[zaloguj się]
[pdf]

PRZYDANIE (27) sb n

a jasne (w tym 1 r. błędne znakowanie), e pochylone.

Fleksja
sg
N przydanié
G przydaniå
A przydani(e)
I przydaniém, przydanim
L przydaniu

sg N przydanié (5); -é (1), -(e) (4). ◊ G przydaniå (10). ◊ A przydani(e) (1). ◊ I przydaniém (5) KłosAlg, CzechEp, ArtKanc, SarnStat (2), przydanim (5) OpecŻyw, BielKron, SkarJedn, WujNT, JanNKarKoch; ~ ém (1), -em (1), -(e)m (3); -ém : -em SarnStat (1:1). ◊ L przydaniu (1).

Składnia przydawki dopełniającej równoznacznej z dopełnieniem sprawcy: przydanie od kogo (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVIII w.

1. Dodanie, dołożenie czegoś w celu zwiększenia ilości lub różnorodności, wzbogacenie dodatkowo o taki sam lub inny element, uzupełnienie; additio Mącz, JanStat; adiectio, subiectio Mącz, Cn; subiunctio Mącz; supplectio JanStat; adiunctio, appositio Cn (20): Adiectio, Przirzucenie/ przidanie. Mącz 162a, 92b, 163a, 178b.
a. O rzeczy materialnej: dorobienie, dosztukowanie [czego na czym] (1):
Szereg: »rozmnożenie i przydanie« (1): A przeto Timotheus Muzyk ſwego cżaſu zaczny (ktory dla rozmnożenia á przidania na Arfie ſtron/ y dla wynalezienia nowych obycżaiow na niey/ z miaſta Spartańſkiego był wygnan) od vcżniow [...] zapłatę brał KwiatKsiąż K4.
b. O tekście mówionym lub pisanym [w tym: czego (11)] (12):
α. Uzupełnienie wypowiedzi, tekstu; dopowiedzenie, dopisanie (10): Ktory [żywot] iuż powtoré wyrażony ij polepſſony/ przydanim téż mnogich rzecży [...] okráſſony/ waſſé przyiazni oddáwámy. OpecŻyw ktv; BielKron kt; Pieſni Duchowne/ [...] z przydániem Pieśni niektorych/ y Pſálmow nowotnych. ArtKanc kt; Potwiérdzenié Przywileiów y inych praw z przydániem niektórych ártykułów SarnStat 885, 750, 1105.

W połączeniu szeregowym (1): Bacząc Vſtáwy Przodków náſzych/ iż niektóré z pámięći wypádły/ á niektóré potrzebuią popráwy y odnowienia y przydánia/ ná prośbę wſzyſtkiéy ſzláchty/ [...] rozumieliſmy zá rzecz potrzebną odnowić SarnStat 909.

W przeciwstawieniu: »przydanie ... odjęcie« (1): Cżytayże 2. Sám. 22. A Pſal. 18 á doświadcżyſz tego [różnego tłumaczenia]/ ábowiem choćiaſz nie wielka ieſt odmiáná wobudwu tych/ w niektorych ſłowek przydániu ábo w odięćiu drugich/ co ſie tknie ſłow Zydowſkich. Awżdy v ſámego iednego Nieświeſkiego tłumácżá to naydzieſz/ iż toż iedno ſłowo inácżey v Sámuelá á inácżey w Pſálmie przełożył CzechRozm 128v.

Wyrażenie: »przydanie słow(k)a« [w tym: w czym (1)] [szyk 2:1] (3): CzechRozm 128v; Naprzod tedy dáiem im S: Symbolum [...] ktore ſto y pięćdzieśiąt Biſkupow/ ná powſzechnym Cárogrockim Zborze vcżynili: z przydánim onego słowá y od Syná SkarJedn 315, 337.
β. O literach (2):
Wyrażenie: »przydanie litery« (2): WujNT przedm 19; C troie: piérwſzé z Laćińſkim iedno/ iako nic: drugié z kréſką iako/ nić: tŗećié z pŗydanim téy litery/ ƶ/ iako cƶeldź. JanNKarKoch Ev.
c. W matematyce (3):
α. W algebrze: sumowanie [czego] (1): Gdy we wſzytkich trzech terminiech ieſt łamana licżba przy czałey: Tedi złam całą licżbę przez ſwego mianowacża z przydaniem licżnika KłosAlg F3.
β. W geometrii: łączenie figur (2): Bo kiedy do dwu rzeczy równych przydaſz tylé do iednéy iáko y do drugiéy/ tedy ty rzeczy co będą z tego przydánia/ będą téż równé. A ták vkazáło ſye iáſnie/ że Kwádrat cáły a.b.c.d. cáłéy Figurze Romboides b.c.d.e. ieſt równy. GrzepGeom G2, G4.
2. Przydzielenie, wyznaczenie; additio JanStat (6):

przydanie kogo [= kto jest przydany] (3): Porządnie téż czynią którzy przydánia od ſądu proſzą Woźnégo ábo y dwu dla przygody, by iedno nie zániémógł. SarnStat 1280, 1156. Cf przydanie kogo na co.

przydanie kogo [= kto jest przydany] na co (1): Szędziovie ziemſczi pamiętnego niemayą bracz vięczei iedno pięcz groſſy to ieſt od ſkazania, doſſycz vczynienia na Rokv przypovieſczonem y od przydania ſluzebnika abo voznego na wiązanie ComCrac 18.

przydanie czego [= instytucji] [= co przydaje] (3): Tákowe ruſzenié vczyniwſzy [strona przeciwko sędziemu]/ wnet Woźny przez przydánia tegóż ſądu Sędźiému ná Wiécách dźiéń piérwſzy/ [...] áby ſtánął z Dekrétem álbo ſkazániém od niego vczynionym náznáczyć może/ y będzie powinien. SarnStat 807 [idem] 810, 1255.

3. Nadanie [czego] (1): Iezus ieſt Chriſtuſem y ſynem Bożym: to ieſt/ iż nie tylko ieſt cżłowiekiem národzonym/ y z przydániem imieniá obrzezánym: ále też ieſt Kriſtuſem/ to ieſt Meſyaſzem CzechEp 340.

Synonimy: 1. dodanie, podrzucenie, przymnożenie, przyrzucenie, przysadzenie; b. dopisanie; 2. dodanie; 3. nadanie.

Cf PRZYDAĆ

MN