1. Wyraża przypuszczenie, oparte niekiedy na wnioskowaniu: może, chyba; widocznie; forte Vulg, PolAnt, Modrz, Cn; forsan, fortasse Mącz, Modrz, Cn; forsitan Vulg, Cn; nunquid PolAnt; certe, non dubito, pol Mącz; itaque, tamen, verisimile Modrz; fors Cn [w tym: podobnoć (19)] (842): A widząc gość co śię dzieie/ Rzekł/ podobno ſłowá moie/ Nie bárzo ſobie wdzięcżnie maſz/ Gdy ich ták nie pilno ſłuchaſz. BierEz P4, A3v, A4, D2v, L3v, P2v, R3; ForCnR D3v; FalZioł I 64a; BierRozm 17, 22; WróbŻołt S6; LibLeg 7/98v, 10/56v, 155v, 11/85v; RejPs 26, 103v, 107, 133; RejRozpr A4, Dv, E; theda wſchithczy tham szyedzaczi przeczyw yemv ſzye wzruſchili thak yſchby podobno bill bith. LibMal 1554/189, 1544/88v, 1545/103v, 1554/189, 194v; Iuż moie ocży biegaią Snadz krwawe łży wylewaią Podobno ſie vſpadaią Iożepha nie oglądaią RejJóz B4v, G4v, I8, Kv, K4, K7v (11); Gdzież waż ieſt Ocziecz Gardian Podobno ſpy ſnaċ był pijan. RejKup c7, c6, e5v, e6, f5, f6v (24); KromRozm I A4v, Gv, Lv; MurzHist D4v, Iv; MurzNT 21, 131; KromRozm II c2, c4, l4v; KromRozm III A4, E5, M, M7v, N7v; [posłowie] już wątpili dowcipem swem, iż podobno tym pisaniem, kartam i powieściam Rad Ich [M] zrozumieć nie mogli. Diar 55, 55 [2 r.], 67, 68, 89; DiarDop 102, 104, 118; Błogoſláwyeni ſą ći kthorzy miłuyą cżyſtość/ ále podno tákiego żadnego przy dworze nye naydzye GliczKsiąż I3, H8, I, I6, I7v, L2v (10); LubPs hhv; GroicPorz B3v, n3, dd3; KrowObr 12v, 59; tedy poſtronni narodowie/ ięzyk (á podobno y dowćip) Polſki ná máłey piecży máią RejWiz A4v, A2, 27v, 35v, 46, 47 (49); Leop *A3v, Ex 14/11, Iudic 5/30, 1.Reg 20/26, 3.Reg 18/27, Dan 6/5, Rom 3/27; OrzList g4v [3 r.], i, i2v; IEden gdy w łáźni ſiedział/ wſcieráć go nie chcieli/ Iż máło miał pieniędzy podobno wiedzieli. RejFig Cc8, Aa2, Aa6v, Bb, Bb6v, Bb7v; Bo ktoć dzyurą doſtawa/ vrzędu iákiego/ Mniey możemy rozumieć/ o godnośći iego. Ale ná ktory ludzye/ ſpolnie obieráią/ Tám y rozum/ y cnotą/ iuż podobno znáią. RejZwierz 88v, 4v, 41, 91, 92v, 103v (9); BibRadz *5, Gen 31/42, 2.Reg 17/9, Tob 10/2; iuż dźiad y oćiec dawno onych Caus pomárli/ ſynowie ieſzcze końcá niemáią/ y mieć podobno nie będą OrzRozm T4v, D2v, F3v, G3, H4, K4v (12); BielKron 71v, 235, 255, 266, 283v, 292v; GrzegRóżn E2, I2, Nv; I muſzę ia podobno/ prze ludźi lakome/ Opuſciwſzy iaſkinie/ y gory ſwiadome/ Szukać ſobie na ſtaroſć inſzego mieſzkania KochSat A2, A3, A3v, B, B3 [2 r.]; Detineo te fortasse profecturus alio fueras, Zádzierżawam cie/ á tyś podobno miał pilnieyſzą przed ſobą. Mącz 447c, 47b, 134d, 238d, 245b, 268b (9); OrzQuin E3, I3, Ov, Q, V3, Aa5; Prot C2v [2 r.], C3v [3 r.]; SienLek 44v; LeovPrzep B, F3v [2 r.], Gv, G3; IVż podobno máło tych ieſt/ á zwłaſzcżá ludzi Krześćiáńſkich/ áby o thym wżdy álbo nie ſłucháli/ álbo nie wiedzieli/ iáko ieſt cżłowiek ſtworzon RejAp 1; A kthorzyſz to kupcy? á o ktorychże to rozumieć mamy? Podobnoć to ći co ſzáfuią práwy iego/ vſtáwámi iego RejAp 152; Ktoż tho był miły