Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: INSZTA

Następne hasło: [INTELIGENCYJA] »

INSZY (9477) pron

gy- (11) ZapWar (2), LibMal (9).

Fleksja

sg m N inszy (507). ◊ G inszégo (350); -égo (35), -ego (7), -(e)go (308); -ego MurzHist (2); -égo :-ego MurzNT (4 : 1), OrzQuin (2 : 1), BiałKat (4 : 2), GosłCast (1 : 1). ◊ D inszému (159); -ému (16), -emu (5), -ęmu (1), -(e)mu (137); -emu MurzHist, OrzQuin, Strum, Oczko; -ému: -emu PudłFr (1 : 1); -(e)mu: -ęmu ActReg (1 : 1). ◊ A inszego (194), inszy (133); -égo (13), -ego (1), -(e)go (180); -égo : -ego MurzHist (1 : 1). ◊ I inszym (150), inszem (11); -em ActReg, CiekPotrSzym; -ym : -em FalZioł (2 : 1), LibLeg (1 : 1), UstPraw (1 : 1), BibRadz (1 : 1), Mącz (9 : 1), CzechRozm (12 : 1), Oczko (3 : 1), Calep (5 : 1), GrabPospR (1 : 1); ~ -em (1) Oczko, -(e)m (10). ◊ L inszym (86), insz(e)m (8); -(e)m ZapWar, PaprUp (3); -ym : -(e)m FalZioł (2 : 1), LibLeg (2 : 1), UstPraw (1 : 1), GrzegRóżn (1 : 1). ◊ f N inszå (299), insza (8); -a (1) KwiatKsiąż; -å : -a MurzOrt (1 : 2), Mącz (12 : 1), RejPos (32 : 2), CzechRozm (14 : 1), StryjKron (3 : 1). ◊ G inszéj (213), inszyj (5), inszé OpecŻyw (2); -yj MurzHist, MurzNT (3), MurzOrt; ~ -éj (26), -(e)j (187). ◊ D insz(e)j (10). ◊ A inszą (171). ◊ I inszą (78). ◊ L inszéj (39); -éj (5), -(e)j (34); ◊ n N inszé (168); -é (9), -e (1) JanNKar, -(e) (158). ◊ G inszégo (1064), inszygo (1); -égo : -ygo RejKup (6 : 1); ~ -égo (76), -ego (15), -(e)go (973); -égo : -ego OpecŻyw (3 : 1), MurzHist (1 : 8), MurzNT (7 : 2), BiałKat (8 : 3), Oczko (6 : 1). ◊ D inszému (24); -ému (1) OrzJan, -emu (1), -ęmu (3), -(e)mu (19); -ęmu MurzNT; -ęmu : -emu MurzHist (2 : 1). ◊ A inszé (155); -é (17), (-e) (138). ◊ I inszym (112), insz(e)m (17); -(e)m ComCrac, MurzNT (2), UstPraw (2), Mącz (2), GórnRozm; -ym : -(e)m FalZioł (4 : 5), RejKup (1 : 2), GliczKsiąż (5 : 1), ModrzBaz (11 : 1); ~ -ęm MurzNT (2), -(e)m (15). ◊ L inszym (132), inszem (15); -em Murz, MurzNT, GórnRozm, GrabPospR; -ym : -em FalZioł (3 : 1), Mącz (7 : 1), ModrzBaz (3 : 9); ~ -em (4), -(e)m (11). ◊ pl N m pers inszy (586), inszi (15), inszyj (3); insi (1) GórnRozm; -szi ModrzBazBud, -szy : -szi ModrzBaz (2 : 14); -szy : -szyj ReszPrz (5 : 3). m an inszy (5), insz(e) (3); -szy BielŻywGlab, GlabGad, -szy: -sz(e) FalZioł (2 : 2), Mącz (1 : 1). subst inszé (475), inszy (1) GrzepGeom D2v; -é (75), -e (11), -(e) (389); -é:-e OpecŻyw (3 : 1), MurzHist (2 : 2), BiałKat (1 : 2), Oczko (10 : 5), SarnStat (28 : 1). ◊ G inszych (1402), insz(e)ch (2); -ych :-(e)ch FalZioł (68 : 2; I 50a, III 12d). ◊ D inszym (360), inszem (52); -em ZapWar, RejPs, MurzNT (6), PaprUp (3), GrabPospR; -ym : -em FalZioł (14 : 9), LibLeg (9 : 2), LibMal (1 : 1), RejKup (1 : 1), MurzHist (2 : 12), GliczKsiąż (6 : 6), BibRadz (4 : 1), Oczko (5 : 7), ActReg (4 : 1); ~ -em (13), -ém Oczko (7), -ęm (5), -(e)m (27); -em MurzHist (12), -em : -ęm MurzNT (1 : 5). ◊ A m pers inszé (383), inszych (93); -ych ZapWar, MetrKor, BielSat, Oczko, ZawJeft, PaxLiz; -é : -ych BielŻywGlab (2 : 1), LibLeg (7 : 3), MurzHist (14 : 4), MurzNT (13 : 1), GliczKsiąż (10 : 1), GroicPorz (2 : 1), KrowObr (26 : 2), BielKron (8 : 1), WujJud (10 : 3), CzechRozm (40 : 15), ModrzBaz (22 : 1), StryjKron (4 : 8), CzechEp (13 : 26), CzechEpPOrz (1 : 1), NiemObr (8 : 5), ReszPrz (2 : 2), WerGośc (1 : 2), Calep (5 : 2), Phil (3 : 1), WujNT (8 : 5), SarnStat (5 : 2); ~ -é (62), -e (17), -(e) (304); -e (1) KochSz; -é :-e MurzHist (12 : 2), MurzNT (11 : 2), BiałKat (3 : 3), Oczko (3 : 8), KochPs (5 : 1). m an inszé (8); -é (1), -(e) (7). subst inszé (862); -é (87), -e (20), -(e) (755); -é : -e OpecŻyw (5 : 3), MurzHist (4 : 3), BiałKat (5 : 3), Oczko (3 : 8), OrzJan (5 : 1), JanNKar (5 : 1), SarnStat (30 : 1). ◊ I m inszymi (241), inszémi (148); -ymi MetrKor, OpecŻyw, GlabGad, MiechGlab (2), March³, WróbŻołt, RejPs, SeklWyzn (2), KromRozm II, KromRozm III (3), GroicPorz (2), KwiatKsiąż (2), OrzQuin, BiałKat (3), KwiatOpis, KuczbKat (3), KochMon (3), MycPrz (2), Strum, CzechRozm (34), PaprPan, StryjKron (16), CzechEp (32), CzechEpPOrz (2), NiemObr (11), KochPhaen, ReszPrz, ReszHoz, ReszList (3), KochPam, Calep (2), Phil (3), RybGęśli, WysKaz, PowodPr, CiekPotr, KlonFlis, SapEpit, KlonWor; -émi ZapWar (2), FalZioł (10), HistAl (2), MurzHist (6), MurzNT (2), MurzOrt, Leop, GrzegRóżn (2), RejAp (4), RejZwierc (6), WujJudConf (4), StryjWjaz, Oczko (3), KochPs (2), KochFr, KochWz, PudłFr, ZawJeft (2), ActReg (4), GostGost (2), GostGospSieb, GrochKal, KochCz, KochAp, KochFragJan, OrzJan (2), JanNKar (2), SarnStat (10), GrabPospR (2), KmitaSpit,VotSzl (2); -ymi; -émi LibLeg (11 : 6), LibMal (2 : 1), GliczKsiąż (1 : 9), KrowObr (10 : 1), UstPraw (1 : 3), RejZwierz (1 : 1), BielKron (2 : 3), Mącz (1 : 6), RejPos (2 : 5) RejPosWiecz³ (1 : 3), WujJud (4 : 6), ModrzBaz (1 : 12), LatHar (5 : 5), WujNT (2 : 6); ~ -émi (27), -emi (6), -ęmi (3), -(e)mi (112); -ęmi MurzOrt, -emi : -ęmi MurzHist (5 : 1), MurzNT (1 : 1).f inszémi (98), inszymi (94); -émi KłosAlg, RejPs (2), HistAl (2), MurzNT (2), MurzOrt (2), GliczKsiąż (3), RejZwierz, Mącz (4), RejPos (6), RejZwierc, WujJud (3), PaprPan, Oczko, ZapKościer, KochPhaen, PudłFr, ZawJeft, ActReg (3), GostGosp, GostGospSieb, JanNKar (4), SarnStat (6), GrabPospR, PowodPr; -ymi GlabGad (5), MiechGlab (2), LibLeg, WróbŻołtGlab, LibMal, Leop, BiałKat, KuczbKat (3), Strum, BiałKaz, CzechRozm (10), KarnNap, StryjKron (4), CzechEp (16), CzechEpPOrz, NiemObr, KochMuza, KochWz (2), ReszHoz (3), ReszList, Phil, WysKaz (2), JanNKarKoch, VotSzl (2), KlonFlis (2), SapEpit (2); -émi : -ymi FalZioł (16:1), KrowObr (1 : 9), UstPraw (1 : 1), KwiatKsiąż (2 : 2), RejAp (1 : 1), ModrzBaz (20 : 2), WerKaz (1 : 1), LatHar (5 : 9), WujNT (1 : 1); ~ -émi (14), -ęmi (4) MurzOrt (2), MurzNT (2), -(e)mi (80). n inszymi (40), inszémi (40); -ymi OpecŻyw, GlabGad (3), KrowObr, GrzepGeom, KuczbKat (2), CzechRozm (11), ReszHoz, ReszList, KlonWor; -émi MurzHist, MurzNT (2), GliczKsiąż, OrzRozm, GrzegRóżn (2), Mącz (3), RejPos, RejPosWstaw, ModrzBaz, Oezko (4), ActReg (2), LatHar, SarnStat (3); -ymi : -émi FalZioł (2 : 12), WujJud (1 : 1), StryjKron (1 : 2), CzechEp (14 : 2); ~ -émi (6), -emi (3), -ęmi (1), -(e)mi (30); ~ -émi SarnStat (3), -émi : -emi Oczko (3 : 1), -ęmi : -emi MurzNT (1 : 1). ◊ L inszych (452). ◊ V m pers inszy (1). ◊ Dubium inszy (1) ActReg.

