Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: POPRAWION

Następne hasło: POPRAWKA »

POPRAWIONY (25) part praet pass pf

Oba o oraz a jasne.

Fleksja

sg
m	N	poprawiony	f	N	poprawiona	n	N	poprawioné, poprawiono
	G	poprawionégo		G	poprawionéj		G
	A	poprawiony		A			A
	I	poprawionym		I			I

pl
N	subst	poprawioné

sg m N poprawiony (4). ◊ G poprawionégo (1). ◊ A poprawiony (3). ◊ I poprawionym (1). ◊ f N poprawiona (3); ~(attrib) (2); ~(praed) (1). ◊ G poprawionéj (2); -éj (1), -(e)j (1). ◊ n N (praed) poprawioné (2) WujNT, SarnStat, poprawiono (2) Diar, Mącz; ~ -é (1), -(e) (1). ◊ pl N subst poprawioné (7); -é (2), -e (5).

Składnia dopełnienia sprawcy: poprawiony od kogo (3) KromRozm II, WujNT (2), przez kogo, przez co SarnStat (2).

Sł stp s.v. poprawić, Cn brak, Linde XVI w. (jeden z niżej notowanych przykładów s.v. poprawić).

Znaczenia

1. Zmieniony na lepsze, udoskonalony (18)
- a. O prawie (12)
- b. O tekście (5)
  - α. Zmieniony w erracie (1)
2. Któremu przywrócono pierwotny dobry stan (2)
3. Potwierdzony (3)
- W przen (1)
4. Zlikwidowany, usunięty (2)

1. Zmieniony na lepsze, udoskonalony; emendatus Modrz, Calep, JanStat (18): Emendatus – Poprawiony. Calep 359a.

a. O prawie (12): Poprawa Rad Koronnych z posły ziemskiemi po oddan[i]u spisku około obrony, w ktorym to miało być poprawiono Diar 90; TEraz przeto okażę/ iákim obycżáiem Rzecżpoſpolita może być dobrze ábo poſtánowioná/ ábo popráwioná ModrzBaz 4, 96v; Elucydacyą praw naszych wnowo poprawionym Statucie naszym aby [król] wydał y ten nowo poprawiony Statut by vtwierdził. ActReg 39, 39; [skazujemy] áby ſtátutów y práwá ſądowégo forma przez rzeczoné ſześć mężów popráwioná ná wiele exemplarzów rozpiſáná [...] byłá SarnStat 56, 56, 60, 152, 1180.

poprawiony czym (1): o tákichći dekretách Auguſtyn S. mowi. Iż pierwſze choć powſzechne y zupełne koncylia poślednimi mogą być popráwione. WujNT 463.

W przeciwstawieniu: »skażony ... poprawiony« (1): tákowe przykázanya zakonu ſtárego około kaźni wyſtęmpnych/ y ine ſądowne nye ſą ſkáżone od páná Kryſtuſá/ ále popráwyone. KromRozm II m3.

b. O tekście (5): RejPos kt; A nie wierzyli mi X.K niechże ſię Chrizoſtomá y Theofiláktá porádźi: ábo náwet przekładu Kompluteńſkiego/ ktory nie dawno Lowánienſes znowu popráwiony wydáli. CzechEp 267; ieſt on [Nowy Testament] od Hieronymá S. z Graeckiego ięzyká popráwiony WujNT przedm 9, przedm 17.

α. Zmieniony w erracie (1): Margo proprie dicitur extremitas folii vel pagine unde dicimus in margine adscripsi, Przipiſałem ná brzegu kárty, quid castigandum sit, Co ma być popráwiono. Mącz 210a.

2. Któremu przywrócono pierwotny dobry stan (2): Item vidzialem tham na thym Siedlisku budovanie ktore zostalo po ognyv Izbę byalą y syenyą y drugą byala zrąp popraviony ZapWar 1550 nr 2664; kośćioł y mury mieyſckie były popráwione/ y miáſto pobudowáne CzechRozm 165v.

3. Potwierdzony [czym] (3):

Wyrażenie: »przysięgą poprawiony« (2): gránice przerzeczonym ſpoſobem vczynioné/ y przyśięgą powodową popráwioné [iuramento [...] comprobatas JanStat 418]/ Podkomorzy álbo iego vrząd ſkaże [...] áby ná wieki były dźierżáné. SarnStat 467, 329.

W przen (1):

Wyrażenie: »krwią poprawiony« (1): znáiąc po tym nieprzyiazń/ od ktorego ſię powinney y krwią popráwioney życżliwośći ſpodziewał/ w głęboką ſię puſtynią vdał. SkarŻyw 50.

4. Zlikwidowany, usunięty; correctus Modrz (2): niech będą popráwione przeſzłego cżáſu omyłki ModrzBaz 133.

poprawiony czym (1): Vitia senectutis diligentia corrigenda sunt, Niedoſtátki ſtarośći á vłomnośći pilnośćią máyą być popráwione. Mącz 350b.

Synonimy: 1. polepszony; 2. odnowiony, przywrocony; 3. potwierdzony.

Cf NIEPOPRAWIONY, POPRAWIĆ

DDJ