brácie? [...] Podobnoć to nikth inſzy nie był iedno on náſz Pan ktorego vſtáwicżnie wyznawamy iż ma przyść ſędzić żywych y zmárłych. RejAp 161, BB6v, 14v, 28, 38v, 46 (18); Doſyć ſie iuż á podobno/ y názbyth/ około they mowy/ y wymowy mowiło/ dobrzeby p. Kriſki ábyś w. m. przyſtąpił/ do cżego inego. GórnDworz G; Owa raz/ w rok podobno po tym/ obacżył [Skotnicki] Pukárzewſkiego podpiłego/ y vprośił go do ſwey goſpody GórnDworz S8; Nie z drogi podobno Miłośćiwy pánie pan Lupá mowi/ iż piękność nie ieſt záwdy dobra GórnDworz Ll4v, Bv, B6, B8v, C5v, C8 (52); GrzepGeom L; Tákże theż y miedzy námi podobno nie wſzyſcy wnidą do obiecánego kroleſtwá ſwego niebieſkiego/ iedno ći ktorzy wiernie będą wierzyć Pánu ſwoiemu RejPos 104, 2, 2v, 19, 19v, 23v (47); HistLan A4v, C; KuczbKat 290; powiedáłá: Iż ſie ten tylko ocżymá ożenił/ ále by ſie był inſzych ſmyſłow rádził/ podobnoby mu były tego nie dopuśćiły. RejZwierc 31v; wſzák iuż to podobno wſzyſcy wiemy y iſtotnie temu wierzymy/ iż ſłowá iego ſwięte ſą nieomylne RejZwierc 256, 9, 15v, 27, 34v, 42v (37); WujJud 139, 206, 245v; WujJudConf 13v; BudBib I 59d marg, Ios 9/7, I 214c marg, 291d marg, 292v marg, 404a marg, 411d marg; HistHel C, D; BudNT przedm c6, dv, Ii8v, Kk3; Bo to podobno wieſz/ ktorymi fortelmi Papieże Rzymſcy zwierzchnośći tey doſtáli CzechRozm 169, 2, 2v, 44v [3 r.], 61v, 63 (17); PaprPan G3; złodźieie przedśię nic ſię niepolepſzywſzy wnet bywáią wieſzeni: á podobnoby ſię polepſzyli kiedyby im żywotá przedłużono. ModrzBaz 78, 9, 24, 31, 39, 40 (22); Wſzákże y Láćińſkie obrządki kośćielne/ tákże dobre/ y podomno więtſzey powagi y więtſzego ſerdecżnego á Duchownego nabożeńſtwá pełne ſą SkarJedn 385, 328, 339, 343, 361, 369; KochDryas [A3]v; KochOdpr A2, B, B3, B3v, C2v, C3v; Oczko 15v, 17, 20, 28v, 30 (8); Vielleicht. Podowno. Forsan, forsitan. Calag 517b; gdzie ieſt Márynus? iużem go trzy dni niewidział [...]? (–) Idzćie do celle iego/ podomno chorym ieſt. SkarŻyw 184, A2, A4v, A5v, 30, 52 (30); ZAden Oćiec podobno bárźiéy niemiłował Dźiéćięćiá/ żaden bárźiéy nád mię nie żáłował. KochTr 11, 3, 11, 14, 17; StryjKron A4v, 1, 16, 61, 120, 411; Acżkolwiek on to podobno o cżłowieku tylko rozumie/ á nie o inſzym ſtworzeniu/ ktore Bog ſtworzył ſámem ſłowem CzechEp 180; Aleby podobno rzekł kto z ſtrony X. K. ábo y ſam X. K. iż mu ſię nic nie odpowiedźiáło ná iego árgumentá CzechEp 260, 11, 13, 15, 20, 31 (42); Podobnoć ſię X.K. y oná ſpráwá Litewſka podoba/ gdy Krol Iágiełło/ wźiąwſzy kilkánaśćie Kśiężey Polſkiey do Litwy iecháł/ [...] Y tám [...] lud on gruby kmiecy ná kupy/ iáko iedno bydło/ krzćić roſkazał NiemObr 16; A ſkądże to wźięli? Podobno z Atánáziuſá/ z Cyriluſá/ z Auguſtyná/ y z inſzych/ pewnie nie ze ſłowá Bożego. NiemObr 98, 5, 19, 22, 23, 37 (15); DLugóż maſz/ ô miłosći/ fráſować mé látá? Czy podobno przed czáſem chceſz mię zgłádźić z świátá? KochFr 95, 9, 11, 101, 103; KochMarsz 153, 154; Kto nie woli tym czáſem zyſku miéć ná pieczy/ Lápáiąc