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI ‒ XVIII w.

Znaczenia

1. Nie ten, nie taki (9390)
- a. W funkcji rzeczownikowej (1278)
  - α. Ktoś inny, bliźni (1180)
  - β. Coś innego, inna rzecz (98)
- A. Pozostały, cała reszta (2484)
  - a. W funkcji rzeczownika (414)
    - α. Ktoś pozostały, reszta (360)
    - β. Pozostała rzecz, reszta (54)
- B. Inny tego rodzaju, i tym podobny (619)
  - a. W funkcji rzeczownikowej (26)
    - α. Ktoś inny podobny (14)
    - β. Coś innego podobnego, tego samego rodzaju (12)
- C. Nie ten co przedtem, nowy, następny (263)
  - a. W funkcji rzeczownikowej: ktoś nowy (8)
- D. Nie mój, nie nasz, cudzy, obcy (125)
  - a. W funkcji rzeczownikowej: ktoś obcy, cudzoziemiec (8)
- E. Jeszcze jeden, następny (60)
  - a. W funkcji rzeczownikowej (1)
2. Niektóry, pewien, jakiś (50)
- α. Z odcieniem pejoratywnym (8)
- a. W funkcji rzeczownikowej: ktoś, niektóry, pewien człowiek (16)
3. Rozmaity, coraz to inny (35)
*** Bez wystarczającego kontekstu (1)
*** Dubium (1)

