[zaloguj się]
[pdf]

PRZYKRYCTWO (2) sb n

przykryctwo (2), [przykrytstwo].

o prawdopodobnie jasne (tak w -o sb).

Fleksja
sg
N przykryctwo
G przykryctwa
A przykryctwo
I przykryctw(e)m
L przykryctwie

sg [N przykryctwo. ◊ G przykryctwa.] ◊ A przykryctwo (1). ◊ [I przykryctw(e)m.] ◊ L przykryctwie (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI w. (trzy z niżej notowanych przykładów).

Obłuda, fałsz, udawanie, nieszczerość, zakłamanie (2): [O co wſzyſtko oni [heretycy] śię pracuią/ Iedni áby tą drogą y przykrywką (marg) przikriwką, pro przikritſtwem. (–) ſnadnie a w rzeczy dobrem obyczaiem moc y bogactwa ſwoie rozmnorzyli MurzEwMat 108v; Przykrycthwo miáſto nabożeńſtwá/ było płátne v ludźi/ wſzyſcy ták ſię byli przywiązali zewnętrznym Ceremoniam/ [...] że oni dniom/ pokarmom/ vbiorom/ prżypiſowáli dufność zbáwienia BazHist 1v (Linde), 28v (Linde)].

[przykryctwo czyje [G sb i pron, ai poss]: Et simulationi {(przikricztwa)} eius consenserunt ceteri iudei Glosy II nr 84/125; AktaSynod I 244; GrzegWyzn 208; A tám ná on cżás wſzytka obłudność y przykrycthwo przećiwnikow naſzych/ pokaże ſię przed wſzytkim świátem BazHist 350v (Linde); że oni [Roboam, Joram i inni] Báłwochwalſtwo do Kośćiołá w prowádźili. Zakonu do ſwoich wykłádow/ á vchwał odſtąpili [...]: Przykazánia Boże ſwoimi vſtáwámi potłumili: w przykryctwie ſwym złośći rozmáite broili Respons N3v.]

W połączeniu szeregowym (1): widzą [...] Fałsze, zdrady, przewrotności, Przykryctwo, [o]kazowanie, Fryjerstwo i niecne miłowanie, Żniwa c[ud]zego nasienia, Dzieci nie swego rodzenia. BierRozm 3.

[Wyrażenie: »jasne przykryctwo«: Wszakoż iż czego przed tym mnodzy nie wiedzieli w onym małym zebraniu, to już teraz Pan jaśnie pokazał, to jest jasne przykryctwo i judaszowską wiarę tych to Gabaonitów, którzy i nas, i was abo przez was insze chcą oszukać. GrzegWyzn 208.]
Szeregi: [»przykryctwo a grzechy«: [ludzie niedbali i rozpustni] i osobliwego napominania, i wypytawania z przyczyn rozmaitych na swoje obcowanie potrzebują [...], co my przy tych a takich czynić zwyczaj mamy. A czasem będąc pewnie sprawieni o ich przykryctwie a grzechach, o tym wypytawamy [...], a to i dla poratowania onych, i dla odjęcia potem pogorszenia, którego nabroili w kościele AktaSynod I 244.

»przykryctwo i judaszowska wiara«: GrzegWyzn 208 cf Wyrażenie.

»przykryctwo i niezbożność«: Ale iuż niechay y ták będźie/ gdyż to przykryctwo y niezbożność ſámá ſię wynurża y táić ſię nie może GrzegWyzn A3v.]

»przykryctwo a [i] obłudność« [szyk zmienny] (1): ktora [matka nieczystości, tj. papiestwo] panowánie ſwoie vmocniłá [...] pleſzámi/ krzyżámi złotymi/ [...] ſukiennymi/ y ſſytymi/ ná płaſztzách/ ná ſukniach/ ná ornathach/ w przykryctwie/ á w obłudnośći KrowObr 242; [BazHist 350v (Linde)].

[»przykryctwo i pochlebstwo«: ábowiem máło nie we wſzytkich dworzech kroluie przykryctwo y niewolnicże pochlebſtwo/ á dla tegoż też pánowie máiąc wśi [lege: uszy] przyzwycżáione roſzkoſznym rzecżom/ żadney tákſy ábo ſtrofowánia nie chcą mieć ná wyſtępki ſwoie. FalcSpr 130.]

[Wyrażenie przyimkowe: »bez przykryctwa«: Dilectio: sine simulatione. {(mylovanye beſ przykryczthva)} Glosy II nr 84/92].

Synonimy: chytrość, fałsz, fałszywość, hipokryzyja, kłamstwo, nieszczyrość, obłuda, obłudność, pokryctwo, pokrytość, przewrotność.

Cf PRZYKRYTOŚĆ

AĆ