groſzá zewſząd/ á podobno k rzeczy: Bo z rymów/ co zá korzyść króm próznégo dźwięku? KochMuza 25; KochWz 135; ReszPrz 67, 96, 98; ReszHoz 135; ReszList 165, 188; WerGośc 214, 250, 256, 264; WisznTr 7, 22; BielSen 12; ZLe ſye czuię ná zdrowiu/ teſkność mię zéymuie/ Podobno iuż ſroga śmierć ná mię ſye gotuie. PudłFr 77, [2], 15, 44, 49; GrochKal 10; NIe zá ſtárániém/ áni prze mą ſpráwę/ Miła/ po tobie znam táką poſtáwę: Szukay iáko chceſz nie naydźieſz przyczyny/ Chybá żeć milſzy podobno kto iny. KochPieś 16, 9, 14, 19, 47; KochSob 57; iż nie dármo ták máluią ſpráwiedliwość/ y niemą/ y ślepą/ á iż ią wſzędy ták máluią/ podobno też wſzędy tákie Sędźie mieć chćą [!]/ y nieme/ y ślepe. GórnRozm F4, A4v, Bv, B2v, B4, Cv (18); KochProp 9; bo v tákich [chciwych ludzi] áni żoná/ áni dźieći/ áni oyczyzná/ y Bóg podobno nie ieſt ták miły/ iáko ieſt złoto. KochWr 34, 26, 29, 31, 33, 40; PaprUp Cv, D3v [2 r.], E3; ZawJeft 27; ActReg 23, 25, 29, 30, 69 (15); Calep 431a; GostGospSieb +2, +3, +3v, +4, +4v; GórnTroas 26, 36, 40,42; KochCz Bv, B2; KochPij C3; GrabowSet D4v; KochAp 13; KochFrag 4, 47, 49, 52, 54; Ale mię podobno kto ſpyta: To ty ná woynę rádźiſz? OrzJan 15, 12, 44, 47, 68, 81, 96, 131; WyprPl B2, B2v, C, C3; NIe wſtydz ſię wyznáć ná ſię przed iednym/ cżegoś ſię nie wſtydźił cżynić/ podobno nie przed iednym/ y nie z iednym. LatHar 137, +4, +7v, 57, 249, 330, 380, 493; Podobna ieſt v Bogá wielbłądá przeprowádzić przez igielne vcho: choćia tego Bog nigdy nie vczynił/ áni podobno vczyni ná potym. WujNT 81, przedm 11, s. 8, 43, 1.Cor 16/6, s. 838; WysKaz 14, 41, 47; JanNKar Av, A2, B, C2; To zową lichwą, podobno od Ruſkiégo ſłowá licho, to ieſt, źle lichwá rzeczona ieſt SarnStat 1273, 42, 283, 296, 534, 550 (9); Podobnoć to ći ludźie vbogimi á proſtakámi ſą/ niewiedzący drogi Páńſkiey/ y rozſądkow Bogá ſwego. PowodPr 7; Gdyby to [sprawiedliwe rządzenie] było/ podobnobyſmy też poćieſznieyſze ſkutki: náſzego ſeymowánia odnośili. PowodPr 67, 2, 12, 27, 31, 36 (19); podobno teraz naydźiem czás miłoſierdzia/ á potym czás ſądu. SkarKaz 4b, 119b, 279a, 311a, 314b, 383b (11); VotSzl A2, A4v, B2, B3, B4 [2 r.], D4, E2v; dla tego że po cudzoźiemſku Vyźrzano mię vbránym; mniemano podobno Zem był kupiec álbo żyd CiekPotr 60, )?(3, 27, 35, 45, 89; Byś tám byłá kędy ią/ á to ná ćię pádło. Podobnoćby tych żártów/ y tych mów prześiádło. GosłCast 47; PaxLiz Bv, B2v, C; Tákich podobno więcey/ ktorzy ſłużyć Rzeczypoſp: niechcą/ gdy ſię pożytku ſwego nie ſpodźiewáią SkarKazSej 670a, 659a, b, 675a, 684b, 694a, 702b; KlonWor 14, 22; PudłDydo B3; ZbylPrzyg A2, A3; [A coż po tem jedzeniu? To podowno dla tego mi każecie jeść, abym dłużyj żeła NieuwiarŚm 89; bo ſie ládá czego Zdrygaſz: czy podno niewiéſz/ że omnes abire Ex hoc świáto [!] muśiemy/ quando śmierć venire Erit do nas Potkanie 34; Gdybyście jaki w tym porządek wm. uczynili, podowno i sobie, i potomstwu swemu nieźle byście wm. posłużeli AktaSejmikPozn 1600/213].