1. Nie ten, nie taki; alius Mącz, Calep, Cn; alter, diversus, dissimilis Mącz (9390): Aczkolwiek yuz inſchich panow poſilaliſmy dozwoliliſmy iemu do Prethwicza iachacz MetrKor 61/223 (5); ListRzeź w. 17 (3); ZapWar 1520 nr 2248 (10); Nie ieſtem wrog áni gadácż: Ani tákich cud wykłádácż: Bom ſie ia w tym nie obierał/ Inſzem rzecży ná piecży miał. BierEz E4 (3); OpecŻyw 47 (10); PatKaz I 4v; PatKaz III 89v (5); pragnienie cżyni y zapala ciała kolericżnego, otwiera żywot cżyniącz ſtholcze/ iedno ſpomoczą inſzech rzecży FalZioł I 50a; mocz tych iabłek ieſth inſza kwaſnych á inſza ſlodkich FalZioł III 20d (82); BielŻyw kt (2); BielŻywGlab nlb 8 (2); Cżemu iednego cżaſu więtſzą mamy chęć ku nie ktorim pokarmom á drugiego ku inſzim GlabGad G3 (14); MiechGlab *5v (8); teras ſą [przybiegi] yedny v pana Pretwycza a ynſchi są v staroſti wlodimyrskie^go v kniazia phiedora y yndzie po zyemy v. Iaſnoſczy LibLeg 11/61; A sasye tesz panv Voyevodzye [...] napomyenacz go ye^go k m. raczi abi wſwim dobrim vmiſlye trwal A nygdj go na ynschą stronę nieodmienyal. LibLeg 11/70 (43); WróbŻołt 67/17 (2); WróbŻołtGlab A3v; RejPs 67 (3); ComCrac 13v; czterzi poſtawi ſzukna Lyunſkiego [...] wboru wmyli od Kielczow [...] wſſiąli a yachawſzi na ginſchi bor ku wąſchoſchu tam ze ſzukno miedzi ſſobą roſſdzielili. LibMal 1543/68 (10); RejRozpr G3v; SeklWyzn 2v (3); Czo ſie wam to zwidziało/ teraż y z ſzathami Mam ia inſzych ſpraw doſicz/ ſuſzcżie ie tam ſami RejJóz D6v (5); Iuż y zyſk ſyn moy ſfortuną Chodza ſobie jnſſą ſtroną Wſſytko preć odemnie bieży RejKup p3 (9); HistAl Av (17); A toż yeſli Luter też ośwyeca/ toć inſſa śwyátłoſć/ á Kryſtuſowi przećiwna. KromRozm I E3 (3); ieſliże twoich ſtarſzych wiarę opuściwſzy/ dlá inſzyi/ twe gardło myſliſz marnie vtraćić MurzHist M3v (13); Ten proſto osłowęm Euangeliſta i inſzy po grécku zowią iedni zinſzyi przyczyny a drudzy ſtyi/ że téſz bywały osłowé młyny iako dźiś v nas końskie ſą MurzNT 86 marg (22); MurzOrt B2 (3); ktore [urzędy] ácz też ſą rozmáite (yákoś yuż ſlyſſał/ iż inſſy biſkupi/ inſſy kápłáńſki inſſy ápoſtołow/ inſſy ſyedmidźyeſyąt y dwu vcznyow) KromRozm III Iv (11); GliczKsiąż A4 (27); GroicPorz iv (3); ktoby był chćiał/ przes inſze lekárſtwo ku zdrowiu przyść/ á nie przes to/ ktore Bog vkazał/ tedyby był vmrzeć muſiał KrowObr 57 (56); RejWiz 6v (18); Wziął thedy Ezau żony ſwoie y ſyny y corki [...] y wſzytko co iedno mogł mieć w ziemi Chánáneyſkiey/ y ſzedł do inſzey kráiny [abiit in alteram regionem] Leop Gen 36/6 (11); A gdy raz v fory przyſięże/ tedy ma wzyąć liſt od Celniká wyznány/ ktory gdy vkaże inſzym celnikom/ tedy mu więcey przyſięgáć nietrzebá. UstPraw E2v (32); WyprKr 118; Ale then ktory ſię z ſłużebnice vrodźił/ ieſt wedle ćiáłá/ A ktory z wolney/ przez obietnicę. Przez co znácżą ſię inſze rzecży [Quae sunt allegorizata] BibRadz Gal 4/24 (5); OrzRozm N2 (4); Senat inſzych trzech Ceſárzow przećiw iemu wybrał BielKron 151 v; Przećiw ktoremu náſzy położyli ſie z inſzey ſtrony rzeki rzecżoney Wedraſz BielKron 428v (60); GrzegRóżn B4y (11); KochSat C; KwiatKsiąż B4 (8); Diploma, [...] Liſt/ Prziwiliey á zwłaſzcza/ Bułá Papieſka/ álbo inſzego páná Mącz 89c; Dissimili studio est, Inſze ma przed ſię zięcie/ álbo ynſzego przirodzenia. Mącz 423c (51); OrzQuin C (3); Prot C2; SarnUzn D3v (3); SienLek 33v (3); LeovPrzep E4 (5); RejAp BB8v (15); Tóż téż przy ónym piérwſzym piſániu w Kśięgách Krákowſkich przypiſano/ iedno iż inſzymi ſłowy GrzegGeom L4v (7); Iż on ofiárował zá nas wdzięcżną ofiárę Pánu Bogu Oycu ſwoiemu ná ołtarzu krzyżá ſwiętego/ kthora ofiárá/ á nie inſza/ vcżyniłá nas wdzięcżnym ſtworzeniem iemu. RejPos 47; idź precż/ á day mi pokoy s tymi omylnemi rádámi ſwemi/ gdyż ia inſze rády mam/ á inſze náuki Páná ſwe^go. RejPos 240 (52); RejPosWiecz² 90v (2); ieſli [wiary] niebędzye/ tedy cżłowiek wnet wpádnie w błąd: ábo s tymi drugiemi/ ktorzy cieleſną bytność ciáłá páná Kryſtuſowego przy wiecżerzy być zmyſláią [...] ábo też z inſzymi odſzcżepieńcy/ ktorzy powiedáią/ iż ten chleb ieſt proſty znák RejPosWiecz³ 96v (4); BiałKat 33v (15); KwiatOpis A2v; HistLan C4 (4); KuczbKat 90 (23); Ceſarz kazał ſynowi s koniá sſieść/ y wydał go zá gárdło oney niewieſcie/ powiedáiąc: Iżći inſzey ſpráwiedliwośći vcżynić nie mogę/ ále otoć wydawam ſyná zá ſyná cżyńże z nim co chceſz. RejZwierc 55v (34); RejZwiercTrzec Aaa2v; BielSpr 16v (7); KochMon 22; WujJud 17v (40); WujJudConf 30v (6); RejPosRozpr c (4); RejPosWstaw [21³]v (3); choćby inſzego pożytku ztego naſzego przekłádu nie było / tedyby przedſię y tym iednym nie trzebá gárdźić. BudBib b4 (7); HistHel B3v (2); MycPrz II A3 (2); Strum C4 (5); BiałKaz D (3); StryjWjaz A2; niewiem ieſliżeś ty iuż wolen/ ſpraw inſzych twoich ktore maſz ná ſobie bobjm ia v ćiebie nie rad był importunem. CzechRozm 21 v; Iáko ono inſzy [anioł] był co z Abráhámem zoſtawſzy gadał/ inſzy ktory Lotá prowádził/ á inſzy też co Sodomę od Páná podwroćił. Inſzy co Perſkiego Páńſtwá/ á inſzy co Izráelcżykow ſtrzegł. CzechRozm 51v; iedni tych/ á drudzy inſzych ſłow polſkich vżywáią CzechRozm 128 (157); PaprPan kt (12); KarnNap A3 (4); wydźimy że Krol/ będąc inſzemi rzecżámi [aliis rebus] zábáwiony/ żadnym ſpoſobem ták wiela ſpraw/ ſędźić niemoże ModrzBaz 92; Są też y inſze [illa] potrzeby/ ktore okrom ſeymu trudno máią być ſpráwowáne ModrzBaz 93v (92); SkarJedn 3 (4); W tym/ ieſli ſye potrzebá okaże/ inſzym porządkiem tho dáć/ á nie té z ſobą ſyrupy/ iáko my vkázuiem miéſzáć/ będźie tho wolno Oczko 35v (34); KochPs 125 (2); Gdy iey co oſobnego ku iedzeniu dano/ ábo wino inſze/ niechćiáłá: iedno to co y drugie miáły. SkarŻyw 160 (8); ZapKościer 1580/5v; MWilkHist C3v; wielkie ſzkody poczyniwſzy/ ludzi y bydłá z inſzymi łupami nábrawſzy/ do ſwoich ſie Zięḿ wroćili. StryjKron 375 (82); ná mocnym y gruntownym fundámenćie/ ktory záwżdy heretycy odrzucáli/ á ſobie inſzy zákłádáli CzechEp 130; Niech ſobie o tym kto chce/ niemali inſzych Hiſtorykow/ Ianá Báleuſzá przecżyta CzechEp [413] (133); CzechEpPOrz *3 (5); Gdyż állegorye y podobieńſtwá w piſmie świętym przywodzone/ nie máią być wedle cżyiego zdánia y vpodobánia wykłádáne/ áni ná inſzą ſtronę przećiągáne: ále z właſne^go wykłádu piſárzá tego ktory ich vżywa NiemObr 46 (21); KochFr 63 (3); KlonŻal A2 (2); KochBr 151; KochMRot B2; ReszPrz 14 (7); ReszHoz 116 (7); ReszList 157 (9); WerGośc 232 (4); BielSen 4; KochSob 67; Ná gołey słomie leżał/ bo pośćieli inſzey nie miał ArtKanc B15v (3); GórnRozm B2v (7); KochProp 9 (2); poprawdźie trzebá ſie było lepiéy ná to rozmyślić y inſzym porządkiem podobno mówić KochWr 40 (5); ieſtze mie bel Tatarzin niedoſiagl/ yako wiele niſzich [!] ſaſiad y Bracij naſzey poſzkodzil PaprUp E3 (14); To poſelſtwo maćie/ Ieśli inſzé kto powié/ wiáry mu nie daćie. ZawJeft 11 (2); ActReg 124 (26); Alius ‒ Inſzy, nieten. Calep 52b (14); GostGosp 6 (13); GostGospSieb +2 (3); Czoż záſię być może nieludzkiego/ iáko inſzym ludziom wzgárdę vkázowáć Phil I2 (2); Siłém ludźi/ ná których żywot ſzturmowano/ To pomogło/ kiedy ie zá zábité miano. Drogi inſzéy nie widzę GórnTroas 37 (3); KochCz A4v (2); GrabowSet E2v (3); KochAp 13; KochFrag 23 (2); Bo ponieważ inſzy żywot/ inſzy ſtan ieſt ſzláchecki/ inſzy kápłáńſki/ á od tych rózny kmiecy: tedy téż nie iednáki tych ſzácunek bydź ma OrzJan 123 (15); Auguſtyn S. inácżey trochę te ártykuły rozdźiela/ y niektore miedzy nimi/ inſzym Apoſtołom przypiſuie: rozno nieco od tego co ſię tu położyło. LatHar 10; ktore przypiſano S. oney Swedſkiey Kśiężnie y wdowie/ á potym Mniſzce Brygidzie (bo inſza ieſt S. Brygidá pánná ze Szkocyey/ w cnotách okazáła) LatHar 287 (44); RybGęśli B3v; Gdźiem też ktore ſłowo/ ktorego w Graeckim y Láćińſkim nie máſz/ dla lepſzego wyrozumienia przydáć muśiał/ tom dał inſzą literą wydrukowáć: ábyś poznał co ieſt przydátek/ á co właſne piſmo. WujNT przedm 20 (98); WysKaz )?(2v (3); bierzemy litery w inſzym rozumieniu nie iáko trzebá JanNKar D2 (19); JanNKarKoch F3; wyymuiemy z tego Kiiowſkié/ Wołyńſkié/ y Brácłáwſkié/ Woiewództwá/ któré ſie práwem inſzym ſądzą. SarnStat 1183 (57); WitosłLut A6; GrabPospR L2 (4); KlonKr F2; KmitaSpit B2 (4); Nie nowiná to bywáłá Bogu podawáć żydowſki lud ſwoy w niewolą zá inſze grzechy ich: Ale pokarawſzy/ tedy ich záś wybáwiał. Sámo zgwałcenie religiey/ ktore praeuaricationem piſmo zowie/ podáło ich w táką niewolą/ z ktorey y dotąd wſkuráć niemogą. PowodPr 30 (16); inſze potráwy chorym/ inſze zdrowym ſłużą SkarKaz 81a; Inſze ſłońce á inny promień/ ktory z niego wynika: á przedſię iedno ſłońce. SkarKaz 485b (33); CiekPotr )?(2v (6); VotSzl A2 (8); CzahTr K3v; GosłCast 10 (6); Iednák iż mnie nieſtawa ná vkłonę inſzą/ Mniemam że y tá będzie wam nie poſlednieyſzą. PaxLiz A2v (2); SkarKazSej 691a; KlonFlis kt (5); Bo tey niewiádomośći ſam ſobie przycżyną/ Iż pił wiele [...] Inſza to niewiádomość ktora bez náſzego Przycżyny dánia rośćie/ z przypadku iákiego KlonWor 70 (12); PudłDydo B (2); ZbylPrzyg A2; SarzRyt B2 (6); SzarzRytJSzarz nlb 2v.

