[zaloguj się]
[pdf]

POWLEC (18) vb pf

o oraz e jasne; w formach fut o oraz e prawdopodobnie jasne (tak w wlec).

Fleksja
inf powlec
praet
sg
3 m powl(o)kł
imperativus
sg
3 niechåj powlecze

inf powlec (2). ◊ fut 2 sg powleczesz (5). ◊ 3 sg powlecze (2). ◊ 2 pl powleczecie (1). ◊ 3 pl powloką (1). ◊ praet 3 sg m powl(o)kł (6). ◊ imp 3 sg niechåj powlecze (1).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVII – XVIII w.

1. Wlokąc poprowadzić, ponieść, pociągnąć (2):

powlec kogo na czym (1): Bárzo tego blizko hárde niewiáſty/ iż pychę wáſzę [...] poniży P. Bog/ iáką pogáńſką niewolą. w ktorey was miáſto złotych kolebek ná koláſách [tj. prostych wozach] powloką. SkarKaz 580b.

powlec co za kim dokąd (1): Ale náſze niewiáſty mogą nośić miecże/ Niechay gi mąż zá tobą gdzie każeſz powlecże. BielSjem 22.

2. Zabronować (1):
Zwrot: »[co] broną powlec« (1): Mącz 285d cf Szereg.
Szereg: »poorać albo powlec« (1): Pectinare segetem, Naſieńie máluczko podrosłe pooráć/ álbo broną powliec Mącz 285d.
3. Opóźnić, odwlec w czasie [co] (2): Idzieſzli gdźie do práwá/ iákie tám przewłoki/ By miał náſpráwiedliwſzą/ poiezdźiſz ná Roki. Prokurator Akcyia [lege: Akcyją]/ twoię ták powlecże/ Cżekáiąc długo ſpráwy/ od práwá vćiećże. BielSat E [idem] BielRozm 33.
4. Pokryć warstwą czegoś; cooperire, operire, tegere PolAnt (13):
a. Pociągnąć powierzchnię substancją barwiącą, pomalować [co czym] (10): A ná tych drzwiách zdrzewá oliwnego/ wyrzezawſzy Cherubiny y pálmy/ y kwiáty/ powlokł ie złotem ták Cherubiny iáko y pálmy. BibRadz 3.Reg 6/32; Drąſzki teſz vcżynił zdrzewá Syttymowego/ y powlokł ie miedzią. BudBib Ex 38/6, Ex 25/11, 13, 30/3, 5, 37/26, 28, 38/2.
Zwrot: »z wierzchu powlec« (1): Y powlecżeſz ią [skrzynię] złotem cżyſtym wnątrz y zwierzchu powlecżeſz ią [extrinsecus eam operies]/ y vcżynjſz ná niey wieniec złoty wkoło. BudBib Ex 25/11.
b. Obciągnąć, oblec [czym] (2):
Zwroty: »pościel powlec« = nałożyć powłoczki na pościel (1): A ták ſkoro ty rzecży iuż tám przenieſiecie/ Wnetże poſciel koleńſką białą powlecżecie. HistLan C3v.

»powlec z wierzchu« (1): Ale ieſzcże chytrzey [przesyłają listy tajemne]/ ktorzy piſzą ná owych trzaſkách miecżowych/ álbo kordowych/ á dádzą Miecżnikowi powlec ſkorą z wierzchu BielSpr 49.

c. Wyłożyć czymś [co czym] (1): VKażyſz kędy legaſz/ owożći nowiny/ Ze ſłomą nową powlokł/ ſtáre grochowiny. RejZwierz 140.

Synonimy: 3. omieszkać, opoździć; 4. okryć, pokryć; a. pomalować, postrychnąć.

Formacje współrdzenne cf 1. WLEC.

Cf POWLECZENIE, POWLECZONY

ALKa