podobno (i)że, iż (10): OpecŻyw 62v; Tu by kto ſpytal komu ſyą ſzpouyedala podobno yſz pyotrouy yako kaplanouy nauyſſemu PatKaz III 138; RejWiz 152v; RejFig Ccv; Iedno niewiem przecż cżáſem/ vpornym gi [tj. ród Ossolińskich] zową. Podobno iż pochlebić/ co zle nie vmieią RejZwierz 77; OrzRozm Ev; RejPos [77]v; Krol vpátrzywſzy onę poſtáwną iego oſobę [...] pytał go: Iż podobno że ty muśiſz być ſzpieg iáki. RejZwierc 135; CzechRozm 62; KochFr 54.

W objaśnieniach słownikowych (11): Libadium, Herba idem quod Centaurion minus, Strzałki podobno któremi fárbuyą ſukno. Mącz 190d; Rusticula avis, Chruściel podobno/ álbo chrząſzcz. Mącz 362b; Instrumentum quo res ponderatur sine bilancibus, Przezmian podobno. Mącz 412a, 125d, 194a, 203c, 271c, 275d (11).

W zdaniu, w którym orzeczeniem jest czasownik wyrażający przypuszczenie (musieć, moc) (30): RejRozpr A2v; Albo podobno być muſy Iż też nieborąka [tj. kupca] kuſy. On zuphalecz woit piekielny RejKup h5; On cżłowyek ſamći ſobye lekce ważył náuki/ iż podobno nigdy s krewnych ſwych muſiał nye myeć żadnego cżłowyeká vcżonego á godnego GliczKsiąż M5, B2; KrowObr 145v, 184; á gdyż then dom ku vpadku ſye náchylił/ muśiał on podobno z miáry ſwey wyſtąpić/ y od gruntow ſye ſwych odchylić OrzRozm E3, Q; GórnDworz L6v; RejZwierc 52v, 135, 188; ktory [sędzia] ácż podobno o oney zdrádzie mogł nieco wiedzieć/ wſzákże inácżey przedśię niemogł ſądzić ModrzBaz 86; Tákże ſię y tu mowi o Antychriśćie/ (to ieſt o zwierzchnośći Antychriſtow Papieżow Rzymſkich) iákoby ieden ſam był/ choćiaż ich wiele miáło być y było/ y ieſzeże podobno może być/ poki też koniec ich nie przyidźie. CzechEp 356, 59 [3 r.], 127, 149, 168, 196, 323; przyſzłoby/ w káżdym zborze widźiáną głowę poſtánowić/ á Biſkup Rzymſki/ podobnoby muśiał być głową/ wſzytkich inſzych głow názwány NiemObr 47, 138, 153; ReszList 144; PaprUp A2; KochCz B2; JanNKar A4v; A nie mowmy: niewiem ieſli potrzebuie [umarły modlitwy]: podobno iuż ieſt w niebie/ ábo podobno być w piekle może. SkarKaz 383b.