W strukturach porównawczych: inszy miasto kogo, czego (2): GrzegRóżn I3; Nuſz owo poſtáńowienie inſzey oſoby v kśiąg miáſto tego komu dłużno/ y kwitowánie/ coż rozumieſz do iákiey ſzkody ludźi prżywodźi? GórnRozm Lv.

inszy (m)imo kogo, co (10): LibLeg 11/187v; MurzNT 28v; gdźyeby kto inſſą Ewányeliyą powyedał mimo tę [...] ma być odrzucon. KromRozm II v4v; UstPraw A5v; LeszczRzecz A5v; OrzQuin Y2; CzechRozm 169v (2); ALe imo te doſtoieńſtwá [...] ſą niektore inſze [sunt alii quidam]/ ná ktore ſynowie po śmierći Oycowſkiey náſtępuią ModrzBaz 46v; WujNT przedm 2.

inszy nad kogo, co (77): pan Voyewoda ynſche dowodi nad thi kthore przed namy okazowaly poſlowye yego vziwacz bandzye chczyal LibLeg 11/161v; A prawda iż niċ inſego Nad moċ boga wſzechmocznego Teras tobie niepomoze RejKup H (2); MurzHist M4; GliczKsiąż P4; Nábuchodonozor ieſt Bogiem ná źiemi/ á nádeń inſſego nie maſz [et praeter ipsum alius non est] Leop Iudith 5/29; BibRadz *7; Czemu inſzey wiáry ty ſobie ſzukaſz nád tę/ ktorą tobie odumárli dźiádowie OrzRozm M4v; BielKron 15v; RejAp 33 (3); RejPos 40 (8); BiałKat 3v (4); RejZwierc 114v (2); WujJud 29; WujJudConf 8v; BiałKaz Fv (2); Bogá inſzego prawdziwego/ nád tego ſámego y iedynego/ áni mam/ áni znam. CzechRozm 22 (24); KochPs 157; ZapKościer 1580/14v; CzechEp 174 (4); NiemObr 43 (7); Bo nád miod pieśni twoich/ nie trzebá inſzego Podbieráć w plenich bárciách/ miodu wdźięcżneyſzego. KlonŻal Bv; ReszPrz 8 (2); ActReg 43; KochCz B2v; Y zgołá ia inſzéy przyczyny nie przyznawam nád tę/ którą wam powiem. OrzJan 41 (3); KołakCath C; PudłDydo A3v.

inszy niż(li) (128): odkupi ijnſſym obycżaiem plemię ludſkié niżli przez twé okrutné vmęcżenié ij zabicié OpecŻyw [80] (2); PatKaz I 7v; PatKaz III 126v; SeklKat Zv; Mam ia czo inſzego cziniċ Nizly teras ſwiata wyniċ RejKup c5 (2); HistAl I4v; MurzHist N4v (2); MurzNT 18v (3); tedy wiédzmy że/ y/ inſzy má dźwięk niſz i MurzOrt B2 (4); KromRozm III I6v (2); Leop Gal 1/8; UstPraw F3 (3); BibRadz *7; BielKron 203v; GrzegRóżn H3 (2); Alia est ratio nostrorum temporum quam olim, Ynſzy yeſt ſpoſób náſzych lat niżli przed tym był. Mącz 347b; Diversae est quam lactuca naturae, Ynſzego yeſt przyrodzenia niżli sálatá. Mącz 487d (5); OrzQuin V4v; Prot B3; RejAp BB6 (9); RejPos 10v (15); KuczbKat 415; Azaſz może być moy miły brácie inſza ábo mocnieyſza zgodá ſwiátá tego/ niżli oná mocna á ſwięta zgodá Páná tego RejZwierc 259 (7); BielSpr 9v; WujJud 147v marg (6); CzechRozm I2 (6); Inſzyć vmyſł niż Wándá ma tá pánná w ſobie PaprPan Ee3v; łgarze [...] ktorzi rzecżą inſzi ſą/ niż ſię okázuią: ktorzi inſze mowią niż rozumieią ModrzBaz 60v (10); Oczko 16; SkarŻyw 520 (3); CzechEp 59 (9); czyś ták rozumiał/ nieboże/ Ze czérnić inſzy owoc/ niż tarnki/ dáć może? KochFr 102; KochMuza 25; ReszPrz 99; ReszList 153; WisznTr 8; PudłFr 13; GórnRozm Gv; ActReg 8; GostGospSieb +4; W ſtan inſzy/ niż pánieńſki/ chce ćie Pan Bóg wpráwić GórnTroas 58; KochPij C3; OrzJan 102 (2); LatHar 47 (2); WujNT 2.Cor 1/13 (7); SarnStat 66 (3).

