a. Zdanie przyczynowe w postpozycji (765): Wſzakże nie dziw że tznotliwi býli/ Bo ſie z dobre matky narodzili: [...] Ale o tym może mowitz mało/ Wſzak ſie to nam iawnie okazało: Ponieważ ſwiętégo z tego rodu [Jagiellonów] mamy KlerPow 3; FalZioł +2v; tho czo ſye dzyalo za przodkow naſſzych 〚y zachowanye〛 wyednoſczy wyary y koſczyola swyanthego bylo wſzyſthko dobrze y chwalebnye, ponyewasz wyelkymy czudy wludzyech ſwyanthych tho sye okazowalo LibLeg 8/133; Izeſzh opowyedzyal smyercz Pyotra Voyewodi oycza pana thego. ye^go Kro. mcz zalowacz thego raczi. ponyewaſch bil panem chrzeſczyyanſkyem. LibLeg 11/163, 7/103v, 8/133v, 56, 136v, 158v (12); Browarze Iana Grendą ſſa w Czechu vpominali abi Luciey malzoncze Barthoſcha Glinyarza dall pokoy ponyewaſch pewna wyadomoſcz yeſth ze ona ma mąza LibMal 1554/193v, 1546/110v; KromRozm I M4v; Biſkup prośił go aby [...] z nimi poſpołu páciérz mowił/ poniewáſz ie^go niemoc/ modlitwy lekarſtwa potrebuie [!]. MurzHist I4, M2, R3v; Weście mé iarzmo na śię/ a vczcieśię odemnie zećiem (marg) poniewáżem (–) iá ćichyieſt i pokornégo ſerca MurzNT Matth 11/29, k. 96, Luc 1/17; Bo bog inego bogá nad ſobą nyema/ áni może myeć: Ponyeważ ſye przez to ſlowo/ Bog/ rzecz nawyſſſſa/ á od ktorey wſſyſtkye ine pochodzą/ záchowáne y rządzone bywáyą/ rozumye. KromRozm II r3v, gv, n, ſ4, ſ4v, t3, x; KromRozm III C5v, D3, E2, E6v, F2v (10); Sprawiedliwość aby wżdy była niegdy dokonana, ponieważ Pan Bog się tym obraża, gdy się sprawiedliwość nie dzieje. Diar 91; MrowPieś A4; GroicPorz q2, dd3v, ee3v, kk2; Alećby to był ieſztze máły dowod/ ponieważeś tego ſlowem Bożym niedowiodł. KrowObr 16v; Aleć ia przed ſię temu niewierzę/ ábyś ták/ iáko piſzeſz/ o Mſzey thrzymáć miał/ ponieważeś máło niżey opák nápiſał KrowObr 187v, A3v, B, 2, 24v, 42 (29); Odpowiedział Krolowi miffibozeth/ Bá y wſſyſtko chceli niech weźmie/ ponieważ ſie wżdam wroćił w pokoiu Krol pan moy do domu ſwego. Leop 2.Reg 19/30, Deut 17/16, Ps 50/6; OrzRozm H3v; Tákich ſie też y nam plag trzebá obáwáć/ ponieważ też y v nas tákich grzechow doſyć ſie náyduie BielKron 91v, 107v, 109v, 127, 146, 189 (24); A niemamy ſię namniey tego bać/ yżeſmy ſnadź krotko żyli: [...] Poniewaſz wkażdy wiek y cżas możemy co znamięnitego a wiecznego cżynić. KwiatKsiąż M4v, A3v, A4v, B2v, D4v, G, K; SarnUzn B8v, E3, E3v, E5v, E6 (14); SienLek a3v, 175, Yyyv; látho czterdźieſne y dźiewiąte/ (ktore ſye ſkłáda z lat po ſiedmi kroć ſiedmi) czyni człowieká doſkonáłego wieku: ponieważ ná ten czás y moc w ſobie ieſzcze dobrą czuie/ y rozum mu práwie kwitnieie LeovPrzep Iv, b2v, E4, F2, I4; Dziwno mi (rzekł tu pan Boiánowſki ze ſmiechem) iz W.M. białymgłowam nie każeſz ná Syiem być poſełkinámi/ [...] ponieważ ták wielkie á głowne cnoty w nich ſie náydowáć/ [...] máią. GórnDworz X4v, S8v, Y3, Zv, Cc8v, Ddv (9); A mam zá to/ że to piſánié moie W.M. ſye będźie podobáć: ponieważ ieſt rzecz nowa/ á w ięzyku náſzym przedtym nieſłychána. GrzepGeom B3v, E3v, G [2 r.], G3v, G4v, H4v; Kto tedy wątpi o miłoſierdziu Páńſkim/ prożno grzechy poznał/ ponieważ nie zna lekárſtwá/ ktorymby ony grzechy miał zgłádzić. RejPosWiecz³ 98, 96v, 99; BiałKat 76; GrzegŚm 61; Szeroko S. Ewángeliſtá Páná Chriſtuſowego Národzenia Hiſtoryą opiſał/ o ktorey nam tu wiele mowić nietrzebá/ ponieważ ią Pleban ſobie przecżytáć może. KuczbKat 35, 45, 95, 100, 120, 130 (23); A chcę, aby Trojanie i Grecy w pokoju Rozeszli się, ponieważ siła cierpią w boju Prze mą zwadę KochMon 22; Abychmy ſie ſpráwiedliwemi niecżynili przed Bogiem: ponieważ on zna ſerce náſze. WujJud 105, a8v, bv, 7, 37, 39 (68); WujJudConf 181v, 188; ále rzecży dobrey zá złą oſądzáć/ niech ſię káżdy oſtrzega/ ponieważ nápiſano. Biáda (tym) ktorzy názywáią złem dobre á dobrem złe. BudBib c3v; Y rzekł Náthan do Dawidá/ wſzjtko co w ſercu twoim cżyń ponieważ Bog ſtobą. BudBib 1.Par 17/2; Bo nie wie co ma być ponieważ iako co będzie kto mu oznaymił? BudBib Eccle 8/7, bv, c, c2v, I 6a marg, Gen 29/21 (49); BudBibKaw A2v; Strum D4; O cżem [o zasługach Jana Kiszki] ia ná ten cżás więcey mowić nie chcę/ ponieważ nie Pánegirik piſzę. To tylko mowię/ ponieważ ten moy