W przeciwstawieniach: »podobno ... bezpodobno, przezpodobno« (2): Dłużey ćię báwić/ Krolu náſz/ nam ſię nie zdáło: Podobno y to/ álbo bez podobno/ máło Co grzecży KochDryas [A3]; kwáśna wodá/ á ięzyk od niey ćierpniąc czuie ſmak hałunowy/ tedy tam podobno háłun ieſt? możem wierzyć przez podobno Oczko 4v.

Połączenia: »podobno ... bez wątpienia« (1): Bo y ná I.M. Kſiędzá Kárdynałá Páná moiego [papież] oſobliwie łáſkaw: o ktorym co zá iudicium dáć racżył/ [...] racżyſz podobno W.M. bez wątpienia wiedźieć. ReszList 187.

»chyba (...) podobno« (1): Ponieważ niemáią nic czoby ich od tego odwieść miáło/ chybá podobno legiſnaturae illa veſtigia, q^uae homo abhorret multitudinem Deorum. SarnUzn H; [Chybá dla tego to podowno przypominaſz/ áby wſzyſzcy wiedźieli/ że Iana Huſſa Cżechá ſpalono ŁaszczOkulary G2].

»jakoby ... podobno« (1): gdyż X.K. to twierdźi cżęſtokroć/ iż przez ſyná wſzytko ſtworzono. [...] tedy X.K. [...] ieſt Arryánem [...]: gdyż iákoby ſię podobno obacżywſzy dowodźi tego Ariſtoteleſem fol. 37. Iż ſłońce á cżłowiek rodźi cżłowieká CzechEp 183.

»podobno ... pewnie« (1): Bo widzę s twey poſtáwy iże cie wſtyd ruſzył/ A podobnoś nie dobrze pewnie ſobie tuſzył. RejWiz 127.

»podobno ... snadź, snadź ... podobno« (3:2): RejRozpr E3v; RejKup y7; RejWiz 159; Sed mors obrepet fortassis interim, Ale podobno przes ten czás śmierć ſnadź nábieży/ Nádeydźie Mącz 352c; ach gdzież wola twa byłáby moy pánie/ Zebyś też v mnie w domu máło przemieſzkáć chciał/ Snadźbyś podobno v mnie lepſzą tám wcżeſność miał. HistLan D3.

»wierę(ć) (...) podobno« (9): Bo y złodzyey by ſzedł kráść á vźrzał tám kátá/ Wieręby ſie podobno przelękł páná brátá. RejWiz 139v, 73, 104; Tu pol homo non es sobrius Wieręs ſie podobno vpił/ wierzeć náwiłáło. Mącz 398a, 151a; Wierę w.m. podobno mnimacie/ ábych ſie ia zá tego to oſobnego Dworzániná wydawał/ ktory ták wiele rzecży ma być pełen GórnDworz Gg7, T2v [2 r.]; RejPos 325v.

