Ten, kto postępuje wobec kogoś tak, aby zyskać jego względy, najczęściej: chwaląc go, przytakując; adulator Mącz, Modrz, Calag, Calep, Cn; assentator Mącz, Modrz, Calep, Cn; parasitus Mącz, Modrz, Calep; colax, palpator, palpo Mącz, Cn; blandiloquus, ciniflo, coenipeta Mącz; eruditus ad assentationem, arrisor divitum Cn (148): A ták [liszka] krukowi mowiłá: [...] Nie słuchay nigdy pochlebce: Acż ći cudnie rzecż prowádzi/ Ale ćię nákoniec zdrádzi. BierEz K3, S4 [2 r.]; RejKup dd2; LubPs X2v marg; Ale iż mu [papieżowi] ich [tytułów i przezwisk] przed tym Pan Kryſtus Syn Boży nigdy niedał/ przeto mu dopierko iáwnie ná tym Koncylium ty przezwiſka pochlepcy iego przypiſáli y dali. KrowObr 18v, 7; RejWiz 28; TEgo [Teodozjusza] gdy áż pod niebo pochlebcá wychwalał/ Ten długo ćicho milcżąc/ ná wſzytko przyzwalał. RejZwierz 16v; Bo pochlebcá nie rádzi nigdy nic wiernego/ Iedno záwżdy iuż pátrzy/ pożytku ſwoiego. RejZwierz 36v, 16v marg, 123, bb, bb2v; KochSat B; miedzy niewymowną wielkośćią pochlebczow/ ktorzi zwykli z głupich ſzalone cżynić/ zaledwie rozumowi y prawdziwemu roſſatkowi [!] mieiſcze bywa kędy dano. KwiatKsiąż E; Colax, Latine Assentator, adulator, Pochlebcá/ Páſorzit. Mącz 59c, 3d, 53d, 59a, 197c, [274]b [2 r.] (10); RejAp 179v, Ee4v; gdyż tákich wiele ieſt/ [...] ktorzy znáią to iáſnie/ iż im pochlebuią/ á wdy ná pochlebcze ſą łáſkáwi/ á ná owe pátrzyć nie mogą/ kthorzy im prawdę mowią GórnDworz G6v [2 r.], K6, K6v [3 r.]; Może pochlebcá párzączą Pokrzywkę/ Száłwią názwáć/ włożywſzy pokrywkę. RejZwierc 216v, 49v, 50, 52, 216v [3 r.], 217, 232, 258v; StryjWjaz B4; drudzy z błazny á pochlebcámi niemáło godźin vtracáią ModrzBaz 13; Bo owo cżapki zdeymowánie/ kłániánie/ z drogi vſtępowánie [...] rácżey ſą nieiákie znáki cżći ábo doſtoynośći/ cżęſtokroć od ludźi ábo przymuſzonych ábo pochlebcow wyrządzáne ModrzBaz 40, 12, 15, 17v [4 r.], 39v, 59v, 118v; Calag 279a; KochPs 49; niektorzy z kśiężey pochlébcy (ktorzy ſwym ięzykiem ſłuchácże ſwe głaſzcżąc zábijáią ie) Biſkupowi ſtolice Apoſtolſkiey pochlebuiąc: ſkárżyli ſię ná tego S⟨więtego⟩ SkarŻyw 212, 414; iż Pan náſz Iezus Chriſtus [...] pochlebcow nie lubi/ ſzcżyrość y prawdę miłuie NiemObr 113, 60; PudłFr 6; PaprUp G, G2v; Adulator, Assentator, homo fallax, levis, omnia ad voluntatem loquens – Pochlebcza. Calep 29b, 104b, [754]b [2 r.]; Abowiem omowcá muśi mieć po ſobie iáką do tákowego ſwego poſtępku nienawiść/ do tego ktorego ſpráwy ſzácuie. Lecż pochlebcá bárziey ſzkodzi pod oſobą przyiacielá? Phil G4, H [2 r.], H3, S3; PowodPr 40; że w rychle v nas będzie [...] więcey pochlebcow y práktykántow dworſkich [...] á niżeli ludzi Rycerſkich. VotSzl C2; GosłCast 18; KlonWor 54, 55 [2 r.], 56, 57, 58; [nie będę tu wſpominał pochlebiec/ nád ktore/ gorſſy ſie/ ná świećie náłeſć [!] niemogą ErazmJęzyk N8v].

pochlebca czemu (1): Alem nie ieſt pochlebcą/ ſławie twey niyákiem. PaprPan A4v.