inszy od kogo, czego (6): BiałKat b2v; WujJud 230; RejPosWstaw [143²]v; BudBib cv; CzechRozm 258v; Ianow chrzeſt inſzy od Chryſtuſowe^go y cżym rożny SkarKaz Oooob.

inszy (o)krom(ia) kogo, czego (32): MurzNT 103v: káżda z tych ſekt myeni/ iż nye my/ áni ktora inſſa ſektá/ okrom yey/ yeſt koſćyołem bożym. KromRozm III B6; KrowObr 15 (6); nie ieſt inſſy Bog wſſechmogący krom iego [non est alius Deus praeter eum]. Leop Tob 13/4; OrzList a4v; UstPraw H4; BielKron 437; Okróm tego/ mam inſze dwoie piſánié o mierzániu Laná GrzepGeom L3v; WujJud 210v (2); KochPs 20; SkarŻyw 67 (3); StryjKron 547 (2); NiemObr 67; ReszPrz 35 (2); ReszHoz 115; ReszList 189; PaprUp F2; Phil S3; LatHar +7v (3); JanNKar C3v.

inszy (o)procz kogo, czego (105): Człowiek ſprawiedliwy powieda iż nigdy inſſe wſpomożenie ie^mu przypáſć niemoże oprocz łáſki páńſkiey RejPs 190; Leop *B2; RejAp 83v; Obácżże ſie iáko to ieſt źle vnośić ſie zá inſzemi ſłowy/ zá inſzemi naukámi/ zá inſzemi wymyſły/ oprocż ſzcżyrey náuki Páńſkiey. RejPos 145 (18); KuczbKat 305 (3); WujJud 41 (3); WujJudConf 121v (5); BudBib Is 64/3; CzechRozm 54 (6); ModrzBaz 131; iż nie máſz inſze^go ſyná Bożego Iezuſá Chriſtuſá procż vkrzyżowánego CzechEp 218 (46); CzechEpPOrz **4 (2); NiemObr 28 (4); páná inſzégo Niemieli znáć ná wieki/ prócz królá Polſkiégo. KochFrag 43; A ták muśiáłá być inſza w Chriſtuśie náturá/ oprocz tey człowieczey WujNT 314 (11); POſpolite też ruſzenie náſze [...] murem ieſt y fundámentem mocy náſzey [...] á procż tego inſzego wárunku nie mamy GrabPospR K2.

Występuje w członie będącym podstawą wyłączania w konstrukcjach wyłączających wprowadzonych przez: je(d)no (1017), tylko (30), ale (14), jako (13), jeśli (7), chyba (3) [w tym: nic inszego (425), co inszego (234), żaden inszy (112), nikt inszy (54), kto inszy (54), ktory, jaki inszy (36), czyj inszy (1)] (1084): Wſſak wiéſs mila panno ijżci bog ocietz za grzéch Adamow ijnſſé ofiary nieżądá/ iedno krwie ij ſmierci ſwégo ij twégo iedynégo ſyna OpecŻyw 103v (6); OpecŻywPrzedm C3; PatKaz III 125 (3); FalZioł V 26v (5); BielŻyw 46 (2); GlabGad A7 (5); na kazdy dźien wołaią ſwym ięzikiem, lai illo illoloch/ to ieſt niemaſz inſzego Boga telko ieden Bog MiechGlab 20; KłosAlg A4v; LibLeg 11/152v (13); Nie zadne ſtworzenie, ani zadna inſza rzecz tilko ty ſam miły panie z oſobliwey łaski ſwey poſtanowiłes mie w takiey nadziei WróbŻołt B7v (4); Abowyem ia inſſey nádzieie niemam iedno włáſkáwem ſpomożeniu twoiem RejPs 127v (40); RejRozpr B3; ConPiotr 33v; SeklWyzn D (2); Inſzey winy ia nie bacżę moy panie do ſiebie Iedno zem cie vmiłował więcżey nizli ſiebie RejJóz H4v; HistAl D5v (3); MurzHist C2 (10); MurzNT 28v (3); KromRozm III G6 (2); Diar 65 (2); DiarDop 98; Nic inſſego wyęcey dzyecyęcyá nye pſuye/ yáko wyelkye kochánye á pyeſſcżenye. GliczKsiąż E3v (20); LubPs V5; GroicPorz gg3; tey obłudy y zdrády ſwoiey/ niemogł inſzą okráſą y ochędoſtwem przykryć/ iedno obrázy derwniánymi/ złotymi/ ſrebrnymi KrowObr 115v (115); RejWiz A5; A ia inſſego Apoſtołá żadnegom nie widział: chybá Iákubá brátá Páńſkiego [Alium autem apostolum vidi neminem nisi Iacobum fratrem Domini] Leop Gal 1/19 (6); OrzList d; UstPraw G3 (3); LeszczRzecz A5 (2); RejZwierz 132v (2); BibRadz I 456b marg (4); OrzRozm G (3); Kthorzy tedy chcą wiedźieć przycżynę mego żeglowánia/ tákież pielgrzymowánia/ inſza nie byłá/ iedno ábych ſwey myſli doſyć vcżynił BielKron 455v (12); GrzegRóżn E3 (10); KochSat B3v; KwiatKsiąż A4 (7); Mącz 510d (15); OrzQuin L4 (9); SarnUzn E7v (2); Nie o inſzychći żywioléch tego mowił/ ále o ludźioch SienLek T4v; LeovPrzep B4 (4); Thych lat nie możymy inſzych rozumieć/ iedno od w niebo wſtąpienia Páńſkiego RejAp 165 (53); GrzepGeom B2v (2); Iozeph wedle zakonu z inſzego narodu nie mogł poiąć żony/ iedno z narodu ſwego. RejPos 273 (186); RejPosWiecz² 91 (4); RejPosWiecz³ [97] (3); BiałKat 108v (18); KuczbKat 5 (9); RejZwierc 104v (46); BielSpr 26 (2); WujJud 91 (36); WujJudConf 42v (10); RejPosRozpr cv (2); RejPosWstaw 21 (6); MycPrz II A2 (2); Strum P2v; Vmárł Krol o Polacy Krol nieinſzego Kroleſtwá/ iedno Kroleſtwá polſkiego. BiałKaz H2v (7); A ánioł ten nie inſzy ieſt iedno on ktory też Iákobá wyrwał od wſzyſtkiego złego. CzechRozm 53v (66); KarnNap E4; Rozność kſztałtow y barw v ſzat/ á co inſzego pokázuie iedno obycżáiow rozność y nieuſtáwicżność? ModrzBaz 57 (55); SkarJedn A2v (2); Oczko 15v (3); KochPs 200; SkarŻyw 89; ZapKościer 1581/20v; StryjKron 652; A coż inſzego y ku ktoremu inſzemu końcowi Chriſtus mowił y vcżynki cżynił/ ieſli nie ku temu ábyſmy ſię prze zeń/ iáko Páweł mowi z Bogiem oycem poiednáli CzechEp 312 (59); CzechEpPOrz **3v; NiemObr 35 (13); A lékárſtwá inſzégo niewiem téy chorobie/ Ieno gdźieś zgubę ſtráćił/ tám iédź po mię ſobie. KochFr 68 (2); KochDz 106; ReszPrz 52 (16); ReszHoz 117 (2); ReszList 190 (6); WerGośc 215 (3); WerKaz 285 (5); KochPieś 9; GórnRozm C (4); KochWr 25 (3); Stan Duchowny od Swieczkiego iest oppressus nie zinszey przyczyny ale causa religionis. ActReg 19 (9); GostGospSieb + 2v (2); Phil I (4); GrabowSet A2 (2); KochAp 5 (2); KochFrag 28; OrzJan 124 (17); LatHar 90 (6); KołakCath B4; WujNT 4 (44); WysKaz 5 (7); JanNKar C (3); JanNKarKoch G2 (2); SarnStat 364 (7); SiebRozmyśl [A2]; A my ná tákie pericula wárunku inſzego niemamy/ iedno ſámo poſpolite ruſzenie. GrabPospR K4 (3); PowodPr 35 (3); SkarKaz 276a (2); CiekPotr 88 (2); SkarKaz Sej 691a; KlonFlis A3v (2); KlonWor ded **3; PudłDydo [B5].