2. Jak słychać, jak mówią, jak się można dowiedzieć, jak się ogólnie uważa, ponoć; jak wiadomo; forte Modrz [w tym: podobnoć (1)] (52): MurzHist M4, MurzNT 38v; KromRozm III E2v; Yákoby też yeden ktory ſie vcżonemi bárzo brzydził gdy pododno [!]/ przed niem ſiadáli/ rzekł tho raz/ wolę być z byałemi głowámi niż z Filozoffámi GliczKsiąż N6v; Ale też ty [gwiazdy] podobno ktore bliżey ſłońcá/ Ty máią więtſzą iáſność od iego gorącá. RejWiz 148, 100v, 169, 194; RejZwierz 47; Tám w tey źiemicy wſzytko ieſt co iedno ku żywnośći należy okrom winá/ kthoremu podobno ſkáły nie lubią. BielKron 282v, 204v, 215; KochSat B3; Vdérzże iedno w ten krzemień ogniwem/ hnetki go oglądaſz. (–) Podobno. OrzQuin I3; GórnDworz F2v, H6; ZWycżay then ſtáry podobno był wzyęty ieſzcże z onych zwycżáiow żydowſkich/ gdy ie Pan był z Egiptu wywieść racżył RejPos 348v, 147, 210, 321v; BielSat D3; Teżći náſzy przodkowie podobno pijáli/ Ale namilſze piwko/ á bárzo bijáli. RejZwierc 252, 101v, 183; KochList nlb 1; ModrzBaz 28v; Ieſli ſię w Greckich Cerymoniach ktorych Kośćioł nie gani/ kochaſz: chowáć ie podobno wedle Buły Alexándrá Papieżá ſzostego/ [...] możeſz. SkarJedn 385; SkarŻyw 536, 576 marg; StryjKron 72; NiemObr 47, 99; KochSz C3; GórnRozm B3v; W poznániu ieſt ſalá wielka biſkupia/ tám [...] byli námálowáni rzęde^m wſzyſcy królowie Polſcy/ iákóż podobno ieſcze y dźiś ſą. KochWr 40, 29; atu zdami się annuebat ze podobno abo Panu Sendomirskiemu, albo Płazie dziewkę, zgwałcono ActReg 7, 29, 69, 115, 155, 156; KochCz Bv; GrabowSet H3; WujNT 9, 398, 444, 883; Pokazáło ſie to w Wá.X.M. gdyś náiazd ſrogi ná Wielkiégo Kniáźiá Moſkiewſkiégo práwie we śrzodku páńſtwá iego vczynił, że ćię podobno y ná oko widźieć mógł: boś go dobrze płomieńmi oświécił SarnStat 863.

Iron. Jak twierdzi nieprawdziwie ten, kto jest podmiotem relacji (3): ktorymeś [tj. starym kościołem apostolskim] ták wzgárdźił/ iż [...] y po Szwánczárach nieprawdy ſzukaſz. Ale podobno ty niebłądźiſz/ á iam báłwochwálcá? OrzList b3; Azaż y tego znácżnie duch Boży nie powiedźiał? [...] iż tego potrzebá ieſt/ [...] żeby heretyctwá były miedzy nimi? nie oznaymił? Ktorychby Kátoliká Rzymſka mieć niechćiáłá: iż to oná podobno doſkonálſza ieſt/ niż był Chriſtus CzechEp 45; NiemObr 48.

1. W sposób podobny, zbliżony, porównywalny, tak samo; tak właśnie; (dla wariantu podobno) również; similiter Mącz, Calep; similitudinarie BartBydg; assimiliter Calep (18): Szwyąty Benedicth zmlodoſzczy dzyuy czynyl podobney to myala marya PatKaz III 112; BartBydg 249; A ták gdy temi ſpráwámi zli do chodzą ſſczeſliwych czáſow náſwiećie tedy ia też ſobie podobno pomyſlę iż ſie prozno ſtáram/ ábych był ſercá czyſtego RejPs 106v; Similiter, Równie/ tákże/ podobnie. Mącz 393d; Calep 105b, 981a; SarnStat 1280.

podobno czemu (żywotne) (1): Bovatim, Ad similitudinem bovis – Podobno wołowi. Calep 137a.