nowy Nowego teſtámentu przekład/ z teyże nowey W. mći Drukarnie nowo wychodzi BudNT przedm a5; nielza Greckich kśiąg z Láćinſkich nápráwowáć/ ponieważ y wnich ſą fałſze BudNT przedm c6v; Cżyli Iudom Bog tylko? Aza y nie narodom? Iśćie y narodom. Ponieważ ieden Bog/ ktory vſpráwiedliwi obrzezánie w wiary/ á napłetek przez wiárę. BudNT Rom 3/30, przedm a3, a4, b4, c2 [2 r.], Matth 18/32 (19); StryjWjaz C4; [Paweł broni wiernym obrzezania] bo im to nie należy: poniewaſz lepſzego y zacnieyſzego obrzezánia/ ktore nie rękomá bywa/ w Chriſtuſie doſtáli CzechRozm 77; A iż Bog ſam ieſt Pánem ná niebie y ná źiemi/ o tym wątpliwośći niemáſz/ poniewaſz on ſam tego wſzyſtkiego ieſt Stworzyćielem/ Pánem/ y Sprawcą. Lecż wáſz Iezus/ iż ieſt cżłowiekiem/ tedy Pánem niebá być nie może/ poniewaſz go nie ſtworzył. CzechRozm 123; ſłuchayćie proſzę domu Dawidow (iákoby rzekł ponieważ Krol ſłucháć nie chce) CzechRozm 131v, 9, 10v, 12, 15, 16v [2 r.] (106); KarnNap B3v, E, Gv; Ale iuż temu niech będźie koniec/ poniewáżem o tem ná inſzem mieyſcu ſzyrzey piſał. ModrzBaz 30v; Boć iednák wſzytcy ludźie máią ſię z iákieykolwiek wolnośći weſelić: ponieważ wſzytcy ná wyobráżenie Boże ſtworzeni ſą ModrzBaz 88v, 1v, 4, 7v, 11, 11v (34); zchęćią to ná náſz ięzyk właſnie przełożę: Ponieważ te kśięgi naywięcey dla tych co Láćińſkiego nieumieią ná świát wypuſzcżamy. ModrzBazBud πv; Iáſna rzecż ieſt iż ſię w Pietrze zámykali wſzyſcy. Bo modląc ſię zá Piotrá/ za [!] wſzytki ſię modlił. Poniewaſz w przełożonym lud ſię gáni ábo chwali SkarJedn 71; Nie dziwuię ſię/ iſz ták mocno ſtoiſz/ przeſławna Stolico Rzymſka: ponieważ twoie fundámenty ták drogą Krwią we krwi baránká oſadzone ſą. SkarJedn 395, 14, 15, 34, 43, 57 (21); KochOdpr C2, C3v; Oczko A4, 13, 23, 27, 27v, 28v, 39v; Niechayże nam ná potym ſtrách nie panuie/ Ponieważ ták wielmożny pan o nas czuie KochPs 189; Cżyń ochotnie świętą wolą iego/ poniewaſz ſynowſkie ſerce/ w lane w ćię ieſt SkarŻyw 2, 3 [2 r.], 13, 29, 35, 57 (27); ZapKościer 1579/78v; Tedy też [historyja] ſłuſznie záłożenia nagruntownieyſzego fundamentu potrzebuie/ poniewaſz oná ieſt naprzod wſzelkiey dawnośći kluczem/ náuczycielką/ wiádomośći y wiáry o Bogu/ y Miſtrzinią nauk wyzwolonych StryjKron A, 6, 31, 59, 76, 170 (14): Kto záś miłości tey od Bogá rozkazáney nie ma/ ten też y Bogá ſámego miłowáć nie może/ y Bogá w nim niemáſz (1.Ian.4.v 20.) ponieważ Bog ieſt miłość CzechEp 17; iż Papież Rzymſki/ ieſt tym Antychriſtem/ ponieważ koniec vcżyniwſzy Rzymſkiey oney monárchiey/ ábo pánowániu Ceſárzow ſtárych/ on ſtolicę ich opánował CzechEp 356, *3v, 16, 21, 32, 50 (57); CzechEpPOrz **2; A [Jezus] máiąc tę zupełność duchá ś. inſzym vdźieláć y vżycżáć może/ ponieważ z zupełnośći iego/ wſzyſcy cżyrpamy NiemObr 102, 25, 30, 53 [2 r.], 60, 76 (20); Tákże y Zwinglius vcży: że ſię P. Chryſtus w mądrośći popráwiał/ ponieważ wedla nátury cżłowiecżey ieſt finitus ReszPrz 81, 7, 60, 62, 76, 87; ReszHoz 140; ReszList 192; WerGośc 232 [2 r.], 251, 266; KochPieś 2; A ták y ty bądź pewien moiéy powolnośći/ Ponieważ żem ia doznał twoiéy vprzéymośći. PudłFr 47; ArtKanc N12; GórnRozm Cv; ActReg 147, 149, 160; Phil C4, H2, R2, R3; KochCz A4v; Nie przymiérzem tedy ono Królá Włádyſłáwá było: náwet nic podobnégo do przymiérza nie miáło: ponieważ Amurath wiáry nie ſtrzymał ſwoiéy OrzJan 119, 44, 67, 91, 111; LatHar 3; KołakCath A3v; Owſzem y Pogánow [jest Bog]. ponieważ ieden ieſt Bog WujNT Rom 3/30; Lecz wy nie ieſteśćie w ćiele/ ále w duchu: wſzákże ieſli (marg) ábo, ponieważ. G. (–) Duch Boży w was mieſzka. WujNT Rom 8/9, przedm 10, 18, 19, 22, s. 9 (60); WysKaz )?(2v, 3, 5, 8, 10 (16); JanNKar E2; JanNKarKoch F3; A Wſzákóż y ſtroná pozywáiąca pokázuiąc dowody/ może mieć dilácią. Ponieważ táka wolność téż ieſt pozwoloná ſtronie pozwánéy. SarnStat 765, 4, 18, 305, 406, 407 (10); SiebRozmyśl K4; Niechayże iuż ták będźie, poniewaſz do tego Wiedźieſz mię, y rozſądek táki o tym czyniż. CiekPotr 86; CzahTr E; Lecż niewiem becżką piwá/ ieſli ſię vgáſzę. Poniewaſz mi brzuch złácniał/ miękuchny iák kępká PaxLiz E3v, C, E3; [ErazmJęzyk K2v, M8v, N; AktaSynod I 333; Kaz 35].

