[zaloguj się]
[pdf]

PRZYGODNIE (6) av

o oraz e prawdopodobnie jasne (tak w przygodny oraz zwykle w -e av).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVI w. (cztery z niżej notowanych przykładów).

Przypadkowo, nieumyślnie, w sposób niezamierzony (6): Iſćiec gdy zgubi fant przygodnie/ niepłáći go. GroicPorz oo; [ktorzy [grzeszni] ſie kocháią w ſwych żądzach á náſláduią ich: álbo niewiedzą o bodze/ álbo mnimáią że pan Bog niema ná pieczy rzeczy ludſkich: Ale iż wſſytki rzeczy ná ſwiećie/ przygodnie ſie wiodą/ álbo idą. ErazmJęzyk S5v (Linde); LorichKosz 140 (Linde)].

W przeciwstawieniach: »naschwał, umyślnie (a. [rozmyślnie]) ... przygodnie« (2): Przeto tu Sędźia [...] ma być w tym opátrzny/ á iáſną ſpráwę mieć/ ieſli z woley á z vmyſłu mężoboyſtwo ſye sſtáło, Abowiem ieſli vmyſlnie/ tedy Mężoboycę ma ná gárdle káráć wedle Práwá. A ieſli przygodnie/ ná wargielt ſkázáć. GroicPorz ll2v; A ku temu/ iż ieſt thák potrzebna białagłowá/ iáko męſzcżyzná/ niemogę ia náleść tey przycżyny/ cżemuby iedno s thych náſchwał/ á drugie przygodnie rodzić ſie miáło. GórnDworz X7v; [GroicArt 25v (Linde); ieſliby kto y niemáłą ſummę pieniędzy dał komu nie rozmyſlnie/ nie ku dobrému/ nie z táką wolą/ któraby do dobrégo zmierzáłá/ ale iákoby przygodnie/ równieby to ták miał ón przyiąć/ iáko náleźiony wóz pieniędzy na dródze/ lecz pewnie nie zá dobrodźieyſtwo. SenekaGórn 61 (Linde)].

Szereg: »przygodnie a z trefunku« (1): y drzewo wypuśći cżáſem s ſiebie tháki owoc/ ktory nigdy nie vźrzeie: tákże też możemy powiedzieć o białychgłowach/ iż ſie rodzą ná ſwiát przygodnie/ á s trefunku. GórnDworz X5v.
a. Zrządzeniem złego losu (2): Ano ta rzecż czo ſie teraż przygodnie trefiła Nie może być abyć myſli barzo nie skaziła RejJóz G5v.
Szereg: »przygodnie a nietrefnie« (1): Iáko Prorok vpomina ſmutne mátki dzyatek tych [pomordowanych przez Heroda]/ áby ſie nie fráſowáły. Nam dawáiąc náukę á pociechę/ iż káżdy wierny ieſt w opiece á w pilney ſtraży iego. A ieſliby też co nań przygodnie á nietrefnie przypádło/ iż záwżdy ieſt ſowita á hoyna zapłátá iemu zgotowána. RejPos 27v.

Synonimy: niebacznie, nieobacznie, nieopatrznie, nieumyślnie, przypadle; a. niefortunnie, nieszczęśliwie, nieszczęśnie.

Cf NIEPRZYGODNIE

PP