Połączenia: »i podobno« (2): Myſmy około vżywánya chlebá kwáſſonego ku ćyáłu bożemu/ poſzćya duchá S. poſtow/ y podobno innych rzeczy wyęcey od vſtaw y zwyczáyow ich y náſſych przodkow [...] odſtąmpili. KromRozm III L4v; śmiem to powiedźieć/ iż we wſzyſtkiey Włoſkiey/ Iſzpáńſkiey/ Fráncuſkiey/ Węgierſkiey/ Czeſkiey/ y podobno Niemieckiey źiemi/ zá dźieśięć lat/ ták wiele prżyśiąg nie będźie/ iáko w Polſcze zá rok ieden. GórnRozm G2.

»(tak) podobno (podobnie) iako(by)« (4): abyśmy tak ty krzywdy cierpieli, aż do tego czasu, ktory sami sobie IchM obiorą tak podobno jako Marchołt drzewo Diar 48; Festus, Trzaskánie á puſzczánie z dział/ podobnie Yákoby grzmiáło. Mącz 56b, 393d; CzechEp 142.

»też (a. także), toż podobno« (2:2): o czym y Cypryan S. [...] ſſyroce y dowodnye piſſe/ á ya też podobno ſſyrzey powyem. KromRozm II q2v; powiém: ieſli Niluſá effekt nie był/ iedno płodną rólą vczynić/ że v nas ná dobrze gnoynéy/ ládá deſzcz/ gdy ſwégo czáſu przybędźie/ tóſz podobno ſpráwi Oczko 18; SarnStat 696, 763.

2. Niedosłownie, metaforycznie, przenośnie (2): Allegorice, vicladnye a duchownye, allegoria, similitudo rerum, podobnye BartBydg 241b, 246.

3. Właściwie, odpowiednio, stosownie, należycie, dobrze, w sposób uzasadniony [zawsze w funkcji orzecznika; w tym: comp (32); w konstrukcji zdaniowej: podobniej ... (a)niż(li) (15)] (34): iż téy wody może ſye dáć ták wiele/ ále co nawięntſzém y nazgotowáńſzém ćiáłam. [...] á dźiećiam od kieliſzká począwſzy/ do kwarty podobno będźie reduplicatus numerus ich látam Oczko 22; Cromerus miáſto Kieyſtutá/ Lubártá być poimánego od Polakow w przegráney bitwie kłádzie/ ále Długoſſus y Miechouius Kieyſtutá położyli/ co podobniey/ bo Lubárt iuſz ſię był przed tym dawno ochrzćił w Ruſką wiárę StryjKron 437.

podobniej komu, czemu (10): Wietſſycz mnie ſtrach niżli cziebie [...] Podobniejczy wam Prałaczie Bo infule ċziſta maczie RejKup bb3v. Cf cum inf.