Połączenia: »dlatego (też) ... ponieważ« (3): KrowObr 40; WujJudConf 3v; ále przycżynę wyraża/ iż to dla tego cżyni/ ponieważ miecżá krwáwego/ w ręce bráć/ y przeciwko nam go vżywáć/ ie^go ſtanowi duchowne^mv (iáko on piſze) nie przyſtoi NiemObr 19.

»ponieważ ... ponieważ (jeszcze)« (2): [Chrystus nie jest człowiekiem prawdziwym gdyż] grzechu nigdy żadnego niepopełnił: áni też náleźiona byłá zdrada w vſtách iego: ktora ſie częſto we wſzyſtkich inſzych náyduie: ponieważ káżdy cżlowiek kłamcá ieſt. [...] Poniewaſz ieſzcże/ ieſliby kto ſmiał to o ſobie mowić/ [...] żeby grzechu niemiał: ſámego ſiebie tákowy káżdy zwodźi CzechRozm 210; Nie przyśięgayćie koniecżnie/ áni ná niebo/ ponieważ ſtolicá ieſt Boża: áni ná źiemię/ ponieważ ieſt podnożkiem nog iego [Vulg Matth 5/34-35] CzechEp 171.

»ponieważ ... ponieważ ... bo« (1): O zlutuyże ſie W.K. zacność á vlecż to chore ciáło/ ktorego ſam głową racżyſz być: [...] Ponieważ W.K. zacność thym poddánym ſwym łáſkę á miłość okázuieſz. Ponieważ W.K. zacność Polakom dobrze chcieć/ dobrze życżyſz. Bo W.K. zacność nie kroluieſz narodowi Polſkiemu przez moc miecżá. LeszczRzecz A5v.

»ponieważ że, iż« = enim, ex quo, siquidem Vulg (12:5): LibLeg 11/9v, 57, 57v; [Aleksander] zmyſlił ſobye żeby myał być ſynem Iowiſſá [...] Bo gdy był ták cżyſtem á záwołánym Rycerzem/ bárzo by to było nyextałtownye/ áby go bękártem myano przezywáć/ poniewaſz iż niepoſpolitym cżłowiekyem záwżdy ſye pokazował. GliczKsiąż B6v, C4v, D4v; Ieſlibyśćie odſtąpili Páná/ á ſłużyli bogom cudzym/ obroći ſie y vtrapi was/ y wywroći/ ponieważ że [postquam] wam vczynił dobrze. Leop Ios 24/20, 3.Esdr 2/29, 4.Esdr 12/9, Mal 3/15; SienLek 107; Strum M; SarnStat 78, 89, 104, 335; Woytowie/ Ráycy/ łáwnicy/ et id genus wſzyſcy/ niechayby też záraz po elekcyách ſwoich/ pewne á znośne pámiętne/ do tegoż ſkárbu Rzeczypoſp: dawáli/ ponieważ że z niey y z vrzędow ſwych pewne też pożytki y queſty miewáią. VotSzl D3v.

b. Zdanie przyczynowe w antepozycji (330): Ale ponieważ iako ten tho ſwiat widzimy: mienić ſie muſi. Tako y pod cżaſem zaczna rzecż gdy w poſpolitoſć przidzie: wniedbałoſć przichodzi FalZiołUng V 119; ponyewaſſ pod Choczimyem dnyeſtr rzeka yesth pospolitha Coronye polſkiey y zyemye Moldawſkiey, niechby theſz przevoſz bil pospolithy LibLeg 6/157, 10/152, 11/10; Poniewáżem przes ty lata/ o niektorych articulach wiary/ przeciwko prawyi wiérze trzymał/ nie taię tego/ zem wielé przeciw Biſkupowi Rzymſkięmu mowił MurzHist N2; A ponyeważ my będąc ſynmi bożymi/ yednák nye yeſteſmy bogi/ temże obyczáyem o pánye Kryſtuſye kácerz będźye rozumyał KromRozm II r3v, i2v; KromRozm III B6, E4; GroicPorz n4; KrowObr 232v; HistRzym 20; Bo ponieważ Bog ieſt Duch/ niemożemy w nim nie ćieleſnego rozumieć. KuczbKat 55, 185, 335; WujJud 42, 51, 91v, 205v; Poniewaſz ludzie zárázliwi kroleſtwo oycow moich poſiedli/ vmyſliłem toſz Kroleſtwo ſobie oſwobodzić BudBib 1.Mach 15/3, 3.Reg 11/11, Ier 29/25, Ez 26/2, ludith 9/12[16]; Strum H4; CzechRozm 3, 98, 176v; wſzákże poniewáżem iuż dwá ſpoſoby vkazał/ wyłożę y ten trzeći ModrzBaz 121v, 75, 139, 140; SkarJedn 55, 100, 161 [2 r.], 272, 317, 340; poniewaſz raz vmrzeć: vmieraymyſz ták docżeśnie/ ábyſmy żyć wiecżnie mogli. SkarŻyw 207, 3, 207; MWilkHist F3v, Gv; ponieważ y iáie bez ptaká y ptak bęz [!] iáiá rodzić ſie nie może/ [...]/ potwierdzili [sumimozgowie, tj. mędrcy]/ ſwiát y wſzelkie ſtworzenia/ być bez początku/ y wieczno trwáły. StryjKron 1, 386, 427, 542, 672; Iż ponieważ on będąc w kſztałćie Bożym/ nie wynośił ſię/ ále był pokornym/ ćichym y vprzeymym/ áby go w tym y oni bez poſwarkow náśládowáli. CzechEp 316, 82, 363; Ponieważ bowiem wyznawáią: iż Márya Bogá doſkonáłego vrodźiłá: á to imię Bog/ v nich zámyka w ſobie trzy perſony. Muſzą podobno/ wedle oney dawney pioſnecżki Máryą/ mátką troyce ś. názwáć. NiemObr 137, 29 [2 r.], 100, 109; POnieważ Bóg/ y ſczęśćié/ y nieſczęśćié dáie/ Przećiwko Bogu mówi Ian/ co ſczęśćiu łáie. PudłFr 11; ArtKanc I20; ActReg 103, 173; Ponieważeś Krolu tákową łáſkę nádemną vkazał/ [...] iuż tho dobrodzieyſtwo odemnie odnieſieſz Phil C2, E2; Ale mówiąc o pánu Kochánowſkim/ ponieważ rzeczj iego ręku mych doſzły/ [...] iedné teraz wydáię/ drugie téż niedługo da Bóg wydam. KochCzJan A3; OrzJan 6, 70, 75, 92; Ponieważ Zydzi dla niedowiárſtwá nie weſzli do pokoiu obiecánego. A wierni do niego wniść máią. Stáráć ſię mamy/ ábyſmy go nie vtráćili. WujNT Hebr 4 arg, Luc 1/1, s. 509; JanNKarGórn Hv; SarnStat 11, 74, 201, 207, 943; GrabPospR L2; CiekPotr 25; POniewaſz ćię Miłośćiwy Pánie Wita Kośćioł/ Szkoła/ y Mieſzcżánie: Mnie teſz ktobie wyſłáli Wieśniacy Co mędrſzego/ bo ſámi proſtacy RybWit Cv; [Abowiem ponieważ cżeſne ymienie theż Bożi dar ieſt iako piſmo powiada/ mamy go ſzanować/ a bez pożitku nie vtracać. Ekonom n2; O synodzie [...] powiadali, iż poniewadż starszy zupełnie się postanowili przy Jednocie, chcą też cale [...] wyrozumieć, jeśli wszyscy ministrowie z nimi tegoż umysłu są o tym zjednoczeni. AktaSynod I 201, 273].