W charakterystycznych połączeniach: drugi ... inszy (1); inakszy ... inszy ... inszy (1); inszy ... inszy (95), inszy ... inszy ...inszy (10), inszy ... inszy ... inszy ... inszy (2), inszy ... inszy ... inszy ... inszy ... inszy (2), inszy ... inakszy ... inakszy ... inakszy ... inakszy (1), inszy ... iny (3), inszy ... inszy ... inszy ... rożny (1), inszy ... ten (1); iny ... inszy (1); jeden ... inszy (3), jeden ... inszy ... drugi ... drugi (1), jeden ... drugi ... inszy (3); niektory ... inszy (2), inszy (= niektory) ... drugi ... ... drugi ... niektory ... inszy (1); ten ... inszy (2).

W połączeniu z innym zaimkiem: »co(ś, -ż, -kolwiek, -le) inszego; co insze (acc.)« = nie to, oprócz tego, poza tym; quid aliud PolAnt, Modrz; aliud, alia res, quidvis Mącz; quid, quidvis aliud Modrz [szyk 561 : 7] (567; 1): OpecŻyw 191v; FalZioł I 17b (4); GlabGad I5 (3); MiechGlab 62; KłosAlg A4v; LibLeg 7/35 (6); ſnadz ćiebie opuſćiwſſy dáleko więcey co inſſego máią nápieczy. RejPs 107v (8); ComCrac 19v; RejRozpr B4v; Czos ty to inſzego grodzyſz A mnie ſnadź w pole wywodzyſz RejJóz D3v (9); ZapWar 1548 nr 2668; Bo nie trwa przi Panu w wierze A czo ynſe przedſię bierze RejKup T; Aczy wſſyſczy niewierzili Bo ſyę ynſſem ċzem bawili RejKup Y (9); HistAl A3; MurzHist C4 (2); Leć ieſli Antichriſtami będźiemi/ czegóſz inſzégo iedno piekła czekamy MurzNT 61 (8); GliczKsiąż G8 (21); I coſz to tedy Papieſz okázuie w thych koronách y mietzu y wtym odzieniu inſzego/ iedno iż tzyni naśmiewiſko s Páná Iezu Kryſtá vbogiego KrowObr 27v (50); RejWiz 53v (2); Leop *B2 (2); UstPraw Bv (6); LeszczRzecz A5 (2); RejFig Ee3v; RejZwierz 18v (4); OrzRozm F (2); BielKron 229; GrzegRóżn D (6); KwiatKsiąż A4 (3); Duci cogitatione alio, O czym ynſzim myſlić. Mącz [95]d; Quidvis perpeti potius malim, Wolałbych nie wiem co ynſzego cierpieć. Mącz 284b (15); OrzQuin Nv (2); A widzę że ſą v nich głowki bárzo chore/ Więcey prze co inſzego niż prze trunki ſpore. Prot B3 (2); SarnUzn Cv; SienLek 89; RejAp 11v (19); A ieſliby ſie odwlokło wyſłuchánie twoie/ ábo ná co inſzego odmieniłáby ſie prośbá twoiá/ ſłuchay co Abákuk Prorok o tym nápiſał RejPos 46v (51); RejPosWiecz² 93v; RejPosWiecz³ 98; BiałKat 111 (2); KuczbKat 326 (4); RejZwierc 73v (30); WujJud 21v (9); WujJudConf 8v (3); RejPosWstaw 21 (4); HistHel C; Strum Cv (2); Inſzy przeto inſzego coś krzycżeli [aliud quid clamabant]/ bo było zgromádzenie zmieſzáne BudNT Act 19/32; CzechRozm A5v (39); PaprPan Ff3v; ModrzBaz 3v (47); Toſz Pántus/ y Tumites: zgadzał ſię y Lampon/ Y Vkálegon z nimi: ále Iketáon Coś inſzego rozumiał KochOdpr Cv; Oczko 30v (4); KochPs 200; SkarŻyw 134 (2); MWilkHist C2 (2); CzechEp 12 (58); CzechEpPOrz *4 (3); NiemObr 20 (13); KochFr 84 (2); Rzecże mu Borzuy/ tym mię nie oſzukaſz/ Rácżey w cżym inſzym ſwoię biegłość ukaſz. KochSz B2; ReszPrz 8 (5); ReszList 142; WerKaz 285 (4); WisznTr 8; PudłFr 13; GórnRozm A2v (3); KochWr 21; PaprUp G4v; ZawJeft 7; ActReg 21 (8); Calep 415b; gdy ná targ ieżdżą/ álbo choć po cole inſze/ ma tego Vrzędnik doyźrzeć GostGosp 30 (2); GostGospSieb + 2 (3); Phil D3 (2); KochCzJan A3; KochPij C3; Coż ieſt moy żywot/ o Pánie/ inſzego/ Ieſli nie obraz/ ćieniá niknącego? GrabowSet S2v; KochFrag 29 (2); OrzJan 23 (12); Mamći ſie ia czym inſzym/ nie fráſzkámi/ báwić WyprPl B2; LatHar 115 (4); WujNT przedm 5 (17); WysKaz 22; SarnStat 870; WitosłLut A2; GrabPospR L2; PowodPr 78; CiekPotr 56 (3); VotSzl B3 (2); wczym inſzym ſkłádnośći Dozwalam/ wżeńſkich rzeczách ſzkodliwé ſpólnośći. GosłCast 67 (2); PaxLiz Bv; KlonFlis A4; KlonWor ded **2; PudłDydo B2.

