[zaloguj się]
[pdf]

[PUCZ sb m

[Zapis puć błędne odczytanie.]
Fleksja
sg
A pucz
I puczym

sg A pucz. ◊ I puczym.

Sł stp, Cn, Linde brak.

1. Droga, szlak, przejście, przeprawa: A Litwa pucim leśnym w Mazowsze wtargnęła, Które, srogo zburzywszy, łupy wielkie wzięła. StryjPocząt 267.

pucz dokąd: A iż mu [Montwiłowi] w tym urzędzie już lata szedziwe Twarz w brózdy poorały i czoło zmarczywe, Wikinta i Nemena, synów, zaprawował, A do ruskich ziem często puć im ukazował. StryjPocząt 171.

Przen:
Zwrot: »otworzyć pucz [czego]«: [Gymbut z Kiernusem] Nie przewłóczyli długo swej ojczyzny szkody, Ale tedyż patrzyli sowitej nagrody. Wetowali nad Łotwą swej krzywdy zarazem, Otworzywszy sobie puć ich ziemie żelazem. StryjPocząt 94.
2. Marsz, pochód:
Wyrażenie: »spieszny pucz«: á ſpaliwſzy Miáſto Dobrzyń s poimáńcámi oboiey płći/ y z łupámi rozmáitymi ſpieſznym puczim do Litwy vbiegli bez odporu. StryjKron 391.
3. Koryto rzeczne: Niezliczone záś rzeki z wierzchow ſkał ſpadáiąc/ Kámienie wielkie toczą pucz ſobie dziáłáiąc StryjKron XX4; W ten czas Wilkomeriey Swidrigeł dobywał/ Ktorą krzywym puśczim [!] brzeg Swiętey otoczywał StryjKron 583, 745.
4. Prąd w rzece, nurt:
Wyrażenie: »bystry pucz«: Z tym prędkie nawy bieżą, wnet zrucają żagle, Aby się nie rozbiły przypędzone nagle. Tam Giliją, Niemnowe uście obaczywszy Wiosłami narabiają, prosto się puściwszy, Gdzie bystrym pucim w morze piasek tocząc wpada StryjPocząt 61, 93.

Synonimy: 1. droga, przechod, przeprawa, przeście; 2. bieg, ciągnienie, cug, pochod; 3. wart; 4. nurt, prąd.]

AĆ