[zaloguj się]
[pdf]

PRZYODZIAĆ SIĘ (17) vb pf

sie (13), się (4).

o jasne; w inf [-å-]; w praet i con -å- (5), -a- [-ała, -ało] (2) RejAp, PudłFr; fut i imp z tekstów nieoznaczających é.

Fleksja
inf przyodziåć się
praet
sg pl
3 m przyodziåł się m pers
f m an przyodziåły się
n przyodziało się subst
imperativus
sg
2 przyodzi(e)j się
3 niech się przyodzieje
conditionalis
sg
3 m by się przyodziåł
f by się przyodziała

inf przyodziåć się (1). ◊ fut 1 sg przyodzieję się (1). ◊ 2 sg przyodziejesz się (1). ◊ 3 sg przyodzieje się (3). ◊ 1 pl przyodziej(e)my się (2). ◊ praet 3 sg m przyodziåł się (2). n przyodziało się (1). ◊ 3 pl m an przyodziåły się (1) [cum N pl: barani]. ◊ imp 2 sg przyodzi(e)j się (1). ◊ 3 sg niech się przyodzieje (1). ◊ con 3 sg m by się przyodziåł (2). f by się przyodziała (1).

Sł stp, Cn, Linde brak.

1. Ubrać się, odziać się; zaopatrzyć się w coś do ubrania [w tym: czym (7)] (10): A Pothym żoná iego vbráłá ſie. A dano iey ieſt áby ſie przyodziáłá lniánym płotnem cżyſtym á iáſnym RejAp 157.

przyodziać się w co (1): A ták nic ſie nie fráſuycie/ mowiąc ſámi ſobie: co będzyemy ieść/ ábo co będzyemy pić/ ábo w co ſie przyodzyeiemy [aut quo operiemur Vulg Matth 6/31]? RejPos 217.

przyodziać się jak (1): Ież gdy źimę bliſką widział/ A ná nię śię źle przyodział: Przyſzedſzy łáśice prośił/ By w iey domu przez źimę żył. BierEz P3v.

Zwrot: »odzienim, szatami się przyodziać« (1:1): CzechRozm 196; [św. Paula] Trzydzieśći lat máiąc/ śmierćią mężá ſwego owdowiawſzy/ wſzytká ſię ná ſłuſzbę Bożą vdáłá: ono bogáctwo domu ſwego wielce doſtátecżnego/ ná vbogie obracáiąc: niebyło tego vbogiego ktoryby w Rzymie iey iáłmużną nieżył/ iey ſię ſzátámi nieprzyodział. SkarŻyw 139.
Przen (5): A ya przecz wiare a ſkruche Iſcze mam dobra o tuche Gdy mie on [Bóg] wzyał wſwa opieké Wdobra ſię Suknie obleke. A tak toż moie prziprawy A ſtem yde naty ſprawy A pieknie ſie przi odzieie Gdy naſſe dobra nadzeye Wezme wiárę/ o Panu ſwem RejKup Xv; RejWiz 185; Przyodzyeyże ſie fárbą oney piękney liliey/ ktorąc [lege: ktorą-ć] tu ſam [Pan] wſpomináć racży/ ktora ſtoi w białośći ſwoiey przed oblicżnoſcią iego RejPos 220; Wiárá nie może podle ſiebie żadnego dobrego vcżynku ćierpieć/ á ktokolwiek ſię nim przyodźiał z trudnośćią może do niebá przyść. ReszList 154.
a) O zaletach (1): Bo pyęknie rozumowi/ gdy ſie przyodzyeie/ Iákim zacnym ćwicżeniem RejZwierz 92v.
2. Okryć się z wierzchu, przykryć się, owinąć się, otulić się (7): dayże wypite [lekarstwo choremu] tziepło w połnoci/ a potym niech ſie przyodzieie dobrze iżby ſie zapotził FalZioł I 4c, V 73; przeto też richley cżłowiek vziębnie ſpiąc gdy ſie nię [!] prziodzieie, niż by theż w koſzuli kiedy chodzi albo nie czo robi GlabGad L; A zlutowawſzyſie ieden sługá kſiążęcy nád nim dał mu płáchetkę áby ſie przyodział HistRzym 43.

przyodziać się czym (1): Y Szumi lás od wiátru/ y gróm trzáſka z niebá/ Y déſcz leie by cébrem/ więcéy niż potrzebá. Noc źiemię záſłoniłá ćiemnémi ſkrzydłámi/ Niebo ſye przyodźiáło ſzpetnémi chmurámi PudłFr 50.

W dosłownym tłumaczeniu (1): Bo nie ná wieki ſwárzyć ſię będę/ áni ſię wiecżnie gniewáć będę/ ponieważ duch zoblicża mego przyodzieie ſię [qui est a facie mea induet corpus]/ y dychánia ia vcżyniłem. BudBib Is 57/16.

a. O zwierzętach: pokryć się wełną (1): Przyodziały ſie báráni owiec [Induti sunt arietes ovium]/ y padoły obfitowáć będą zbożem Leop Ps 64/14.
b. [O ziemi: pokryć się roślinnością: tákowa źiemia iáko y ſłona álbo gorzka dla niedoſtátku ſwego ſámá śię przyodźiać nie może. Cresc 1571 481.]

Synonimy: 1. odziać się, ogarnąć się, przybrać się, ubrać się, wdziać; 2. okryć się, przykryć się.

Formacje współrdzenne cf DZIAĆ SIĘ.

Cf PRZYODZIANIE

AĆ