Połączenia: »ponieważ ... a iż(e) też (... k temu iż) ...« (2): Bo ponieważ Syn Boży ieſt Bogiem prawdziwym/ tedy o nim raz mowi wielmożnie piſmo/ iákże to przyſtoi Máieſtatowi iego. A iże też ieſt cżłowiekiem y Poſrzednikiem náſzym/ [...] tedy też wielekroć piſmo o nim mowi [...] iáko o Poſrzedniku SarnUzn F3v; GórnDworz Ee6v.

»ponieważ ... dlatego« = pro eo quod ... idcirco PolAnt; cum ... propter quod JanStat (9): GórnDworz Ee6v; KuczbKat 50; Ponieważ lud ten (marg) Wniektorych kſięgach Hiwreyſkich ták piſze. Poniewaſz gdy bywa trapion lud ten rć. (–) przyſtępuie vſty ſwemi/ y wárgámi ſwemi cżći mię/ lecż ſerce iego oddaliło ſię odemnie/ [...] Dlatego oto ia przycżyniam dziwnie obchodzić ſię z ludem tem BudBib Is 29/13, 4.Reg 1/16; A ponieważ [cum autem] niemáſz żadnego mocnieyſzego obowiązku/ ktoryby ludźi ćiągnął ku doſyć cżynieniu powinnośći/ iáko ieſt przyśięgá/ dla tego ſędźiowie máią być nią obowiązáni/ niż ná ten vrząd wſtąpią. ModrzBaz 88v; SkarŻyw 153; SarnStat 547, 937. Cf »ponieważ ... przecię dlatego«.

»ponieważ ... i« (4): Ponieważ mnodzy chwalą ſię wedle ćiáłá/ y [Quoniam ... et] ia ſię pochwalę. BudNT 2.Cor 11/18; ModrzBaz 1; Ponieważże tedy Chryſtus ćierpiał ná ćiele/ y wy ſię też w tę myśl przyzbroyćie. WerGośc 209; CiekPotr 69.

»ponieważ ... oto(ż)« = quia ... ecce Vulg; pro eo quod ... ecce PolAnt (8): Leop Ez 16/36; Przeto ták mowi Iehowá Cewáoth/ ponieważ nie słucháliśćie słow moich. Oto ia poślę y pobiorę wſzytki plemioná połnocne BudBib Ier 25/8, 3.Reg 20/37[36]; CzechRozm 237; KarnNap D2; Tedy Páweł y Bárnábaſz beſpiecznie rzekli: Wamći było naprzod trzeba opowiedáć ſłowo Boże: ále ponieważ ie odrzucaćie/ á oſądzaćie ſię niegodnymi być wiecznego żywotá; o toż [sed quoniam ... ecce] obracamy ſię do Pogánow. WujNT Act 13/46. Cf »ponieważ ... przeto oto«.

»ponieważ ... i ponieważ« (1): Otóż/ [...] ponieważ turkóm Carz ſam ſpráwiedliwośćią/ ſam dobrém ich: y ponieważ żoná/ máiętność/ dźiatki/ ſą w garśći v niego: nie baczę záprawdę/ coby ie ná woynie podżégáć/ álbo im radźić miáło OrzJan 45.

»ponieważ ... a przedsię« (1): Ponieważ zá to co oyćiec vżywał pieniędzy, wtóré y trzéćié dźieći muſzą płat od nich dáwáć, y poſágu ſwégo vtráćić: [...] A przedśię muſzą ná ſwym tráćić. SarnStat 1271.

»ponieważ ... przecię dlatego« (1): wielą narodów przykłády [mógłbym] to pokazáć/ że częſto zwyćiężcé v zwyćiężonych w łykách bywáli: ále ponieważ rzecz ſámá doſyć przez ſię iáſna/ przećię dla tego iuż vſtawáć nie mamy/ że Turczyn częſté zwyćięztwá miéwał. OrzJan 25.

»ponieważ ... (a) tak (też i)« = quandoquidem ... similiter JanStat (2): ták mowi Iehowá ponieważ mowią Arámcżycy/ Bog gorny (ieſt) Iehowá/ á nie ieſt Bog polny/ á (ták) [Pro eo quod ... et] dam wſzytkę tę zgráię wielką w rękę twoię/ ábyśćie wiedzieli zem ia Iehowá. BudBib 3.Reg 20/28; SarnStat 68.

»ponieważ ... przeto(ż)« [w tym: ponieważ tedy ... przeto (8); ponieważ też ... przeto (1); ponieważ ... przeto, przeto (1); ponieważ ... przeto oto (2); ... przeto też (2); ... a przeto (1)] = pro eo quod ... idcirco (ecce) (a. pro eo quod a. propterea) PolAnt; cum autem ... certe, cum enim ... certe (a. nefas), cumque ... iure, iam quod ... equidem, quoniam autem ... ideo (a. recte), quoniam vero ... ideo (a. unde), quia ... ideo Modrz (59): Naprzod tedy/ ponieważ ogołem teraz o wſzyſtkich Sákrámenćiech mowić mamy/ [...]. Przeto vcżyć potrzebá [...] iż [...] KuczbKat 105, 65; WujJud 174; Bo ponieważ ſię to nie iedney ktorey kráinie/ ábo powiátowi/ ále wſzem przekłádáło/ przeto też żadnemi właſnośćiámi mow nie brákowáliſmy. BudBib c; Bo ták mowi Adonái Iehowá/ ponieważ klęſzcżeſz ręką/ á tępaſz nogą/ y ráduieſz ſię wſzeláką wzgardą duſze twey/ z (vtrapienia) ziemie Izráelſkiey. Przeto oto ściągnę rękę moię ná ćię [Pro eo quod ... Idcirco ecce] BudBib Ez 25/6, Ex 34/9, Ez 21/29[24], 25/8, 12, 15, 34/8; A przeto iáko Páweł mowił Iż poniewaſz my dla mdłośći ćiáłá/ nie mogliſmy zakonu wedle ćiáłá wykonáć/ przeto Bog poſłał ſyná ſwego/ podobnego nam/ áby ſie on zá nas zſtał ofiárą zá grzech CzechRozm 92, 25; Bo ponieważ w poſpolſtwie potrzebá záwżdy mądrośći/ powagi y ſtátecżnośći/ przeto porucżano [Cum enim ... dabatur] to cżelnieyſzym oſobam ná to obránem/ [...] áby śię przećiwko wynálazkom Pánow Rad opieráli ModrzBaz 24; Lecż ponieważ Krolewſka władza ma śię podpieráć wiela ludźi oſobliwą cnotą y mądrośćią/ przeto zdáłá śię być słuſzna rzecż [Sed cum ... aequum visum est]/ áby ią ieden ná ſobie niosł/ ktoryby wſzytkiemi rządźił. ModrzBaz 24v; Ponieważ tedy káżda Rzecżpoſpolita w źiemi ſwey ſpráwiedliwośćią bywa rządzoná/ á po ſtronách od nieprzyiaćioł poſtronnych miecżem bronioná: przeto słuſznie tá oboiá rzecż ma być wielce ważoná [Cum autem ... merito utrunque horum maximi faciendum est]. ModrzBaz 137v, 11v, 15v, 23, 37v, 39 [2 r.] (33); ModrzBazBud π5, π6; Słowá y rzecż X.K. [...] toby w ſobie miáły: iż ponieważ Antychriſt nie ma przyść áż práwie przed ſkońcżeniem świátá: á te^go ſkońcżenia ieſzcże nie máſz: przeto też ieſzcże nie máſz Antychriſtá CzechEp 349, 91, 217; LatHar 576; WujNT przedm 17, s. 5; WysKaz 5; SarnStat 975, 1013, 1149. Cf »ponieważ ... ponieważ ... przeto«.