cum inf [w tym: komu (9)] (24): Tego dlá powiédz nám/ ieſtli podobno dawatz dáń/ albo cżyńſz Ceſarzowi/ cżyli nié? OpecŻyw 75; Ten Rdeſt [...] ieſt kąſania barzo oſtrego aż gi niektorzy zową piper wodny/ ale gi podobniey zwać rzeżucha wodna FalZioł I 114b; RejKup K; KromRozm III N; O wy niebożątká [...] ktorzy biegaćie ná proceſye/ dla they Wody/ podobniey by wam vćiekáć od tego kropienia co nadáley KrowObr 72v, A3v, 24v, 58v, 202; Prot A3; Ten kſiądz cáłą noc pił/ podobniey ſie mu było dobrze wyſpáć/ niż zle kázáć. GórnDworz S, Cc8v; A to co [Grekowie] mowią: podobniey ieſt kośćiołowi zoſtáć przy cżterzech Pátryárchách/ iáko przy pocżćie więtſzym/ niżli przy iednym Papieżu SkarJedn 164; Y komuż podobniey wierzyć? Aniołowili/ ktory poki pan Chriſtus dźiećięciem był/ dźiećięćiem go názywa: cżyli X.K. NiemObr 144, 75, 98, 106, 115, 119; A ieśliz bierżećie owemu żywot/ ktory vkrádnie rżecz/ ktora zá trochę groſzy ſtoi/ zał [lege: zali] nie podobniey wźiąć temu żywot/ ktory żywot wźiął drugiemu GórnRozm E3v, G2v; Nád to/ ieſli ćieleſne y wedle litery máią być te plagi [...] czyli duchowne: to ieſzcze trudniey rozſądzić. Acz podobniey ieſt wierzyć iż ćieleſne WujNT 838, 870; SLicżna Iuno [...] Ieſli ieſzcże y on twoy woz maſz okazáły/ [...] Spuść ſię w nim do nas proſzę [...]. Podobnić teraz przybyć niż kiedyś z Dydoną Miáłá ſpráwę zdrádliwym gośćiem vſzaloną. WitosłLut A4.

Ze zdaniem podmiotowym [(a)by (6), iż (1)] (7): Podobnieyby bys był pilen Czos iako ſluga powinien Nizlis tu ſiadł na roſprawy RejJóz C5v; Podobniey ieſt tedy/ áby twoie nieożeńſtwo/ było názwano tego ſwiátá Epikurſtwo/ y nietzyſtość/ á niſſliby Bog miał być Epikurem KrowObr 222, 221v; RejPos 9, 127; Azaſz nie podobniey iż ten oſławę odnieſie ná ſobie/ niżlibych ia ią będąc krolem odnieść miał? RejZwierc 56, 113v.

W połączeniu z określeniem intensywności (1): Dáleko to było podobniey dáć ludziom proſtym/ co Kryſtus Syn Boży mowi/ piyćie ſtego wſzyſcy: á niſſli to co mowi. Bierzćie/ iecćie/ kędy nieprzydał wſzyſcy KrowObr 202.

4. Prawdopodobnie, wiarygodnie, przekonywająco; verisimiliter BartBydg, Calep; probabiliter Mącz, Calep [w tym: w comp (13)] (18): BartBydg 249b; tedy [Bóg] y zdrowiem dobrym W.K.M. pośili [...] y rozmnoży ćię z Krolową Małżonką W.K.M. miłą/ [...] á nie oſtáwi nas ſierotámi/ bo to v niego wſzytko y podobno y łácno. BibRadz *3; Mącz 323d; Probabiliter, Verisimiliter – Podobnię. Calep [850]b.

Ze zdaniem podmiotowym [iż (2), aby (1)] (3): Piſze Iſido. iż ſie [węgorz] rodzzi [!] ziemie ſliſkiey/ á przeto ieſt ſam ſliſki [...]. Ale podobniey ieſt iż ſie rodzi zſliſkoſci drugich węgorzy. FalZioł IV 29d; gdyż już nie tylko iże trudno ale mało do tego [= ponadto (?)] podobno, aby sjem ktory tak długo trwać mogł, iżby wszytki sądy odprawić się mogły Diar 91. Cf »k rozumowi podobniej«.

W połączeniu z określeniem intensywności (2): Diar 91; Id propius fidem est, To dáleko podobniey Mącz 326a.

5. Możliwie, wykonalnie (2): Possibile, possibiliter, podobnye BartBydg 247b.

podobno u kogo (1): Potym obacżywſzy ſię Papieſz/ y widząc iſz [św. Wilhelm] to ſtátecżnie twierdzi [że jest bardzo wielkim grzesznikiem]/ á iſz v Páná Bogá wſzytko podobno/ powiedział mu: Idz do Hieruzálem/ dáię moc Pátryárſze Hierozolimſkiemu/ áby cię rozgrzeſzył SkarŻyw 166.

[cum inf: Śpiewają tak wdzięcznie i ozdobnie, Że powiedzieć nie jest to podobnie. DramStp I 634.]