[zaloguj się]
[pdf]

PRZEBYWACZ (1) sb m

e prawdopodobnie jasne (tak w prze-); -acz z tekstu nieoznaczającego pochyleń; [-acz-, -åcz-].

Fleksja
sg pl
N przebywacz przebywacz(e)
G przebywacza przebywacz(o)w
I przebywaczmi

[sg N przebywacz. ◊ G przebywacza.] ◊ pl [N przebywacz(e).] ◊ G przebywacz(o)w. ◊ [I przebywaczmi.]

Sł stp notuje, Cn, Linde brak.

1. Obywatel, mieszkaniec jakiegoś kraju; habitator Miech, Vulg: [dolores obtinuerunt habitatores (otrzymaly przebyvace) philistiim [Vulg Ex 15/14]. Glosy III nr 102/213, nr 102/208.]

[przebywacz czego: Rzekłem nie vźrzę páná bogá w źiemi żywiącich/ nie oglądam cżłowieká dáłey [!]/ y przebywácżá pokoiá [habitatorem quietis Vulg Is 38/11]. PsKrak 1532 k. 45.]

przebywacz gdzie: Thoć ieſt poſpolithe wypiſanie przebywacżow w Sarmatijey Aziyſkiey, ktore niżey z woſobliwoſci będzie wypiſano. MiechGlab 38.

[Wyrażenia: »przebywacz niebieski«: Iedno o to proſzę ieſliby też prożna byłá moiá praca w tym poſelſtwie/ przez nieiáką niefortunę/ ábo vpor/ przebywacżow niebieſkich/ ábych ná tym nie ſzkodował PostępekPrCzart 48v, 58v.

»przebywacz piekielny«: Pan Wſzechmogący [...] powiedzieć roſkazał/ áby śćie ná tym przeſtáli ninie y nápotomne cżáſy/ iáko wam powiedzą iáwnie przed wſzemi przebywácżmi niebieſkimi/ źiemſkimi/ y piekielnymi. PostępekPrCzart 58v.

»przebywacz ziemski«: PostępekPrCzart 58v cf »przebywacz piekielny«.]

2. [Przybysz: et iacob accola (przebyvacz) fuit in terra cham [Vulg Ps 104/23]. Glosy III nr 102/117, nr 102/116.

przebywacz czego: Rzekąc tobie dam źiemię Kánáán/ powrozek dźiedźictwá wáſzego. Kiedy byli wlicżbie máłey/ máło y przebywácżow iey [incolae eius Vulg]. PsKrak 1532 104/12.]

Synonimy: 1. mieszczanin, mieszkacz, mieszkaniec, obywacz, obywatel; 2. przybysz, przychodzień.

Cf [PRZEBYWACIEL], PRZEBYWCA

MN