»ponieważ ... ponieważ ... przeto« (1): Poniewaſz człowiek/ á zwłaſzczá národu Szlácheckiego czći ieſt y poważenia godny/ y dla ſwey/ y dla przodkow ſwych cnoty/ poniewaſz godny/ y potrżebny Rzeczypoſpol: civis, prżeto płácon nie ma bydź żadnem ná świećie złotem. GórnRozm E4v.

»ponieważ ... i ponieważ ... tedy(ć)« (2): Ale teraz/ ponieważ żaden inſzy więtſzégo niebeſpieczenſtwá bać ſie z Węgier nie może/ iáko wáſzá kró: M. [...] y ponieważ Turek iáko wielki ieſt/ ſam wſzyſtek nie gdźie indźiéy/ ále tu do Polſki mierzy: [...] tedyć iuż miłośćiwy Królu/ [...] muśiſz [...] OrzJan 109, 77.

»ponieważ tedy (iż)« (13): Ponyeważ tedy iż tákowe złe yeſt poſtánowyenye ſwyátá cżáſu dziſieyſſego moyá rádá yeſt iż nye trzebá ſie dziſia ná kápłáńſtwá kwápić/ yeſli ku te^mv godnosći nie ma ſyn. GliczKsiąż O6v; SienLek Vuu3; Ponieważ tedy iuż wiémy/ iáko długi/ iáko ſzéroki Lan ieſt/ nie trudno ij możemy zmierzyć GrzepGeom L4v, M3, P4; Ponieważ ták przeklęctwo tedy miłuie/ Niechayże ié zły człowiek ná ſobie czuie KochPs 168; KochFr 54; WerGośc 209; OrzJan 89; LatHar +3v, 120; Ponieważ tedy dźieći ſpołeczność miáły ćiáłá y krwie: tymżeć ſpoſobem y on [Quia ergo ... et Ipse similiter] tychże vczeſtnikiem był: áby przez ſmierć zniſzczył tego ktory miał władzą śmierći/ to ieſt dyabłá WujNT Hebr 2/14, s. 76.

»ponieważ ... tedy(ć)« [w tym: ponieważ ... tedy i (4); ponieważ ... tedy też (2); ponieważ ... tedyć zaiste (1); ponieważ ... tedyć zaprawdę (1); ponieważ iż (że) ... tedy (5); ponieważ przeto ... tedy (3); ponieważ tedy ... tedy (13); ponieważ też ... tedy (2)] = quia ... et, quod ... et PolAnt; cum autem ... tum (a. certe, a. necesse est), cum enim ... certe, cum igitur ... tum (a. etiam), quae cum ... necesse est Modrz (122): KromRozm II rv; Ale ponyeważ Kryſtus nye z inego yedno z kápłáńſkyego vrzędu ofyárował/ tedy y ápoſtołom/ y wſſem namyáſtkom ich [...] z tegoż vrzędu toż czynić należy. KromRozm III K5; A ponieważ go [prawa] też wſzytcy Mieſzczánie y wieyſki lud w Kroleſtwie Polſkim mieſzkáiący/ we wſzytkich poſtępkoch Práwnych vżywáią/ y wielka częſć ich po Polſku ku Spráwiedliwoſći Polſkiey ieſt nápiſaná/ [...] ſłuſznie tedy [...] Polſkim Mieyſkim ma być zwano. GroicPorz a4, av; KrowObr 87, 101v, 204, 240; KwiatKsiąż C; SarnUzn C5v, F3v; Ponieważ żeſmy iuż rozmowę mieli o żołądku/ ielitach/ co weſpoł trzewámi miánuią/ á wſzytko brzuch chowa: [...] tedy potrzebá też o tym rádźić/ iákoby wnątrze wmiernoſć/ przyſzło SienLek 100v; Ponieważ tedy kąt między Liniámi a.b. y b.c. równy ieſt kątowi co ieſt między e.d. y d.c. tedyć Linié thé co thy kąty czynią/ będą miéć iednáką proporcyą/ według náuki Euklidowéy. GrzepGeom N4v; ponieważ w tych dwu Klinách/ dwá kąty iednégo/ ſą równé dwiemá kątóm drugiégo: tedyć y trzeći trzećiemu muśi być równy GrzepGeom Q3, E4v [4 r.], G3 [2 r.], G3v, G4, H2 (12); A thák iuż nie ieſteś ſłużebnikyem ále ſynem. A ponieważ ſynem/ tedy y dzyedzicem Bożym/ á to przez Kriſtuſá. RejPos 32; A ponieważ iż ták ieſt: tedy łátwie możeſz z tąd poznáć/ wedle wiáry twey: że to rzecz ieſt można ćiáłu Chryſtuſowému nápełniáć iſtotą wſzyſtko BiałKat 328v, 186, 268v, 301; Bo ponieważ śie Boſtwo nigdy z ćiáłem nierozſtáło/ ktore w grob ieſt włożono/ thedy prawdźiwie wyznawamy że Bog był pogrzebion. KuczbKat 40; oſobliwie nápiſał on święty y vcżony Doktor Hilárius/ [...] ponieważ ſam to Pan wyznał/ y wiárá náſzá trzyma/ że Ciáło iego prawdźiwie ieſt pokármem: tedy żadnego iuż mieyſcá wątpliwość mieć niemoże. KuczbKat 170, 5, 15, 60, 115, 165, 235; A poniewáſz ták nie ieſt/ tedy ma być gánion/ á nie chwalon. WujJud 228; BudBib 1.Reg 15/23, 3.Reg 20/43[42], I 199d marg; A poniewaſz tedy zbor Chrześćijáńſki záwzdy dáie Pánu ſwemu Iezuſowi Chryſtuſowi część y chwałę/ [...] Tedy przez ty iego vcżynnośći [...] pokázuie śię tá prawdźiwa wiárá iego BiałKaz G2v, E2, F, F3v; Drudzy ták mowią/ Ponieważ telko ieden Duch Boży ieſt/ ktory przez wſzytki Proroki y mowił y piſáł/ á iż tenże Duch y przez Zácháriaſzá y przez Ieremiaſza piſał/ tedy/ práwi/ nic ná tem że ieden zá drugiego położon. BudNT Hh4, przedm c3v, c7, k. Ff8v; Ponieważ ták ieſt iáko powiedaſz/ że ſie żydowie ná tym obrażáią: tedyć nam około tego mowić/ y rzecż tę rozebráć potrzebá. CzechRozm 125, 22, 28v, 113v, 131v, 138 (15); KarnNap B3, F2, F4; A ponieważ przyrodzenie ták náſze ćiáło ſpráwiło/ iż nie ktore cżęśći chćiáło mieć zákryte/ á od ocżu ludzkich dálekie: tedyć záprawdę [cum autem ... omnino] dłużſzy vbior/ ábo do kolan ſię śćiągáiący/ ma być chwalon/ iáko wſtydu á iſkromnośći znák. ModrzBaz 51; (kust) Ponieważ (–). A Iż męſtwu rycerskiemu doſtoieńſtwá trzebá dawáć/ tedyć [cum igitur ... tum] y o to ſię winna ſtáráć/ áby powinny żołd káżdemu służebnemu ná pewny cżás był zápłácon. ModrzBaz 118, 9, 19, 43v, 46v, 62v (17); A ponieważ ták wielcy á vcżeni ludźie náſzego Fricżá y iego kśięgi wielce wychwaláią/ tedyć záiſte zá ieden dźiw może być policżono/ że my Polacy [...] áż do tego cżáſu máłoſmy o niem wiedźieli ModrzBazBud π6v; SkarJedn 285; StryjKron A; ponieważ przez cżłowieká śmierć/ tedy też przez cżłowieká powſtánie od vmárłych. CzechEp 295, 89, 173, 219, 221, 295 (16); NiemObr 28, 74, 102, 139; OrzJan 31, 49, 61, 80, 114, 123; A ponieważ przez Chriſtuſá wieki ſą vczynione: tedyć Chriſtus ieſt przede wſzemi wieki. WujNT 753, 828, 864; SarnStat 44, 1266, 1277; SkarKaz 384b; [Poniewadż nam Pan Bóg dał formulam zgody naszej, Konsens Sędomirski, do którego się odzywamy, tedy tę Harmoniją w pokoju zostawujemy a inszych formuł zgody wnaszać nie potrzebujemy. AktaSynod III 82]. Cf »ponieważ ... i ponieważ ... tedy(ć)«.

