[zaloguj się]
[pdf]

POSĄDZIĆ (10) vb pf

o jasne.

Fleksja
inf posądzić
praet
sg pl
2 m m pers -ście posądzili
3 m posądził m pers posądzili

inf posądzić (5). ◊ fut 3 sg posądzi (1). ◊ praet 3 sg m posądził (2). ◊ 2 pl m pers -ście posądzili (1). ◊ 3 pl m pers posądzili (1).

Sł stp: posędzić, Cn brak, Linde XVIII w.

1. Pomówić, negatywnie ocenić [kogo] (6): GlabGad L8v; [białogłowa i jej miły] pierwey niż ku cżemu przydą/ wſzythek ſwiát ie poſądzi GórnDworz Dd4v.

posądzić z czego [= na podstawie czego] (1): Abowiem thego wiele bywa/ iż chociay drugi iuż náſádzi ná co złego vmyſł y ſpráwy ſwoie/ y iużbyś go beſpiecżnie mogł poſądzić z onych podobieńſtw á z onych pocżątkow iego. RejPos 172v.

posądzić jakim (1): Mogł też był kto Dawidá poſądzić iákim ſzalonym RejPos 172v.

cum inf „być” jakim (1): Blogoſlawiony ieſt mąż ktorego pan bog nie po ſądził [!] być winnym grżechu WróbŻołt 31/2.

Ze zdaniem dopełnieniowym (1): Mogł był káżdy przeſpiecżnie poſądzić Páwłá s. gdy iechał do Dámáſzku/ iż iechał ná łup RejPos 172v.

2. Orzec o czyjejś winie [w tym: kogo, co (3)] (4): Owośći pánowie Ráyce/ [...] Dawnoſcie ty poſądzili/ Co z wiecżorá nábroili. RejZwierc 234, 225; Y zebrał ten Papież nieiáką gromádę z ſwych pochlebcow do Florencyey ná ſynod/ ná ktorym poſądźili ſynodu Bázyleyſkiego decret y vchwałę. NiemObr 176.
Zwrot: »lewie [= niesłusznie] posądzić« (1): Dáy mi ſprawiedliwégo ſkázaniá ſmierci chociá na ciele chociá na dnſſy [!] niezaſlużytz? Ale dlá twé ſwięté miloſci/ nieſprawné ludſkié ſądy bez boiaznij wzgardzitz/ anij też ſktorékolwie ſtrony lewie poſądzitz Amen. OpecŻyw 135v.

Synonimy: 1. osławić, osoczyć, pomowić, znieważyć; 2. obwinić, obżałować, oskarżyć, uwinić.

Formacje współrdzenne cf SĄDZIĆ.

Cf POSĄDZENIE, POSĄDZONY

DDJ