pochlebca czyj [w tym: G sb i pron (8), ai poss (7), pron poss (5)] (19): BielKron 201; iż [Herod] nic inſzego nie cżynił/ iedno ſobie z oną pánią y z inymi pochlebcámi ſwoimi pił/ ſkakał/ triumphował RejPos 322v; WujJudConf 33; CzechEp 386, 404, 417, 418; Ty dwá ſpoſoby vważáiąc/ zá ktoryby ſię kolwiek pochlebcá Piotrow (ábo rácżey Papieżá Rzymſkiego) viąć chćiał/ Tedy Piotrowi nic nád inſze nie przycżyni. NiemObr 38; ktory ſynod z pochlebcow iego [papieża] zebrány niechćiał przećiwnikow Papieſkich/ z ſkárgą przedśię przypuśćić/ áni ich ſłucháć NiemObr 156, 34, 55, 156 [2 r.] 157, 171, 176 [2 r.]; PaprUp A3; WujNT 57; [Gdy niektory ſpochlybcow Dyoniuſa Tyranna Siciliſkiego/ imieniem Damocles/ w rozmowie przypomniał/ doſtatki iego/ [...] j rzekł mu krol [...] BrentTrepCat 40].

W połączeniach szeregowych (12): ktore [łakomstwo] tak zaſlepia dla właſnego pożytku, iż więtſzey ſą ważnoſci j lepiej bywaią opatrzeni pochlebci, wiłowie, paſorzytowie, [...] niż ludzie godni, ku czci y poſłudze poſpolitey. MiechGlab *2v; GroicPorz b3v; ktemu záſtáwi ſie [dworzanin]/ y nie dopuśći/ áby pochlebcze/ mátácże/ y ini zli ludzie/ ktorzy niecznotą vrość chcą/ páná w nieprzyſtoine rzecży záwieść/ á tym iego ſkáźić mieli. GórnDworz Kk3v, Ee3v; Płatnieyſzy záſię v ciebie pochlebczá/ piſzcżek/ ſkrzypiec/ bębennicá/ máſzkárnik/ błazen/ nierządna niewiáſthá/ niżli on Lázarz nędzny czo leży przededrzwiámi twoiemi RejPos 192, 51; Vyrzyſz áli pochlebcá/ prokurathor/ nágániácż/ ábo ten ktoryby vmiał y s kámienia łyko obłupić. RejZwierc [193]; ModrzBaz 76; KochPs 17; BielSjem 25; VotSzl C2; Tymże ſpoſobem dobrá márnotrawnych ludźi: Rychley ie łotr/ koſtera/ pochlebcá wyłudźi. KlonWor 57.

W przeciwstawieniach: »pochlebca ... (prawdziwy, prawy) przyjaciel (4), prawdziwy (2), cnotliwy, mądry a dobry« (8): Cżemu zábiegáiąc oni vcżeni ſtárzy/ piſáli o tym/ iáko prawdziwego przyiacielá rozeznać od pochlebcze. GórnDworz G6v, Ee4; Prawdziwy s pochlebcą RejZwierc B3v [idem 232], 43v, 49v, 232; Pochlébcy po ſtárému tuſz v miſy śiędą/ A cnotliwi/ poléwki náłykáć ſye będą. PudłFr 8; Toć práwie páńſki y krolewſki obyczay [...] mądre á dobre á nie pochlebce około śiebie báwić. SkarKaz 80a.

W porównaniach (9): Iáko pies milcżkiem gdy kąſa nie ſzcżeka/ Thákże pochlebcá by czo wyłgał cżeka. RejZwierc 216v; Gorſzy pochlebcá niż Kruk choć niecnotá/ Bo ten po ſmierći ten drze zá żywotá. RejZwierc 216v; Gorſzy pochlebcá á niżli Wilk w leſie/ Ten krádnie w nocy/ á ten iáwnie nieſie. RejZwierc 217, 216v [3 r.]; Phil H marg; bo pochlébce/ pókiś w ſczęśćiu/ iáko ćień w iáſny dźień/ ták ćię náſzláduią: iáko namniéy fortuna zmyli/ równie iáko y ćień/ kiedy ſłońce zá chmurę zaydźie/ ani wiedźieć gdzie ſię podźieią. KochCn B4v; KlonKr Fv.

W charakterystycznych połączeniach: pochlebca chytry (5), głodny, głupi, nędzny, nieszlachetny, (naj)niewstydliw(sz)y (2), obłudny, papieski (5), rzymski (stolice rzymskiej) (2), wyćwiczony, zły; pochlebce(-ow) słuchać (4), strzec się (wystrzeganie) (2); pochlebcy ucha bronić (2), uszy otworzyć; obcowanie z pochlebcami; kochać się w pochlebcach (2).