»ponieważ ... więc też« (1): Ponieważ przeto dzieći ſpołecżność máią ćiáłá y krwie (więc) też [Quia ergo ... et] ſam wedle tego vcżęſtnikiem (był) tychże BudNT Hebr 2/14.

»ponieważ ... (to) też (i)« (6): ponieważ żołć ná wątrobie leży/ iey przelanie też ná wątrobę vpada SienLek 89v; CzechRozm 39v, 191; POnieważem iuż Krolewskie y Senatorſkie obycżáie wypiſał/ mowmy też co y o drugich Vrzędnikoch/ ktorych rozne vrzędy ſą. ModrzBaz 30v; CzechEp 135; A ieſlić [jesteśmy] ſynámi/ tedyć y dźiedźicmi: dźiedźicmi mowię Bożymi/ á ſpołu dźiedźicmi z Chriſtuſem: wſzákoż ieſli (marg) ábo, ponieważ. G. (–) z nim ćierpimy/ ábyſmy też z nim byli vwielbieni [si tamen compatimur, ut et conglorificemur]. WujNT Rom 8/17.

»ponieważ ... zaprawdę« (1): A ponieważ [wino] ták wiele przymiotow w ſobie ma/ zaprawdę trzebáby ſobie tey zbytecżney menſuri viąć/ żeby nas to nie potrzebne pijáńſtwo do cżego dźiwnego nie domieśćiło WerGośc 261.

»(przetoż) ponieważ że, iż(e)« = quia Vulg (11:6): GliczKsiąż B; Poniewaſz że [Quando] kupiſz tę rolą z rąk niewiáſty/ muſiſz poiąć Ruth zá żonę Leop Ruth 4/5; Przetoż ponieważ że ſie thák vpokorzył á poniżył dla mnie/ iuſz nieprzywiodę thych złych rzeczy náń zá żywotá iego Leop 3.Reg 21/29, A3v, 1.Reg 30/22, Ez 16/36; Ponieważ iżeſmy w rzecz záſzli o chorobie Wątrobney/ ſłuſza o żołthey niemocy pogádáć SienLek 89, 100v; A ponieważ iże powyſzéy ſzérzéy/ y doſtátniéy w téy ſpráwie będę z tobą mówił ná ſwych/ do téy Rozmowy potrzebnych/ mieścách: iuż ná tym ná ten czás przeſtań BiałKat 10v, 83v, 186, 253v, 268v, 301, 328v; BiałKaz F3v; Ponieważ że przeklęctwo ták bárzo miłuie/ Niechayże ieżli cżłowiek ſam ná ſobie cżuie. Tę pomſtę to przeklęctwo niechay ma przy ſobie CzahTr Kv.

