[zaloguj się]
[pdf]

GNIADY (27) ai

gniady (26), gniad (1); gniady : gniad ZapWar (10 : 1).

a jasne.

Fleksja
sg
mNgniady fNgniad(a)
Ggniad(e)go, gniada Ggniad(e)j
Dgniad(e)mu D
Agniad(e)go, gniady Agniadą

sg m N gniady (5). ◊ G gniad(e)go (7), gniada (1) ZapWar (7 : 1). ◊ D gniad(e)mu (1). ◊ A gniad(e)go (8), gniady (1). ◊ f N gniad(a) (1). ◊ G gniad(e)j (1). ◊ A gniadą (1). ◊ du m A (cum nm) gniadu (1) ZapWar 1528 nr 2420.

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII w.

Brązowy w różnych odcieniach (o maści zwierzęcej); gilvus Mymer1; badius, rubidus Mącz; castaneus obscurus Cn (27): Iakom ya nyeprzyszethl czaszv wyeczerznego naymyenye yego regulj anym vsyal yemv valacha gnyadego gvalthem ZapWar 1507 nr 1981; Item valach gnyady mayą splaczicz Gotharth s Pawlem brathu Stanyslavovy dwye kopie y dwadziesczia grossy. ZapWar 1550 nr 2666, 1507 nr 1981; ZapMaz II Ł 1/60v; Gylvus. Fahl. Gniada [barwa]. Mymer1 19; LibMal 1545/104v; Rubidus, Ciemnoczerwony/ gniády/ álbo ſmiádoczerwony. Mącz 359a.

W charakterystyczym połączeniu: gniady wałach (4).

Wyrażenia: »koń gniady« (13): yako my tho (vye) vyednaly oplyesznyvy szrzebyecz y okopa grosy przydathku ku konyevy yego gnyademu ZapWar 1504 nr 1945; yakom ya nyewstawyl drabyny wogrod Thwoy wszath wyego anym yemv vtluk konya Gnyada Thą drabyna ZapWar b.r. nr 2329; yako oczo mya posval sliachathny mychal sluzewski o gdviv (valachv) konyv gnyadv ZapWar 1528 nr 2420, 1531 nr 2539, 1537 nr 2575; Item zeznal yſch przed dwyema lyathoma thu nad poznanyem v Rathay konya gnyadego yeſth vkradl LibMal 1543/73, 1545/100, 107v [2 r.], 108, 1547/130v, 131v; Mącz 22d.

»gniada maść« (1): przyachal thu ſſam nayednym gnyadey maſzczy zbyalymy Nogamy LibMal 1550/156.

»woł gniady« (3): Iako ya tho vyem ys philip nyezabyl volv gnyadego ZapWar [1519] nr 2246, 1514 nr 2153, 1526 nr 2346.

Szeregi: »siwy, (a) gniady« [szyk 2 : 1] (3): Item Znyedzielye theraſz przeſchley dwv konyv yednego ſziwego drugiego gnyadego zabili ſtemze thowarziſchem LibMal 1545/107v, 1547/130v, 131v.

»gniady a wrony« [szyk 1 : 1] (2): ZapWar 1531 nr 2539; Item za waliſchewem na blonyv przed trzemy nyedzielyamy konya yednego gnyadego a drugiego wronego zabili LibMal 1545/107v.

a. W funkcji rzeczownika (3): Y potkał ſie s ſąſiádem/ pytał o gniádego RejFig Cc3.
Szereg: »gniady a (albo) siwy« [szyk 1 : 1] (2) : RejRozpr Hv; Więc też owi rycerze/ co ná woynę iádą/ Nigdy nie przebieráią/ śiwą álbo gniádą RejWiz 163.

Synonimy. cisawy, czerwony, lisi, lisowaty, miedziany, mosiądzowy, rdzawy, rydzy, rysawy, śmiadoczerwony.

MM