[zaloguj się]
[pdf]

CUDNIE (84) av

cudnie (75), czudnie (3), cudnie a. czudnie (6); czudnie KrowObr, Mącz; cudnie : czudnie BierEz (9 : 1).

e jasne.

comp cudniéj (12); -éj (5), -(e)j (7).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI(XVIII) – XVII w.

Bardzo pięknie; doskonale, wybornie; dobrze; przyjemnie; pulchre Calag, Cn; eleganter Calep, Cn; basilice, belle, bellissime, bellule, composite, concinne, cum venustate, decore, elegantissime, eximie, lepide, luculente, nitidiuscule, ornate, pereleganter, praeclare, polite, pulcherrime, scite, scitule, speciose, splendide, venuste Cn (84): Nie słuchay nigdy pochlebce: Acż ći cudnie rzecż prowádzi/ Ale ćię nákoniec zdrádzi. BierEz K3; Zaż mnie było nie lepiey dáć/ Iżbych też mogł cżudnie śpiewác BierEz N4v, A3, K3, L2v; OpecŻyw 42; PatKaz III 130a; Blactebizatia (ſą cżaſzołki z morza barzo czudnie woniaiącze) FalZioł V 96v, 49v; iednak y fortuna takowemu niebarzo ſłużi acż ſie czudnie ſtawi. GlabGad M3v; Ięzik ſubtilny tak iż ſnadno á czudnie ſłowa wymawia cżłowieka też dobrey miernoſci y komplexiey znamion. GlabGad O3; RejKup e5; Bo komu ſie cudnie ſtáwiſz. O ſzaleńſtwo go przypráwiſz. BielKom D8, E5v; LubPs Kv; Pátrz iáko ſie Pożytek vpſtrzył náwſzem cudnie/ Chociay zwirzchu chędogo lecż ná ſpodku brudnie. RejWiz 40; Rownie gdy iako kwiatek zákwitnie w południe/ Więc tu nadobnie pachnie/ y pátrzyć nań cudnie. RejWiz 83v; Vrywáiąc po kwiatku ktory cudnie pachnął/ Szpetnie cie ten máieran po zawoyku machnął. RejWiz 84, 57, 76, 87, 153 marg, 173, Dd; RejZwierz 68v, 136v; Tá chodziłá vbrana cudnie w ſubtylnym záwiciu BielKron 133v, 118v, 137v, 430v; GrzegRóżn I4 marg; Dii meliora [...], Nie ſądz ták zlie czudniey trochę/ álbo o Boże vchoway Mącz 83d; RejZwierc 16 [2 r.], [782], 120; BielSpr b2; RejPosWstaw [413]v, [1432]; Słowo Hiwreyſkie Elilim cudnie ſię formuie/ iákoby rzekł Al-elohim/ álbo Al-elim BudBib I 314a marg; Gdy iuż ſłońce w ſwey klobie/ iuż dobre południe/ Heliaſz im przygániał/ przymawiáiąc cudnie. HistHel C; á oni to mnichowſcy piſarze ni ocż inego nieſtali iedno áby cudnie piſáli BudNT przedm b4, b5 [2 r.], k. Kk3; Oczko A4; Calag 425a; SkarŻyw 580; ReszHoz 132; BielSen 8; Cudniéyći będźie prząść kądźiél/ niż w wiencu Siedźieć zá ſtołem/ bábie przy młodźiencu. KochPieś 23; Będźiem ſobie v ogniá śiedźiéć przy kominie: Y cudniéy nam dáleko noc niżli dźiéń minie. PudłFr 31, 21, 70, 79; ArtKanc D11v; Szpetni mu reſpons dac chcial/ á z prziſlal do niego ieden Senator/ pitaiac ieſly cudnie Poſlowi bez Glowi/ on zatem poſzedl na ſtrone. PaprUp K4; Calep 356a, 358b; Phil H; JanNKar Gv; KmitaSpit C3v; Iáko kto ná cudnie málowány obraz pátrzy/ o málárzu wie SkarKaz 274b; Cudniéy nam w domu śiedźieć/ bychmy tu záſtáné Od páná ták nie były/ á potym z fukáné. GosłCast 63; Pámiętayże wdowiczko przećię cudnie chodźić/ Bo to twoiey młodośći nie może záſzkodźić. ZbylPrzyg B3v.
Przysłowie: Obleſna mowá zwodniká zdradliwego/ ktory w ocży cudnie mowi á w tył inácżey. LubPs O6v marg.
Zwroty: »cudnie mowić, powiedzieć, gadać, mowiący« (9 : 2 : 1 : 1): Z przyiaćioły cudnie gaday/ Dobrodzieyſtwo im powtarzay. BierEz F4v; Nie kożdemu trzebá wierzyć/ Choćia vmie cudnie mowić BierEz Nv, Q4, Q4v, S; PatKaz III 124; Szpethna przyſada ktho czudnie moui a zle miſli RejJóz O2 marg; RejKup Ev; Duch zły ma doſić ludzi [...] tzudnie mowiących/ tzyſthych/ poſztzących KrowObr C4; Cudnie ś. Auguſtyn powiedźiał/ iż Pan Chryſtus/ in cathedra vnitatis poſuit doctrinam veritatis ReszList 189, 191; BielRozm 4. Cf Przysłowie.

»cudnie ochędożyć, ochędożony« (1 : 1): A gdy záſię przyydzye/ naydzye gi cudnie vmieciony y ochędożony RejPos 77; á nietylko wewnątrz vſtá płócząc/ któré záwżdy wilgotné ſą/ á wyſuſzenia potrzebuią/ ále y po wiérzchu twarz/ lepiéy niż Pomatá/ álbo inſzé łoyki/ z króſt/ z wągrów/ z iágiełek/ z liſzáiów/ z grubośći płći/ cudnie ochędożą. Oczko 14v.

»cudnie ozdobić« (1): Z tych rozmáitych ladrow ten trzos vrobiono: Y frámzą około ſtron cudnie ozdobiono. KlonWor **v.

Wyrażenie: »cudnie przypiękrzony« (1): W domu Bogá moyego będąc odrzuconem/ Niż w páłacu grzeſſnikow cudnye przypyękrzonym. LubPs S6v.
Szeregi: »lepiej, cudniej« (1): Iáko y dziś ledwie iż mu iey pálcem nie vkażeſz á on przedſię będzie táki vpor dzierżał/ iż lepiey ták/ iż cudniey ták/ iż nie dármo to ták ludzie ſwięći vſtáwili RejAp 43v.

»cudnie albo żadnie« (1): Tenże one podobienſtwa iemu poſtawione ſkłada á ſtoſuie tak iako mu ſie trafi zle albo dobrze, czudnie albo żadnie, miło albo nie lubo etc. GlabGad L3v.

Synonimy: chędogo, foremnie, nadobnie, ozdobnie, pięknie, ślicznie, wybornie.

Cf NIECUDNIE

ZZa