[zaloguj się]

111. Rubryki dla materiału niemożliwego do zinterpretowania.

a. Bez wystarczającego kontekstu.

W rubryce zatytułowanej Bez wystarczającego kontekstu gromadzimy materiał izolowanych jednostek leksykalnych, głównie ze słowników oraz z materiału przytoczonego jako ilustracja dla rozważań językowych i ortograficznych. Rubrykę tę wprowadzamy jednak tylko wówczas, gdy dana pozycja nie może być interpretowana jednoznacznie. A zatem nie zaliczymy użyć o określonym wyżej charakterze do rubryki Bez wystarczającego kontekstu, lecz umieszczamy je normalnie w obrębie materiału odpowiedniego znaczenia, gdy hasło posiada tylko jedno znaczenie bez podgrup lub gdy wyraz łaciński, którego objaśnienie stanowi jednostka polska, jest jednoznaczny lub w danym wypadku dostatecznie wyraziście użyty. Wyjątkiem są tu derywaty od haseł wieloznacznych, w których wydzielamy tę grupę także wówczas, gdy mamy tylko jedbo pewne znaczenie, a prócz tego użycia wątpliwe.
W rubryce tej możliwe jest wydzielanie struktur i frazeologii, zwłaszcza takich, które dublują jednostki występujące w różnych znaczeniach hasła, np. s.v. KONIEC:

koniec czego (przykład: „koniec wszelakich rzeczy”),
»koniec ... przodek« (przykład: „nie zgadza się koniec z przodkiem”)
itp.; wszystko to są przykłady słownikowe.

Uwaga: W znaczeniach, które posiadają wewnętrzny podział zakresowy (a nie funkcjonalny, a więc tylko w hasłach pełnoznacznych) użycia tego typu powinny stanowić raczej tzw. grupę ogólną, poprzedzającą podgrupy. Np. w znacz. 1. hasła KAPŁAN, dzielącym się z kolei według przynależności do określonej religii, większość przykładów słownikowych zgromadzona jest na samym wstępie.

b. Dubia.

W rubryce Dubia (lub Dubium) grupujemy przykłady uwikłane w kontekst, lecz mimo to całkowicie niezrozumiałe.

c. Komentarze do rubryk niejasnych.

Możliwe jest opatrywanie tych rubryk uwagami nawiasowymi, bliżej określającymi charakter materiału, sygnałami co do natury lub przyczyn danej niejasności itp., np.: (wyraz cytowany), (wyraz omawiany). Jeżeli materiał da się ściślej pogrupować, można tworzyć węższe rubryki (nie znakowane, tylko wprowadzone a linea odpowiednią formułą charakteryzującą).
O komentarzach sygnalizujących węższą lub szerszą przynależność sąsiadujących grup Bez wystarczającego kontekstu por. d.

aa. Znaczenie łacińskie u nas niewystępujące.

W ten sposób zwracamy też uwagę na wypadek, gdy polska pozycja słownikowa jest odpowiednikiem wieloznacznego wyrazu łacińskiego, który zawiera też znaczenie u nas nienotowane, np. s.v. KĄPIEL:

Bez wystarczającego kontekstu (może też znaczyć ‘łaźnia’).

d. Sygnowanie rubryk niejasnych.

Każda z powyższych rubryk poprzedzona jest w zasadzie trzema gwiazdkami. Często zdarza się jednak, że użycie, które musi być zakwalifikowane jako Bez kontekstu lub Dubium, da się określić z punktu widzenia swej nadrzędnej kategorii znaczeniowej. Dzieje się tak zwłaszcza w obrębie artykułów haseł formalnych, które mogą występować w funkcjach różnych kategorii gramatycznych (np. cn i pt), lub w ogóle pod hasłami, które mają kilkustopniowy podział znaczeniowy. Materiał omawianego typu, który da się zaliczyć do jakiejś funkcji nadrzędnej, umieszczamy na końcu danej rubryki i oznaczamy go znakiem podwójnej gwiazdki (ilość jest wliczona do liczby ogólnej danej rubryki nadrzędnej). Materiał całkowicie niejasny stoi na końcu całego artykułu, poza rubrykami znaczeniowymi i wprowadzony jest trzema gwiazdkami (ilość wchodzi tylko w sumę statystyki całego hasła).
Jeżeli zdarzy się, że sąsiadują z sobą obie rubryki z materiałem niejasnym, Bez wystarczającego kontekstu stoi przed Dubium.
Przykład spod hasła CZAS:

I.1. Pojęcie nieprzerwanego trwania...
2. Odcinek czasowy...
3. ...
...
9. ...
** Bez wystarczającego kontekstu ...
II. W funkcji przysłówka i przyimka ...
»czasu, czasow« ...
»...« ...
...
»...« ...
»w czas, w czasy« ...
** Dubium ...
»wonczas« ...
»...« ...
...
»...« ...
*** Bez wystarczającego kontekstu ...
*** Dubium ...
Jeżeli natomiast zdarzy się, że znajdą się obok siebie dwie rubryki Bez wystarczającego kontekstu, z których pierwsza zawiera materiał dający się ogólnie zaliczyć do jednej z węższych wydzielonych rubryk, druga zaś do jej rubryki nadrzędnej, sygnalizujemy tę różnicę uwagami w nawiasie, np. s.v. KIEDY:
** Bez wystarczającego kontekstu (w obrębie zaimka nieokreślonego) ...
** Bez wystarczającego kontekstu (w obrębie zaimka w ogóle) ...
*** Bez wystarczającego kontekstu ...
(w ostatniej rubryce znajdą się przykłady niepewne w ogóle pod względem kategorii gramatycznej; nie piszemy jednak żadnej uwagi, bo dostateczną informacją są tu trzy gwiazdki).