»czyjże inszy« (3): A kto nieieſt ſlugá Boży/ á tzyiże ma być inſzy/ iedno Dijabelſki? KrowObr 18; Ieſli to nie yeſt przećiwko tobie ya go chcę zápomoc P. Bá dobrze tilko z twego mieſzká L Ey z cziyegoſz ynſzego. Mącz 245b; JanNKar A4v.

»kto(ż, -ś) inszy« = nie ten, oprócz tego, poza tym; alter, quis alius Mącz; alius, quivis alius Modrz; quis Vulg [szyk 283 : 3] (286): OpecŻyw 104; Quis dabit ex Syon ſalutare Iſrael [...] Y kto inſzy da z gori Sion wybawienie ludu Yſraelskiemu WróbŻołt 13/7 (2); WróbŻołtGlab A3; A kogo ynſzego na tho myeſcze sſzobą veſzmyeſz kthory by themv doſzicz vczynycz mogł LibLeg 7/104v (6); Y ku komuſz ia inſſemu mam ſie vćiec iedno ku tobie miły pánie RejPs 76v (6); Y komuż to ma być dano Iſćieć nie inſſemu komu Iedno ſlugam z iego domu RejRozpr B3; ConPiotr 33; RejKup i2; MurzHist A4v (5); MurzNT 28v (4); KromRozm III N2v; LibMal 1554/190; GliczKsiąż K8 (5); Syn Boży [...] niechce [...] dopuśćić [...] kośćiołowi ſwemu Swiętemu/ áby kogo inſzego chwalił/ komu inſzemu ſlużył/ v kogo inſzego obrony ſſukał/ kogo inſzego miłował/ iedno ſie tylko do ſámego záwżdy vćiekał. KrowObr 69 (12); RejWiz 74; Leop Eccli 14/5; UstPraw G4 (2); ten co ſwiátem władał/ teraz iáko źwirzę/ Leży ná gołey zyemi/ á kto inſzy gmerze/ W iego páńſtwiech/ w klenociech RejZwierz 46 (2); BielKron 412v (4); GrzegRóżn K2 (2); KwiatKsiąż A4; Vicarium supponere, ſwoye mieyſce kim ynſzim záſádźić. Mącz 312a (13); OrzQuin K2 (2); RejAp 20 (6); GórnDworz Sv; RejPos 113v (6); Pan Bog sczescziem wladnie komu inszemu odeimie. a da mnie. ZapMaz VII Z 8/99; HistLan Dv; KuczbKat 365; RejZwierc 173 (4); WujJud 53v; WujJudConf 233v; RejPosWstaw [21²]; MycPrz II A2 (2); Strum H3v (2); A więcże mi ſie też nie godźi/ kogo inſzego bronić/ gdyby on od cżłowieká złego trápiony był CzechRozm 244v (45); á przetoż gdy do nich kto ma mowić trzeba wſzytkę mowę odmienić á ták zformowáć/ iákoby nie ztym co go widźi/ ále zkim inſzym [cum tertia persona]/ ábo o kim inſzym [de tertia persona] mowił. ModrzBaz 59v (16); SkarJedn 217; SkarŻyw 69 (2); MWilkHist F4; CzechEp 5 (62); NiemObr 166 (5); KochSz Bv; WerGośc 223 (2); Ty mię pochwal/ moiá páni/ Niedbam choć kto inſzy gáni. KochPieś 34; PudłFr 37; ArtKanc Sv; GórnRozm C3 marg; KochWr 31; PaprUp F2 (2); ActReg 61 (5); Phil S3; GrabowSet Yv; KochFrag 44; OrzJan 133 (2); WyprPl B2v; LatHar 181 marg; WujNT 68 (14); WysKaz )?(3v; JanNKar B2; SarnStat 13 (6); GrabPospR N4v (3); SkarKazSej 674b; Kocha ſię w ſobie Dureń/ płácże nad zdraycżyną: Ano ktoś inſzy oney puchliny przycżyną. KlonWor 60 (3); Iemuż ſię k woli vſtroy/ nie komu inſzemu. ZbylPrzyg A3v.

»ktory(ż) (a. ktorykolwiek), jaki(ś) (a. jaki(ś)kolwiek, a. jakowy) inszy« = alius Vulg, Modrz, JanStat; aliquis, aliquis alius, quivis alius Modrz [szyk 247 : 22] (146 : 123): Gdy tak rozmáwiali/ pán Iezus przylącżyl ſie k nijm/ iakoby ktory ijnſſy pielgrzym OpecŻyw 167v; MetrKor 40/817; Theż Magnes ieſt barzo dobri ktoby ſie igłą vdawił, albo iakiem inſzem żelazem FalZioł IV 55d (17); ſłodką rzecż żiły więczey w ſię ciągną niżli iaką inſzą GlabGad C7 (3); MiechGlab 75; WróbŻołt N8; LibLeg 6/156 (3); ComCrac 21; ZapWar 1548 nr 2667; MurzNT 8v (2); MurzOrt B2; KromRozm III B6; GliczKsiąż E8v (4); KrowObr 12 (9); RejWiz 23; Leop VVv; UstPraw Iv; BibRadz I 133c marg (2); nazwyſkiem Bogá rozumie ſię Bog Oćiec/ á nie inſzy iáki Bog Troiáki GrzegRóżn B3v (6); Mącz 16c (3); RejAp 122v (2); GrzegGeom K4 (2); RejPos 84v (9); KuczbKat 320; RejZwierc 38v (5); WujJud 136; BiałKaz K2; A ták ſpoſob ten wtory vſpráwiedliwienia [...] puśćiwſzy imo ſie/ okaſz ieſli maſz ktory inſzy. CzechRozm 217v (56); áby ſnać miłość abo nienawiść/ nádzieiá ábo boiaźń/ ábo iákakolwiek inſza namiętność/ gránic vcżćiwośći nieprzeſtąpiłá. ModrzBaz 7 (46); Oczko 16v (2); SkarŻyw 538; StryjKron 155; ZapKościer 1582/32v; ſtoiąc wrzkomo przy nim/ przećiw náukam iego/ iákie inſze náuki wnośili CzechEp 352 (35); NiemObr 33; KochSz C3v; ReszHoz 115; WerKaz 296; GórnRozm G3v (3); KochWr 40; ActReg 18; GostGosp 12 (3); KochCz B2v (2); Bo któraż inſza moc zwoiowáłá źiemię Niemiecką zá Iágiełá? OrzJan 16 (2); LatHar 26 (5); WujNT 103 (4); WysKaz [23] (2); JanNKarGórn D4; AReſty wzdawánia in contumaciam ná Séymie/ zá Dworem/ y przed ktorymkolwiek inſzym ſądem máią bydź dopuſczoné SarnStat 805 (12); PowodPr 67 (4); PaxLiz D3v (2).

