[zaloguj się]
[pdf]

PRZECHOWANIE (23) sb n

Pierwsze e, o oraz a jasne, końcowe e pochylone.

Fleksja
sg
N przechowanié
G przechowaniå
D przechowaniu
A przechowanié

sg N przechowanié (3); -é (1), -(e) (2). ◊ G przechowaniå (5). ◊ D przechowaniu (2). ◊ A przechowanié (13); -é (1), -(e) (12).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVII w. s.v. przechować.

I. Rzeczownik od „przechować” (11):
1. Utrzymanie przez jakiś czas (o hodowli) [w tym: czego (żywotne) (5)] (6): Támże będźieſzli chćiał zbuduieſz Sadzáwki przy ónym Młynie/ ku przechowániu Ryb Strum I3v, N3, N4, N4v, O.
Zwrot: »na przechowanie wsadzić« (1): A do ówéy Sadzáwki/ kędyś ná przechowánié wſadźił Kárpiętá/ nie puſzczay wielkiéy wody Strum Pv.
2. Ukrycie, ocalenie, ochronienie [w tym: kogo (1)] (2): Frydrych Kſiążę Sáſkie miał ſpráwę w Rzymie ná ten cżás ktorą mu ſpráwował Válenti Dythleb/ ten w ſkazał [!] kniemu iż iego ſpráwá wſzytkim niewdźięcżna dla przechowánia Luterá BielKron 196; Conservatio, Záchowanie/ álbo przechowánie. Obroná. Mącz 389b.
3. Trawienie (3): Kiedy gnoy iáko drożdże rzadki: známienuie niedobre przechowánie/ á złą ſpráwę w żołądku SienLek 20; Mocz liſowáty á iákoby złotey bárwy/ známionuie dobre przechowánie. SienLek 26; Ieſli telko ćiáło ſchnie á więdnie/ á chory/ máło ije/ przyczyniáć mu potroſze iedzenia: á ſtrzedz iżby mnoſtwo przechowánia nieſzkodźiło. SienLek 92.
II. Schronienie, miejsce ukrycia (12): Receptaculum – Prżechowanię. Calep 899a.

przechowanie czyje (1): Viátka Kráiná zá rzeką Kamą [...] tá ieſt/ mokra/ błotna/ nierodna/ y wſzytkich Lotrow przechowánie BielKron 434.

przechowanie gdzie (8): Item Powyada yſch wnayderkv za Glogowem Thanben Iackel goſpodarzs dawal yemu przechowanye w domu ſwoym LibMal 1547/135; [Jest nas rzecz doszła, iż on Łobocki, [...] miał był sna wszcząć niejakie barzo nieprzystojne a snadź dignitatem maiestatis nostrae obrażające rozmowy. [...] i nie tylko jako słyszemy – obcy ludzie, ale też i ociec jego własny jemu przechowania w domu swoim broni. ListyPol II 1548/14; Nie chcze thego powtarzacz ze thego w.k.m. mozesz bicz pewien, isz tho z wielką niełaską k.j.m. nasz mlcziwi pan prziimuie ze then lotrzik naiduie szobie przechowanie y thowarzistwo w ziemi jego K.m. CorfusDocum 1577 nr 177]. Cf Zwrot.

Zwrot: »przechowanie miewać« [w tym: u kogo (8), gdzie (7), miedzy kim (1)] [szyk 6:3] (9): [Żelisławski] zawſche wedworze miąſchkawall miewall theſch przechowanie v Iana Maſurka LibMal 1543/72; Item powiedzial iſch wawrziniecz ſtawſky Richwalſkiego vrządnik miewal przechowanie w modlie niedaleko Rzgowa v ſtawſkich LibMal 1543/72v; A przechowanye myewall naywyenczey okolo gvbyna myedzi zyemyany po wſzyach y gdzie moglo bicz. LibMal 1553/177, 1546/111v, 112, 121v [2 r.], 123v, 1547/135.

Synonimy: I.1. obrona, obronienie, pomoc, ratunek, uchowanie, zachowanie, zaszczycenie, zbawienie; 3. przetrawienie, strawienie, trawienie; II. chowanie, chronienie, schronienie, skrycie.

Cf PRZECHOWAĆ

DDJ