[zaloguj się]
[pdf]

PRZEPRAWIENIE (7) sb n

Pierwsze i drugie e jasne; -pra- (6), [-prå-]; końcowe e z tekstów nieoznaczających é oraz -é.

Fleksja
sg
N przeprawieni(e)
G przeprawieniå
D przeprawieniu

sg N przeprawieni(e) (4). ◊ G przeprawieniå (2). ◊ D przeprawieniu (1).

Sł stp brak, Cn s.v. przejazd, jazda przez co, Linde XVI w. s.v. przeprawić.

I. Rzeczownik od „przeprawić się”: przedostanie się przez miejsce trudne do przebycia; traductio Mącz; traiectio, traiectus, transmissio Cn (3): Traductio, Przepráwienie/ Wyłożenie/ Omówká/ Czáſu trawienie. Mącz 97b.
a. Przez wodę na drugi brzeg (1): z iecháli ſie v Sędomierzá/ Krol ná iednym brzegu był Wiſły broniąc im przepráwienia/ á Tatárowie ná drugiey ſtronie byli BielKron 374v.
b. O wojsku: przez teren opanowany przez nieprzyjaciela (1): [Rzymianie] oſobne kthemu mieli młodżieńce prędkie ná zabiegi/ ktorzy [...] máią pierwey ſzukáć godnego mieyſcá dla przepráwienia/ bo ſie tego wiele przygadza/ iż ná trudnym przepráwowániu niepryiaćiel [!] záſadkę vcżyni BielSpr 7.
II. Rzeczownik od „przeprawić” (4):
1. Ułagodzenie, zjednanie kogoś, pozyskanie łaski (3): Conciliatio, Ziednánie/ Przepráwienie. Mącz 62d, 320c.
Wyrażenie: »przeprawienie gniewu« (1): Propitiatio, Ziednánie/ Przepráwienie gniewu/ Láská/ Miłośćiwość. Mącz 326d; [Nie tego nas tedy tu vcży náſz Miłośćiwy Pan [...] żebychmy w ten cżás gdy cżuiemy grzech [...] przećiwko ſobie [...] ná ludzi wzgląd mieć/ [...] á onych ſobie ku przeprawieniu gniewu Bożego ſzukáć mieli. GrzegŻarnPos 1582 593v (Linde s.v. przeprawić)].
2. [Zadośćuczynienie winy, odbycie kary: A w.k.m. mnie s tym byl odprawicz raczyl iz owy mieli bycz w wiezieniu a zwlaschcza do przeprawienia a snadz niektorzy i do wieka. CorfusDocum 1564 nr 130.
Wyrażenie: »winy przeprawienie«: Táć tedy byłá przycżyná/ dziękowánia y rádośći iego [Chrystusa]/ świátá náprawienie/ winy przepráwienie/ Bogá przeiednánie WujPosŚw 1584 164 (Linde s.v. przeprawić).]
3. Poprawiny, drugi dzień obchodzenia uroczystości (1):
Wyrażenie:»przeprawienie god« (1): Repotia, dicta sunt, quando apud novum sponsum post triduum coena celebratur et potatio iteratur, repetitur, reficitur, przevaba, przepravyenye god BartBydg 131.

Synonimy: I. przeprawa, przeprowadzenie, przeście; II.1., 2. przejednanie, zjednanie; 3. poprawiny, przewaba.

Cf PRZEPRAWIĆ, PRZEPRAWIĆ SIĘ

LWil