3 pl m pers oddzielili się (9). ◊ plusq 3 sg n było się oddzieliło (1). ◊ 3 pl m pers oddzielili się byli (1). ◊ imp 2 pl oddzielcie się (3). ◊ part praet act oddzieliwszy się (2).

Sł stp, Cn, Linde brak.

1. Przestać być razem; separari Vulg, PolAnt; separare se PolAnt; dividi Vulg (13):
a. Odejść, oddalić się (12):

oddzielić się od kogo (2), od czego (1): I mowił Pan do Moizeſſá y Aároná/ tymi słowy: Oddzielćieſie od thego zgromádzenia/ że ie wnetże wygłádzę. Leop Num 16/21; BibRadz Gen 36 arg; [Mojżesz] przeſtrzegł lud/ [...] áby vćiekáli od niezbożnych ſektarzow/ mowiąc: oddzielćie ſię od námiotow ludzi niezbożnych/ á nic ſię co ich ieſt niedotykayćie SkarŻyw 483.

Przen (9): Przeto wynidźćie z pośrzodku ich/ y oddźielćie ſię/ mowi Pan/ á nieczyſtego ſię nie dotykayćie WujNT 2.Cor 6/17.

oddzielić się od czego (3): Co to ieſt oddzyelić ſie od ſwiátá. RejPos 336 marg, 336v. Cf oddzielić się od czego ku komu.

oddzielić się od czego ku komu (1): A czo to ieſt oddzyelić ſie ku Pánu od ſwiátá/ nicći inſzego nie ieſt/ iedno opuśćiwſzy ſwiát y wſzytki wymyſły iego/ náſládowáć Páná ſwoiego RejPos 336.

oddzielić się dokąd (1): y będzie ná ten cżás zákryty ſmyſl/ y rozum oddzieli ſie ná pokoy ſwoy Leop 4.Esdr 5/9.

a) Zostać czyimś potomkiem, pochodzić (2):

oddzielić się od kogo (1): A Chewer Kienithſki (marg) Albo Kineycżyk/ To ieſt ſyn Káiná [...]. (–) oddzielił ſię był od Kainá/ (ktory był) z ſynow w Chowawá świekrá Moizeſzowego BudBib Iudic 4/11.

Zwrot: »z wnętrzności [czyich] oddzielić się« (1): Y rzekł iey Iehowá: dwá narodowie w żywocie twoim/ y dwoi ludzie zwnętrznośći twoich oddzielą ſię [a visceribus tuis separabunt se] BudBib Gen 25/23.
b) Stać się czyimś przeciwnikiem (1): [z tey prżycżyny/ oddzielili ſie/ Simeon y Iohánaſz/ ſtáli ſie ſobie nieprzyáćiele FlawHist 73.]

oddzielić się przeciw komu (1): Oddźieli ſię oćiec przećiw ſynowi/ á ſyn przećiw oycu ſwemu WujNT Luc 12/53.

c) Sprzeniewierzyć się Bogu (1):
Zwrot: »oddzielić się od Boga« (1): nędzny ſynu/ [...] weźrzy do ſercá ſwego/ ieſliżeś ſie w myſli á w ſercu ſwoim nie oddzyelił od tego Bogá á oycá ſwego niebieſkiego RejPos Ooo2v.
b. Przestać stanowić składnik mieszaniny [od czego] (1): [takie wino rychlej skwaśnieje] iż lagier ktori ieſt fundument [!] winny á iakoby korzen iego iuż ſie od niego oddzieli GlabGad Hv.
2. Przestać stanowić część jakiegoś terytorium, usamodzielnić się politycznie [od kogo, od czego] (1): IZ obywátele Kśięſtwá Mázoweckiégo [...] przyſtawáiąc do Korony Polſkiéy/ iáko do ćiáłá ſwégo piérwſzégo/ od którégo ſie było zdawnych czáſów oddźieliło/ to ſobie wárowáli SarnStat 1146; [Nie oddzielił ſie rod Iſráelſki [...] od cudzoziemcow źiemie Leop 3.Esdr 8/68].
3. Wystąpić z jedności religijnej, odrzucić czyjeś zwierzchnictwo (15): Dopiero po ſiodmym Zborze gdy ſię prze inne przycżyny doſyć nie ſłuſzne [...] Grekowie oddzielili: tą ſię iákoby ſłuſzną záſłonić/ y ſwoie odſzcżepieńſtwo y niepoſłuſzeńſtwo ku ſtolicy Rzymſkiey pokryć/ chćieli. SkarJedn 277.

oddzielić się od kogo (7): miedzy tymi ktorzy ſie od Biſkupá Rzymſkiego oddźielili/ wielkie niezgody á ſprzećiwieńſtwá znáyduią ſie WujJudConf 126v; Bo iáko Chore/ Datán/ Abiron [...] od Aaroná ſię nawyżſzego Kápłaná oddzielili/ nie Aaron [...] od nich ſię oddzielił SkarJedn 160-161, 306, 335; SkarŻyw 164; NiemObr 132.

oddzielić się z kim (1): Bądz teſz tego pewien iſz Ruś ná pocżątku práwowierną y Kátholicką wiárę [...] przyięli. [...] Iáko ſię potym z Grekámi oddzielili/ cżytay o tym [...] kśiąſzki moię. SkarŻyw 576.

Zwroty: »oddzielić się od jedności« (1): Bo ktore ſię kolwiek Chrześćiańſkie Páńſtwo y kroleſtwo od tey głowy y iednośći ſtolice Piotrá S. oddzieliło/ nie tylo w rozmáite kácerſtwá y niedowiárſtwá á zgubę duſzną/ ále też y wniewolą á rękę pogáńſką wpádło SkarJedn 149.

»od Kościoła się oddzielić« [szyk zmienny] (5): BielKron 198; Grekowie/ nie dlá złey náuki/ áni dla żadnego Heretyctwá [...] od kośćiołá ſię S. oddzielili: ále tylo dla świeckiego pánowánia y prożney cżći świeckiey. SkarJedn 256, 160, 308; ktorzy [donatyści] ácz mieli prawdziwe Sákrámenty/ y ofiárę Mſzey S. ále ſię przez odſzczepieńſtwo oddzielili byli od kośćiołá S. powſzechnego. WujNT 253.

Szereg: »odłączyć się a oddzielić się« (1): Bráćia mili [...]: cżemuśćie ſię od nas odłącżyli/ á od iedney głowy ſwoiey od nawyżſzego Kápłaná oddzielili? SkarJedn 335.
*** Dubium; w błędnym przekładzie z łaciny (1): Pomazali teſtamenth iego oddzieliło ſie od gniewu oblicże iego [divisi sunt ab ira vultus eius Vulg Ps 54/22; WujBib oddźielili ſie od gniewu twarzy iego] TarDuch A5v.

Synonimy: 1.a. odchylić się, oddalić się, odejć, odłączyć się, odnieść się, odstąpić, odstrzelić się; b. odejć; 3. odciąć się, odejć, oderwać się, odłączyć się, odpaść, odstąpić, odstrzelić się, odszczepić się, odtargnąć się.

Formacje współrdzenne cf DZIELIĆ SIĘ.

Cf 1. ODDZIELENIE, ODDZIELENIE SIĘ, ODDZIELONY

LWil