c. Zdanie przyczynowe w interpozycji (89): Dlvg then kthori bil Iſaczko Zid panv Woyewodzye wynyen ponyewaſch wnyemczach zabyth yeſth zenye ye^go placzicz ye^go Krol ye^go M. roſkaze LibLeg 11/138v, 7/103v; KromRozm II l; A on (rozumyey Yulius papyeż) ponyeważ Rzymſki koſcyoł przodek álbo zwirzchnoſć ma/ opátrzył ye liſty przeſpyeczeńſtwá KromRozm III O5v, D4; To tedy ponieważ ieſt zwielkim vbliżenim ſpráwiedliwoſći/ á nie według Práwá/ niema być dopuſzczono GroicPorz v3v; KrowObr 1v; BibRadz *6v; BielKron 330v; A nauka ſpiewania (poniewaſz ona śłuchaiącego [!] cieſzy) w wielkiey niekiedy zacnośći á ćci v Grekow była KwiatKsiąż I2v, Av, C3, D2, E2v, Hv, L2; Nie dźiw tedy (ponieważ pożytkow ſzukamy) Ze o dobry porządek máło ſię ſtáramy. Prot B2v; SarnUzn C2, E3; ták rozumiem/ że nie náuká/ ále rycerſkie rzemięſło ma przodek/ y chczę/ áby moy Dworzánin/ ponieważ go podług mego zdánia formuię/ tákże rozumiał. GórnDworz G7v; tá cznotá ktora (ponieważ w náſzym ciele ieſth thá niezgodá/ miedzy rozumem/ á chćiwoſcią) walcży/ á podáie zwycięſtwo rozumowi/ ieſt dáleko doſkonálſza/ niż tá/ kthora s chćiwoſcią á z affectem o płatne nie cżyniąc wygrawa GórnDworz Ff6, D6v, G7v, H3v, T8v, Z8 (11); A ták/ przez táką proporcyą/ ponieważ iuż wieſz/ iáko wielka ieſt Linea b.a. dowieſz ſye miáry Liniéy a.c. GrzepGeom Ov, F3v, F4, I4v, M; HistRzym 19v; RejPos 276; RejPosWiecz³ 98, 99; KuczbKat 130, 145, 175, 365, 415; A iákożby ſie z Miſtrzem ſwym zgodźił ktorj mowi. Ze niekáżdj kto mu mowi/ Pánie/ Pánie (poniewaſz żaden niemoże Iezuſá Pánem názwáć/ iedno w Duchu Bożym przez wiárę) wnidźie do Kroleſtwá niebieſkiego? WujJud 105v, 27v, 29v, 62v, 78, 101 (9); Bárzo ſie ná tym nieboracżkowie żydowie mylićie/ gdy ták zle o náſzym Iezuſie Pánie/ y wáſzym też ponieważ żydem był/ á nie pogáninem/ trzymaćie. CzechRozm 70, 2, 15, 29, 50v, 128v; ModrzBaz 35v, 45, 82v; SkarJedn 158; SkarŻyw 100; StryjKron 722; CzechEp 374; ReszPrz 13; IEſt kto/ co by wzgárdźiwſzy té doczeſné rzeczy/ Chćiał zemną dobrą tylko ſławę miéć ná pieczy? A ſtáráć ſye/ ponieważ muśi zniſczéć ćiáło/ Aby imię przynamniéy po nas tu zoſtáło. KochPieś 51; GórnRozm A3; ActReg 166; OrzJan 13, 28, 64, 88, 128; Zydowie tedy (ponieważ był dźień Przygotowánia) áby ná ſzábát nie zoſtáły ćiáłá ná krzyżu (ábowiem był wielki on dźień ſzábátu) prośili Piłatá/ áby połamano goleni ich/ á zięto ie. WujNT Ioann 19/31, przedm 16, s. 368, 387, 1.Ioann 1/2; SarnStat 36, 110, 710, 985, 1001; GrabPospR K2, L; ZapKościer 1597/78v; [ProtokWoźnik 1546 nr 87; A ku pamięci im przywodzi, poniewadż od nich wezwan jest, iżby mu na tym synodzie pewną odpowiedź dali AktaSynod I 71].

Połączenie: »ponieważ ... a przeto« (1): ktore tedy [znamienite] dziatki ná ćwicżenie woienne/ albo około piſmá maią być dane (poniewaſz ty miedzy wſzyſtkimi náukámi naſwobodnieyſze ſą/ y naypierwſze/ á przeto też napierwſzym ludziam/ to ieſt/ Krolom/ Xiążętam godzą ſię) tedy [...] KwiatKsiąż N3v.

a. Argument w postpozycji (88): KromRozm II k3; Coż ſluſſnyey rozum człowyeczy znáć ma/ yedno ſam ſyebye á śiły ſwoye ponyeważ záwſſe przy ſobye yeſt. KromRozm III B7; Wiem otym/ iż to vſty wyznawaćie/ Kryſtus doſić vtzynił zá grzechy/ ále coſz po tákowym wáſzym wyznawániu/ poniewaſz temu niewierzyćie? KrowObr 189; kogoſz tedy karmiſz [...] tym Báránkiem martwym [...]? Poniewaſz oto ſlyſzyſz iáwne ſwiádectwo duchá ſwiętego/ iż iuſz wierni wſzyſcy więcey niełákną/ y nigdy nieprágną? KrowObr 191, 64, 74v, 79, 91v, 92 (17); Tedy ſpytáli go y rzekli: Cżemuſſ tedy krzćiſz ponieważeſz nie ieſt Chryſtuſſem/ áni Heliaſſem/ áni Prorokiem? Leop Ioann 1/25, 1.Reg 16/1, Ez 16/31; GrzegRóżn N4; SarnUzn E5v, Fv, H; Ale co ſye maſz tłuc po peregrynácyey/ ponieważ tego kąkolu inimicus homo pan Dyabeł miedzi pſzenicą doſyć naśiał/ y w Wielkiey Polſzce. LeovPrzep G2; cżemuſz wy Nowokrzcżeńce zá Heretyki maćie: ponieważ y oni wierzą Troycę świętą/ y krzcżą ſie w imię Oycá y Syná y Duchá świętego? WujJud 20, 33, 70v, 178; A przecżbychmy nie mieli v nich [u Słowian] bráć ſłow/ ponieważeſmy z nich poſzli/ y owſzem nic ine^go iedno Słowiánie ieſteſmy? BudBib b4v; BudNT Matth 26/54, Hh4; Izali y to ſámo/ nie znácżyło odmiány zakonu onego/ poniewaſz iáko Piſarz liſtu do Hebreow mowi káp. 7.v.12. Iż zá odmiáną Ofiárowniká/ muśi też idź y zakonu odmiáná. CzechRozm 86v; iákoż wżdy Iezus może być właſnym potomkiem Dáwidowym? poniewaſz wáſzy Ewánieliſtowie nie licżą narodu iego od Máryey/ ále od Iozeffá. CzechRozm 145v; Iáko to ieſli żydowie w tym co zgrzeſzyli/ iż Páná Iezuſá zábili: poniewaſz śmierć iego wſzem wierzącym ieſt bárzo pożytecżna. CzechRozm 171, 26, 44v, 86v, 121, 158v (17); ModrzBaz 40, 99, 100v, 116v; A iákoſz oni do ſkárbow Chryſtuſowych otworzyć komu mogą/ ponieważ klucży od nawyżſzego klucżniká Piotrá S. y potomká iego/ [...] nie bierzą? SkarJedn 339, 383; Oczko 6, 15; Cżemu mi zákázuieſz płákáć/ poniewaſz płákał Iákob Iozephá Syná/ płákał Dawid Abſoloná/ Moiżeſzá y Aaroná długo lud płákał? SkarŻyw [197]; Co ſię dziwuieſz/ Pietrze/ iſz ſię mylem/ poniewaſz ludzie ieſtechmy? SkarŻyw 213, 132, 212, 241, 304; Mogąli być [nowi katolicy] theologámi názwáni/ y w pocżet wiernych chwalcy Bożych policżeni? ponieważ ſłowo Boże ták niewſtydliwie háńbią y z nádchnienia duchá ś. podánie/ ſłodycżą y rzeſzotem ſzátáńſkim/ vſtámi ſwemi plugáwemi zowią y cżynią? CzechEp 112, 53; ReszPrz 46; WerGośc 232; GórnRozm I; Phil I3; Zá co/ niewiém/ przécz go [Homera za sławienie Heleny]/ Bóg ślepoty niezbáwił/ Ponieważ Stezychorá o wzrok był przypráwił/ Ze tęż iſtą śmiał gánić rymem vſzczypliwym KochFrag 22; iákóż tedy to przy tym ſtáć ma/ ábyś wáſzá kró: M. to rzéc mógł/ żéś Turczynowi przymiérzem przywiązány/ ponieważ wáſzá Kró: M. baczy/ że zewſząd mieczá podnośi/ y ná wáſzę Kró: M. ſzturmuie? OrzJan 113, 65, 80, 115; Przeczżeby tedy kośćioł przymuſzáć nie miał ſtráconych ſynow áby ſię náwrócili; ponieważ ſynowie ſtráceni przymuśili drugich áby záginęli? WujNT 434, Matth 12/34, s. 806; WysKaz 18 [2 r.], 25, 30, 36, 38; PaxLiz B2v.

