Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: [OPOJCA]

Następne hasło: [OPOJSTWO] »

OPOJONY (12) part praet pass pf

Wszystkie o jasne.

Fleksja

sg
m	N	opojony	f	N	opojoná

pl
N	m pers	opojon(e)
G		opojonych
D		opojonym
I	m	opojon(e)mi
inne formy
pl A - opojon(e)

sg m N opojony (4). ◊ [f N opojoná.] ◊ pl N m pers opojon(e) (4). ◊ G opojonych (1). ◊ D opojonym (1). ◊ A opojon(e) (1). ◊ I m opojon(e)mi (1).

Sł stp s.v. opoić, Cn brak, Linde XVII w. s.v. opoić.

Znaczenia

1. Który się upił; w przen (3)
- a. W funkcji rzeczownika: pijak (1)
2. W funkcji przymiotnika: Odurzony, zamroczony, pijany (9)
- W przen (8)
- Przen: Nasycony, przesiąknięty (2)

1. Który się upił; w przen (3):

Wyrażenie: »błędem, jadem Antychrystowym opojony« (1:1): wſzákże iáko káżdy bacżyć może, z tych słow iego [Dyjonizyjusa], będąc iádem, tegoż ktorego opiſuie, Antychristowym opoiony, z inſzymi błądzi. CzechEp 413, 417.

a. W funkcji rzeczownika: pijak (1): Iam ieſt wieczorna pieśń opoionym. KochPs 100.

2. W funkcji przymiotnika: Odurzony, zamroczony, pijany [w tym: czym (8)] (9):

W porównaniu (1): Wylicżánie żáłobliwe wſzetecżnych ſpráw/ w ktorych zli vſtáwicżnie leżą/ iákoby cięſzkim winem opoieni LubPs Q marg.

W przen (8):

opojony czego (1): iż tego ſſaleńſtwá ſą práwie opoieni mnimáiąc/ iż bog będąc nawyſokoſći żadney złey rzeczy do nich niebaczy. RejPs 106v.

Wyrażenia: »chytrością szatańską opojony« (1): ále też żebych ſobie nie dał wiáry wętlić nikomu o zacnośći piſmá ś. ktore tym ſpoſobem niektorzy chytrośćią ſzátáńſką opoieni/ chcą we złe mniemánie wierzących przywieść. CzechRozm 148.

»opojony rozkoszą szczęścia« (1): iż ſie w zruſſyłá myſl moiá/ ná ty ktorzy ſą opoieni roſkoſſą ſſczęſćia áż ſnadz práwie do ſſaleńſtwá RejPs 106.

»strachem opojony« (1): Gdźie iuż w trącony będąc/ ſtráchem opoiony/ Pociłem ſie krom łáźniéy GosłCast 20.

»opojony winem« [szyk zmienny] (3): LubPs Q marg; ále y tu domá ſiedząc może ſie tego nápátrzyć hoynie miedzy tymi opoionemi tym winem tey beſtiey RejAp 142, 124; [bo ſię ſtrzegli lárwy Oney Rzymſkiey/ ktora to winem opoioná/ Miáłá wzbudźić tákowe przedźiwne imioná. TurnZwierc B2v].

Przen: Nasycony, przesiąknięty [czym] (2): Tenże [papież] krwią świętych męcżennikow opoiony ieſt/ y dźiś iey prágnie. NiemObr 174, 20.

Synonimy: 1. opiły; a. opilec, pijanica, pijak; 2. pijany.

Cf OPOIĆ