[zaloguj się]
[pdf]

PODWODZIĆ (16) vb impf

Oba o prawdopodobnie jasne (tak w pod- oraz wodzić).

Fleksja
indicativus
praes
sg pl
3 podwodzi podwodzą
praet
sg pl
3 m podwodził m pers podwodzili
f podwodziła m an
imperativus
sg
2 podw(o)dź
3 niechaj podwodzi
conditionalis
sg
1 f bych podwodziła
3 m by podwodził

praes 3 sg podwodzi (3). ◊ 3 pl podwodzą (1). ◊ praet 3 sg m podwodził (5). f podwodziła (1). ◊ 3 pl m pers podwodzili (1). ◊ imp 2 sg podw(o)dź (1). ◊ [3 sg niechaj podwodzi.] ◊ con 1 sg f bych podwodziła (1). ◊ 3 sg m by podwodził (1). ◊ part praes act podwodząc (2).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.

1. Skłaniać; incitare PolAnt, Cn; agere mentes, aggerare, exstimulare corda, facem praeferre, inicere cogitationem et cupiditatem, instimulare, perstimulare spiritus, subdere ignem ac materiam a. stimulos, sufflare, suffundere aquam Cn [kogo] (16):

[podwodzić do czego: Chciwość ſławy do woyny káżdego podwodźi KmitaŻyw B4.]

podwodzić ku czemu (1): ábowiem Alexánder wielki zápaliwſzy ſie [...] oną ſławą/ ktora go podwodziłá ku wyćirpieniu wſzytkich niewcżáſow/ [...] o tem telko myſlił/ iákoby [...] GórnDworz Aa6.

Ze zdaniem dopełnieniowym (1): podwodź go [tj. faraona] áby mię kazał puśćić bociem nic nie winien BielKron 16v.

a. Skłaniać do wystąpienia zbrojnego (7):

podwodzić przeciw komu (1): Tárquinius krol [...] podwodził Látyny y Gábiny przećiw Rzymiánom BielKron 104v.

podwodzić na kogo (5): Swátopełk Pomorſki Woiewodá podwodził Pruſy pogány ná Krzyżaki BielKron 361, 218, 236, 429; BielSat G2.

podwodzić na co (1): tego [Berengariusza II] potym poráźił Rudolfus Burgundiyſki krol/ przeto iż Węgry podwodził ná gubienie cudzych zyeḿ. BielKron 173.

b. Namawiać, skłaniać do złego (7):

podwodzić ku czemu (2): BibRadz Deut 13/6; iż [drugie panie] [...] ſłucháją s chęcią/ kiedy kto zle przed nimi mowi o inych białychgłowach: więc nákoniec y ſáme podwodzą męſzcżyzny ku mowie/ wywiáduiąc ſie miłoſtki cudzey GórnDworz X.

[podwodzić na co: niechay żádnego pokuſſá y myſl zła nie podwodźy ná zle á nie vcżliwe domnimánie JanKoszŻyw E3.]

Ze zdaniem dopełnieniowym (2): [Hieroboam] podwodził lud poſpolity áby odſtąpili od Sálomoná dla iego vćiśnienia. BielKron 78v; WujNT 27.

Zwrot: »tajemnie podwodzić« (1): Ieſliby ćie też brát twoy [...]/ ábo twoy przyiaćiel [...]/ táiemnie podwodźił ku chwale Bogow cudnych [...] BibRadz Deut 13/6.
α. Podburzać przeciw komuś [na kogo] (3): A thák onych ſzpiegierzow dzyeſięć/ ktorzy ludu pospolitemu ganili zyemię obiecáną/ á ná Moiżeſzá podwodzili lud poſpolity/ pomárli nagle BielKron 40v, 193, 237.
2. [Podprowadzać; ducere Cn [kogo]: Ciągnie go [człowieka starego] źiemiá k ſobie/ śiłá mu nie ſłuży. Aż náwet do dźiećińſkiey właſnośći przychodźi/ Ze iuż nie może chodźić/ áż go kto podwodźi. KołakWiek Cv (Linde).]

Synonimy: 1. nakłaniać, namawiać, pobudzać; b. podburzać, podszczuwać, poduszczać, podżegać.

Formacje współrdzenne cf 2.WIEŚĆ.

LWil, MM