Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: PRZEPALONY

Następne hasło: PRZEPAMIĘTAJĄCY »

PRZEPAMIĘTAĆ (13) vb pf i impf

pf (10), impf [part (2), inf] SeklKat (3).

e oraz oba a jasne.

Fleksja

inf	przepamiętać

praet
	sg		pl
1	m	przepamiętåłem, -em przepamiętåł	m pers
2	m	-eś przepamiętåł, przepamiętåłeś	m pers
3	m	przepamiętåł	m pers	przepamiętali

conditionalis
	sg		pl
1	m		m pers	bysmy przepamiętali
2	m	byś przepamiętåł	m pers	byście przepamiętali

inf przepamiętać (6). ◊ fut 1 sg przepamiętåm (2). ◊ 2 sg przepamiętåsz (1). ◊ praet [1 sg m przepamiętåłem, -em przepamiętåł.] ◊ 2 sg m -eś przepamiętåł (1), [przepamiętåłeś]. ◊ [3 sg m przepamiętåł. ◊ 3 pl m pers przepamiętali.] ◊ con 2 sg m byś przepamiętåł (1). ◊ 1 pl m pers bysmy przepamiętali (1). ◊ [2 pl m pers byście przepamiętali.] ◊ part praes act przepamiętając (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI w.

Znaczenia

Zapomnieć (zapominać), nie (za)pamiętać; z przeczeniem: (za)pamiętać (13)
- a. Pominąć coś w tekście, nie wspomnieć, nie wymienić (1)
- b. Nie postąpić według czyichś zaleceń, nie zastosować się (1)
- c. Nie uczynić czegoś, zaniedbać (1)
- d. Zaprzestać (1)
- e. O Bogu wobec człowieka (2)
  - α. Przestać udzielać łask (1)
  - β. Przebaczyć, odpuścić (1)

Zapomnieć (zapominać), nie (za)pamiętać; z przeczeniem: (za)pamiętać; oblivisci Mącz, PolAnt, Cn; memoriam abicere a. deponere a. delere, adducere in oblivionem, deponere ex memoria, oblivione obruere Cn (13):

przepamiętać kogo (G a. A) (4): iż przeſto ſlowo chleb zamykaią ſię wſziſtki rzeczy ktorych nam potrzeba na tym ſwiecie/ [...] á gdi ie mamy abiſmy ich v miely [!] pożywać miernie nieprzepamiętaiąc pana boga y bliznego naſzego SeklKat S3v; Bliſznego naſzego powynnyſmy nieprzepamiętac/ ale go też wſpomagać/ iako pan bog nas wſpomaga SeklKat S4, S3v; A żydá Izááká iużeś przepámiętał? CiekPotr 35.

przepamiętać czego (2): LibLeg 10/62v; Quae te rei militaris oblivisci non sinit, Którećby rzeczy nie dopuſzczáły żołnierskich rzeczy przepámiętáć. Mącz 256d; [Day ze my yego mąky y thwey bolyeſczy nygdy nye przepamyąthacz. Glosy II nr 130/1; A teżem jéi [łaciny] przepamietał [!]/ Bom téż dáwno wſzkole mieſzkał. SeklStudent b5v].

przepamiętać komu (1): czomkolwyek myal thom wſzithko vtraczil, a my thego v.k.m. naſchemv dobrodzieyowy wyecznim czaſſem przepamiethacz niechczemi yeſli ze wyeczniebedzie laſky v.k.m. yzebiſczie ſye nademną zlithowacz mieli LibLeg 10/62v.

Ze zdaniem dopełnieniowym (1): Swoie ſzkody ták ſzácuy/ y omyłki ſwoie/ Abyś nieprzepámiętał/ że baczenié twoie Y ſtáteczność ieſt drozſza KochTr 23.

a. Pominąć coś w tekście, nie wspomnieć, nie wymienić [kogo, co a. kogo, czego] (1):

przepamiętać czym (1): Zdrów bądź o królu: ćiebie ia wdźięcznémi Nieprzepámiętam nigdy rymy ſwémi KochPs 68.

[przepamiętać w czym: naprzód Wmciom za to ci wszyscy exules dziękują, żeście Wm. [...] nie raczyli przy elekcyjej Króla Pana swego utrapienia i spustoszenia kościołów francuskich i ludzi krześcijańskich [...] przepamiętać w pewnych artykuliech DiarPos 62.]

b. Nie postąpić według czyichś zaleceń, nie zastosować się [czego] (1): [gdy go [osła] przedáły/ oſtręgáły one^go kupcá: áby mu nie dał dłu^go w wodzie być/ przepámiętał potym rychło on kupiec oſtrzegánia PostępekPrCzart 80; Tedy rzecżeſz przed Iehową [...] odłącżyłem święte z domu/ á dałem Lewitowi/ y przychodniowi/ ſieroćie/ y wdowie/ wedle wſzego przykazánia twego/ á nie przepámiętałem (nic). BudBib Deut 26/13 (Linde).]

Zwrot: »nigdy nie przepamiętać« (1): Twoie ſądy opowiádam záwżdy vſty ſwémi [...]. W tych ſye ćwiczą vſtáwicznie/ tym ſye przypátruię/ Tych nigdy nie przepámiętam KochPs 179.

c. Nie uczynić czegoś, zaniedbać; praeterire Vulg (1):

[przepamiętać czego: ListyPol 1547/370 cf Szereg.]

cum inf (1): daÿ abyſmy ich [pokarmów] w łaſcze twoiey zmiernoſcią weſdrowiu pożiwali/ a twey ſwiętey miłoſci/ zatÿ dary dziekować nieprzepamiętali SeklKat D2; [TomZbrudzBrul Num 15/22; NiemJDiatribe A3; Przepámiętałeś bliźniego ſwego pomocą y iáłmużną rátowáć/ Co toż waży iákobyś iego właſne wźiął. GrzegŻarnPos 1597 355 (Linde)].

[Szereg: »nie zaniechać ani przepamiętać«: A gdy panna Kachna, dali Pan Bog, k zdrowiu przydzie, tedy odpisania na list Waszej Książęcej Miłości nie zaniecham ani przepamiętam ListyPol 1547/370.]

d. Zaprzestać [co] (1):

Szereg: »potłumić, przepamiętać« (1): Dolorem sepelire, [...] Záłość potłumić/ przepámiętáć. Mącz 383d.

e. O Bogu wobec człowieka (2):

α. Przestać udzielać łask [kogo, co a. kogo, czego] (1): Bo ty/ móy pánie/ z wiecznéy łáſki ſwoiéy/ Nieprzepámiętaſz w grobie duſze moiéy KochPs 20.

[Szereg: »zaniedbać a przepamiętać«: Izali ty już, miły Panie, ták mie do końcá zániedbáć á przepámiętáć raczysz, izali już święte miłosierdzie swoje ode mnie oddálić raczysz? LubWiryd 53.]

β. Przebaczyć, odpuścić (1):

Zwrot: »grzechy przepamiętać« (1): ále mniemaią ze by ie [grzechy] pan Bog dla oney drogy [na odpust]/ albo kapice/ miał przepamiętać/ albo ie odpuſcić SeklKat F2.

Szereg: »przepamiętać albo odpuścić« (1): SeklKat F2 cf Zwrot.

Synonimy: a. opuścić, pominąć; c. omieszkać, zaniechać, zaniedbać; d. przestać; e. darować, odpuścić, przebaczyć.

Formacje współrdzenne cf PAMIĘTAĆ.

Cf PRZEPAMIĘTAJĄCY, PRZEPAMIĘTANIE, PRZEPAMIĘTANY

LWil