[zaloguj się]
[pdf]

PRZEPRAWA (15) sb f

e oraz oba a jasne.

Fleksja
sg pl
N przeprawa
G przeprawy
A przeprawy
L przeprawie

sg N przeprawa (6). ◊ G przeprawy (7). ◊ L przeprawie (1). ◊ pl A przeprawy (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI (jeden z niżej notowanych przykładów) – XVIII w.

1. Przejście, przeprawienie się przez miejsce trudne do przebycia; commeatus, traiectio, traiectus, transmissio, transvectio, vectura, velatura Cn (13):
a. Przez wodę, na drugi brzeg (12): [Rzymianie] kiedy ie gonił nieprzyiaćiel: iż wodą wkoło woyſko opuśćili ná drugą ſtronę łácno ſie przepráwili á nieprzyiaćielowi przepráwy bronili. BielSpr 7; Muśiałby ſię też przepráwy przepośćić/ Byś co raz rzeki miał ſzalone mośćić/ Prom moſt oſobny/ ty ſtoy á on poydźie/ Aż brzegu doydźie. KlonFlis C3v.

przeprawa przez co (8): BielKron 31, 227v; [cesarz] tám cżekał [w Bułgarii] Polakow/ Ruſakow/ Wáłáchow nád Dunáiem/ pomagáć im przepráwy przes Dunáy BielSpr 58v; StryjKron 517 marg. Cf »przeprawa przez rzekę«.

przeprawa za co (1): [książę Olelko] Sam z Niemcámi/ z Polaki burzył áż do Oki/ Gdzie mu Swidrigieł on port záſtąpił głęboki. Ták przepráwy zá Okę mężnie mu obronił StryjKron 517.

Wyrażenie: »przeprawa przez rzekę, rzeki« (4:1): [cesarz] przyćiągnął [...] ná drugą ſtronę rzeki Elb. Krfierſth oſádził brzeg ſtrzelbą/ broniąc mu przepráwy przez rzekę BielKron 229; (nagł) Chytra przepráwá Rzeki przes ogień. (–) SErtorius, w Hiſzpániey gdy ſie miał przepráwiáć/ przes Rzekę z woyſkiem/ [...] BielSpr 44, 7, 44 marg, 67v.
b. Lądem przez teren opanowany przez nieprzyjaciela [przez co ku komu] (1): powiadał potym [...] o Hetmańskim przyciągnieniu pod Byczynę, oprzeprawie przez złe razy ku Maximilianowi ActReg 75.
2. Łódź służąca do przeprawiania się na drugi brzeg (1): Bo won czás gdy w tych mieyſcách leśnych puſto ſtało/ Ieſzcze przewozow bárdzo rzecznych nálazł máło/ Przeto Litwá ty lekkie zmysliłá przepráwy StryjKron 250.
3. Zadośćuczynienie za występek [ku czemu] (1): Piaculum. [...] Item sacrificium, cultus, et quicquid praebetur pro expiatione peccati, Ofiárá/ Pokutá/ y Wſzeláka przepráwá ku odpokutowániu którego wyſtępu. Mącz 301c.

Synonimy: 1. przebycie, przechod, przeprawienie, przeście; a. przewoz; 3. poprawa.

Cf [PRZEPRAW]

LWil