Połączenie: »ponieważ że« (2): Coſz zá korzyść we krwi moiey/ ponieważ że [Quae ... dum] z ſchodzę ku ſkáźie? Leop Ps 29/10; Co ieſli inácżey/ coſz ći vcżynią kthore więc krzcżą zá vmárłe/ ponieważ że vmárli nie powſtáwáią [Alioquin quid facient ... si ...]? Leop 1.Cor 15/29.

b. Argument w antepozycji (54): Ponieważ tu ten N. przywołány po pierwſze/ po wtore/ po trzećie/ po czwarte mimo Práwo obżáłowány o táki mord/ nieſtánął/ ácz niema być poniżono práwo iego? GroicPorz nv; poniewaſz przyſięgaćie Papieżowi/ iż go maćie każdego roku náwiedzáć/ tzemuſz tedy tey przyſięgi niepełnićie? KrowObr 132, 201; BudNT Hh4; A poniewaſz dopiero dniá cżwartego ſłońce kſiężyc y gwiazdy Bog Stworzył dla rożnośći dniá y nocy: á iákoſz przedtym dniá pierwſzego/ wtorego/ y trzećiego był wiecżor y zaránek? CzechRozm 148v; A poniewaſz ták ieſt/ iáko mowię/ á coż tego ieſt zá potrzebá cudow ſie domágáć/ ábo ſie ták ku nim przywięzowáć/ [...]? CzechRozm 189v; Ponieważ vrząd ábo przełożeńſtwo od Bogá ieſt/ á więcżeby też wierni vcżniowie Chriſtuſowi niemogli ná ſobie tego vrzędu noſić? CzechRozm 249v, 75v, 85v, 121, 145v, 152 (12); ponieważ Práwá náſze oſądzáią ony ná gárdło ktorzi cudze rzecży krádźionym obycżáiem odeymuią/ á cżemuż y ći niemaią być ná gárdle karáni ktorzi komu zdrowie odięli [Cum autem ... cur non ...]? ModrzBaz 28, 65v, 81; SkarJedn 86, 299; Lecż ponieważ chwalce tych bożkow/ tákich być bacżymy/ ktorzy cżęſto Bogá naywyżſzego y wyznawáią y opowiedáią: dźiwna to iákiego ſię oni ſpodźiewáć niezbożnośći ſwey odpuſzcżenia mogą? CzechEp 86, 46, 120, 135, 412; ArtKanc I20; Otóż/ ponieważ to [Turek] czuie/ ázaż zoſtáwi wáſzę kró: M. cáłégo y mocnégo/ ábyś wáſzá kró: M. z tyłu nań vdérzył? OrzJan 82; Bo ponieważ ſie tákich rzeczy przećiw oſobie twéy waży/ któré vpadek y zginienié króleſtwu temu przynoſzą/ któż tákowi ieſt/ któryby to wáſzé przymiérze rádniéy przymiérzem názwáć miał/ niżeli pokrytą obłudą/ [...]? OrzJan 113, 11, 90, 94, 121.

Połączenia: »a ponieważ ... ponieważ, ponieważ ... i ponieważ, ponieważ przeto ... ponieważ, ponieważ tedy ... ponieważ też« (2:1:1:1): Ponieważ przeto ſami ſię do tego znáią że y ſobie wtem doſyć nie vcżynili/ ponieważ przyzywáią/ á proſzą o pomoc/ przecżże ma kto wołać/ niepotrzebá iuż lepiey? BudBib b3, c3v; CzechRozm 142v; Ponieważ tedy ia y z bráćią moią/ [...] ták trzymam/ wierzę y wyznawam/ ze [!] niemáſz żadnego inſzego właſnego y prawdźiwe^go ſyná Bożego [...] procż Iezuſá Chri. vkrzyżowánego: ponieważ też y żadnego boſtwá iego/ nád to ktore ma od Bogá iedynego/ [...] nie znam/ áni go ſobie zmyſlam: á iákoż mi ſpráwiedliwie/ bezwſtydliwe kłamſtwo zádáwáć X.K. może? CzechEp 219; OrzJan 9.

»ponieważ przeto« (2): Ponieważ przeto nietylko wiárá Chrześćiánſka/ ktora wżdy ſámá ma być v cżłowieká Chrześćiáńſkiego wielce ważoná/ ále y Filoſowſkie wyroki zá ſpániáłą myśl pocżytáią/ gdy kto lekce waży krzywdy/ ktoż ieſt [Cum igitur ... quis est] ktoby głupiego mnoſtwá przećiwne mnimánia więcey ważył? ModrzBaz 62v. Cf »ponieważ przeto ... ponieważ«.

»ponieważ tedy« = cum ergo Modrz (6): Ponieważ tedy iedne práwá CHRiſtus dał wſzytkim cżłonkom tego ćiáłá/ ktore ieſt Zbor/ cżemu też [Cum igitur ... cur etiam ...] nie iednákie práwá máią być dáne wſzytkim ludźiom/ ktorzi pod iednym Pánem żywą? ModrzBaz 100, 132; CzechEp 135, 208; OrzJan 103. Cf »ponieważ że tedy«.

»ponieważ że (tedy)« = quia Vulg (3): Ponieważ że go tedy Dawid zowie Pánem: iákoż ieſth ſynem iego [Si ergo ... quomodo ...]? Leop Matth 22/45, Gen 41/39; A ponieważ że máłymi dźiatkámi ſámi chrześćiánie chrzeſt prziymuią/ nie mogąc czaſu chrzthu wiáry chrześciáńſkiéy wyznáć: izaliſz to nie ieſt rzecz ſłuſzna: áby w dobrych leciech i baczeniu [...] wiárę [...] swobodnie wyználi? BiałKat 265v.