[zaloguj się]
[pdf]

NAGRAWAĆ (39) vb impf

Pierwsze i trzecie a jasne (w tym w pierwszym 1 r, błędne znakowanie). ◊ W inf: -gra- (4), -grå- (1); -gra- Mącz, SkarŻyw, WujNT; -gra- : -grå- RejPos (1:1). ◊ W pozostałych formach: -grå- (24), -gra- (6); -gra- MurzNT; -grå-: -gra- RejPs (5:4), Leop (1:1).

Fleksja
inf nagrawać
indicativus
praes
sg pl
1 nagråwåm
2 nagråwåsz
3 nagråwå nagråwają
praet
sg pl
2 m m pers -ście nagråwali
3 m nagråwåł m pers nagråwali
fut
sg pl
3 m nagrawać będzie m pers będą nagrawać
imperativus
sg
2 nagråw(a)j
conditionalis
sg pl
3 m m pers by nagråwali
f by nagråwała m an

inf nagrawać (3). ◊ praes 1 sg nagråwåm (2). ◊ 2 sg nagråwåsz (2). ◊ 3 sg nagråwå (1). ◊ 3 pl nagråwają (3). ◊ praet 3 sg m nagråwåł (3). ◊ 2 pl m pers -ście nagråwali (1). ◊ 3 pl m pers nagråwali (13). ◊ fut 3 sg m nagrawać będzie (1). ◊ 3 pl m pers będą nagrawać (1). ◊ imp 2 sg nagråw(a)j (1). ◊ con 3 sg f by nagråwała (1). ◊ 3 pl m pers by nagråwali (1). ◊ part praes act nagråwając (6).

Sl stp notuje, Cn brak, Linde XVI – XVII w.

1. Szydzić, urągać, wystawiać na pośmiewisko; subsannare Vulg, Pol Ani; illudere PolAnt, Vulg; cavillari, insultare Mącz (33): Insulto [...], Naśmiewam ſie z kogo/ Błáznuyę/ Nágrawam. Mącz 365c.

nagrawać komu (1): oneż rzekną/ (nágráwáiąc tobie) zwiedli ćię/ [...] mężowie ſpokoyni twoi Leop Ier 38/22.

nagrawać kogo (29): nágráwáli nas każąc nam y gráć y ſpiewáć RejPs 204; RejKup g3v, g4; Leop Luc 22/63; A widząc Sará Agáry Egipcyánki ſyna [...] ſzydzącego (marg) Nágrawáł Izááká (‒) Rzekła do Abráhámá BibRadz Gen 21/9; Mącz 42b, 365c; A gdy cie ſwiáth niewinnie nágrawáć będzye/ maſz obmowę Páná ſwoiego RejPos 336, 311v, 321v; BudBib 2. Par 36/16; SkarŻyw 226; WujNT 121, Mar 10/34, Luc 22/63, 23/36. Cf nagrawać kogo czym; Z przytoczeniem; »żartownie nagrawać«.

nagrawać kogo czym (5): RejPs 31, 51v; RejKup h5v; ieſliby iedná ſtroná drugą [...] ſłowy iákiémi nie vczćiwémi á zwádliwemi nágrawáłá SarnStat 1163. Cf »nagrawać naigrawaniem«.

Ze zdaniem dopełnieniowym [że] (2): ábych miał ſluſſną wymówkę/ onem ktorzy żártownie mię nágráwáią iż ia mocnie dufam/ obietnicam twoiem. RejPs 178v; WujNT 121.

Z przytoczeniem [w tym: forma osobowa przy imiesłowie typu „mowiąc” (3), imiesłów przy formie osobowej typu „mowił” (3); z mową zależną (1); kogo (5)] (6): gdy mię nágráwáli niektorzy pytáiąc gdzieś podział onego bogá ſwoiego. RejPs 63v; MurzNT Matth 27/29; Powiáda też poſeł nágrawáiąc nas/ czemu záſię Ieruzálem/ y ynych kráin od pogan w źiętych nie dobędziemy BielKron 232; LatHar 713; A kłániáiąc ſię przed nim/ nágráwáli go/ mówiąc: Bądź pozdrowion krolu Zydowſki. WujNT Matth 27/29, Matth 27/41.

W połączeniach szeregowych (2): ktorzy go mieli vbicżowáć/ vplwáć/ nágráwáć/ á ná oſtátek zábić RejPos 311v; WujNT Mar 10/34.

Zwroty: »nagrawać [kogo] naigrawaniem« (1): nagrawali mnie naigrawaniem [subsannaverunt me subsannatione] zgrzytali na mię zębami ſwymi. WróbŻołt 34/16.

»żartownie nagrawać [kogo]« (3): vpádnie tym rádoſć/ [...] ktorzy znienawiſći á bez przyczyny żártownie nágráwáli mię. RejPs 52, 178v, 179.

Szeregi: »nagrawać i bluźnić« (1): Zydzi y haeretycy nágrawáią y bluznią tegoż Páná w naświętſzym Sákrámenćie: [...] że ſię im tám widomie nie vkaże. WujNT 121.

»nagrawać i urągać się« (1): O kácerſtwo Arryáńſkie cżemu nágrawaſz y vrągaſz ſię [możliwa też lekcja: nagrawasz ... się] SkarJedn 27.

2. Wprowadzać w błąd, zwodzić; tu o złych duchach: ukazywać się jako zwidy, strachy [kogo (A) czym] (1): iż w tákich ruinach á w tych mieyſcach opuſtoſzáłych owi dyabełkowie co ie latáwcámi zowiemy ktorzy tu proſte ludzi [...] obłudnoſciámi ſwemi á chytroſciámi ſwemi z wiáry zwodzą/ á nágrawáią/ tám poſpolicie rádzi mieſzkáią RejAp 148.
3. Dręczyć, gnębić, krzywdzić, prześladować; conculcare, expugnare, impugnare Vulg (5): boć myę cżłowiek depce/ Przez cáły dzień nágrawáiąc [náieżdżáiąc WujBib Ps 55/2] ták mię ſrodze treſce LubPs O2.

nagrawać kogo (4): niedopuſſczay iem więcey tego/ áby też oni ẃięcey [!] bez przyczyny nágráwáli mnie. RejPs 52v, 83; LubPs cc6v. Cf nagrawać kogo za co.

nagrawać kogo za co (1): Ieſliż też komu złość zá złość tu kyedym oddawał/ Tedyć ſłuſſnye nyeprzyyacyel zá to myę nágrawał [Niechay przeſzláduie nieprzyiaćiél duſzę moię WujBib Ps 7/6] LubPs B6.

Synonimy: 1. naśmiewać, naśmiewać się, podrzeźniać, pośmiewać, pośmiewać się, szydzić, urągać, urągać się, wyśmiewać; 2. mamić, mylić, omylać, oszukawać, zwodzić; 3. ciężyć, cisnąć, dokuczać, dręczyć, gnąbić, gnieść, najeżdżać, przenaśladować, ściskać, trapić, trestać, uciskać.

Formacje współrdzenne cf GRAĆ.

Cf NAGRAWAĆ SIĘ, NAGRAWAN, NAGRAWANIE, NAIGRAWAĆ

KW