»nic inszego« = nic poza tym, nic oprócz tego; nihil aliud Mącz, Vulg; aliud Modrz [szyk 464 : 3] (467): Ale ſtoletz boży nitz inſſégo nie ieſt/ iedno paⁿna maria OpecŻyw 189v (2); OpecŻywPrzedm C3; PatKaz III 93 (2); FalZioł III 2d (3); BielŻyw 46 (2); GlabGad M (7); LibLeg 11/78 (4); WróbŻołt 118/9; RejPs 36v (20); Ia już niemam nicz jnſſygo Cżem bronicz wyſtępku ſwego RejKup dd2 (2); day nam nieſmiertelnoſć/ á nic inſzego nie żądamy. HistAl I (4); zali niedlátego duchem świętym napifáno ieſt? aby nigd inſzego nic nieczekáł/ iedno ſrogiego a ſprawiedliwego ſądu Boże^go MurzHist R4 (7); Diar 65 (2); domá chowányec ni ku cżemu yedno álbo do ſkotá álbo do koźice/ inſſemu ſie nye godzi. GliczKsiąż H6 (4); LubPs V5; KrowObr 118 (66); RejWiz A5; Leop Act 17/21 (2); UstPraw H4 (2); RejZwierz 132v; BibRadz I 456b marg (4); OrzRozm F2; niedbał Máchomet niocż inſzego kiedyby go żywo doſtał BielKron 250 (5); GrzegRóżn [L2]v (4); KochSat B3v; ktorzi ſtamtąd [gry w kostki] roſkoſz nieiaką łowią/ takowi nierychli á gnuśnego dowćipu ſą/ yż nic inſzego niemogą wynaleść/ wczym by ſię poććiwiey roſkoſzować mogli. KwiatKsiąż P4; Mącz 41d (12); OrzQuin C3 (2); LeovPrzep G2v (3); RejAp 22 (31); GrzepGeom B2v; A choćby też iuż nie inſzego nie było/ tedy ná tym doſyć co thu Pan opowiedáć racży RejPos 189v (95); RejPosWiecz² 91 (2); RejPosWiecz³ [97] (3); BiałKat 96 (9); KuczbKat 170 (5); RejZwierc 12 (26); BielSpr 52v; WujJud 3v (24); WujJudConf 8 (6); RejPosRozpr cv (2); RejPosWstaw [41²]v (2); MycPrz II C4; BiałKaz H3v (2); CzechRozm 34v (6); PaprPan D3; KarnNap E4; ModrzBaz 5 (12); Oczko 15v (2); nic inſzego nie żądaiąc, nad Contract ktory miedzi ſobie maią ZapKościer 1580/14v; StryjKron 652; CzechEp 143 (2); NiemObr 132 (4); ReszPrz 92 (9); ReszHoz 115 (2); ReszList 146 (3); WerGośc 214 (2); GórnRozm F4v; ActReg 14 (3); Phil D3 (2); KochAp 6; OrzJan 88 (3); LatHar 90 (5); KołakCath B4; Ia dufam o was w Pánie/ iż nic inſzego rozumieć nie będźiećie WujNT Gal 5/10 (18); WysKaz 14 (4); JanNKarKoch G2; SarnStat 442; SiebRozmyśl [A2]; GrabPospR K3v; PowodPr 54; KlonFlis A3v.

»niektory inszy« = certus, quidam alius Modrz [szyk 11 : 9] (20): LibLeg 7/41; WróbŻołt X2v; MurzOrt B3; LeovPrzep Cv; Są y inſze niektore kazánia Piotrá ſ. w dzyeiach Apoſtolſkich/ ále wſzyſtki tenże cel máią. RejPos [143³]v; Zámknęłáby ſię też y onym drogá/ ktorzi aż do Rzymu/ ábo do inſzych niektorych kráin [in certas provincias] biegaią ModrzBaz 91 (3); CzechEp 124 (3); LatHar +12v (5); dziś ie [trepki] Bernárdini y niektorzy inſzy Zakonnicy noſzą. WujNT 148; GrabPospR Lv; PowodPr 70 (2).

»nikt inszy« = nikt poza tym, nikt oprócz tego; nemo Mącz; nemo alius Modrz [szyk 84 : 1] (85): WróbŻołt E3; Bo ſnadz ták rozumieią żem ieſt práwie odćiebie opuſſczon/ á inſſy nikt nieieſt kto by mie wydárł zgich mocy RejPs 103v (9); Abi yey mczi wthey czczi y powadze myely [...] Anykomv ynſchemv poſlvſzny nyebily. any dochodow oddawaly ymo yey C. m. LibLeg 11/187v (4); ZapWar 1548 nr 2667; Tedy yedno yego ſwieta mocz Nikd ynſy niemoże pomocz RejKup r4; MurzHist R3v (2); GliczKsiąż C4; KrowObr 23; UstPraw C4; RejZwierz 133; BielKron 202; Namque quod tu non poteris, nemo poterit, Bo czemu ty nie ſproſtaſz/ temu nikt ynſzy nie ſproſta. Mącz 240d; OrzQuin Gv (2); RejAp 7 (10); RejPos 20v (22); Ale ieſli tho w ſobie ſam záhámuieſz/ gdyżći do tego iuż nikt inſzy pomoc nie może/ pátrz iákie dziękowánie odnieſieſz. RejZwierc 79v (2); WujJud 56v; tákowey cżći ſámemu Bogu należącey/ áby nikomu nieoddawał inſzemu. WujJudConf 53 (2); RejPosWstaw 143v; Strum P3v; BiałKaz F3; CzechRozm 187; KarnNap B4; trzebá mowić o głownieyſzych ſędźiach/ do ktorych od innych ſędźiow wſzytcy Koronni ſtanowic ápellowáć mogą/ á od nich do nikogo inſzego ModrzBaz 90v (2); przirzekl ni nakim inſzim tego ſzukać, iedno na Sliachetnym Panie Philipie Bukowskim. ZapKościer 1581/20v; CzechEp 343 (4); ArtKanc D3v; ActReg 14 (3); Phil S3; KochAp 5; WujNT 460; SarnStat 483 (2); PowodPr 40.

»żaden inszy« = nikt poza tym, nikt oprócz tego; nullus Vulg [szyk 211 : 19] (230): ZapWar 1522 nr 2287; MetrKor 59/76; gdy ktoremu towarziſz iako zginie, tedy iuż więczey żadnego inſzego nienabywa FalZioł IV 21c (3); GlabGad C5v; MiechGlab *4 (4); LibLeg 6/117v (4); KromRozm III M8; GliczKsiąż C (5); Przes tegoſz tedy my ſámego/ Páná Iezu Kryſtá Syná Bożego iedynego/ á nie przes żadną inſzą rzetz/ [...] ludzi pokutuiących/ grzechow odpuſztzenia vtzemy KrowObr 51v (10); GrzegRóżn Lv (2); KwiatKsiąż G3v (2); OrzQuin Yv (2); LeovPrzep B4 (2); RejAp 33 (9); Ale nie trzebá áni Dawidá/ áni Sálomoná/ áni Ezáiaſzá/ áni żadnego inſzego Proroká/ doſyć nam ná onym napewnieyſzym Proroku náſzym ná ſámym Pánu náſzym RejPos 321v (78); BiałKat 136 (2); KuczbKat 150 (4); [dudek] ſam ſmierdzi y gniazdo ſwe záwżdy záplugáwi/ cżego inſzy żadny ptak nie cżyni/ y owſzem ie ſobie záwżdy káżdy chędoży. RejZwierc 52 (9); WujJud 126v (3); WujJudConf 59 (5); RejPosWstaw [41²] (2); Strum P; BiałKaz Fv (2); CzechRozm 9v (16); ModrzBaz 17; SkarJedn 122; StryjKron 395 (3); my żadnego inſzego ſyná Bożego według piſmá ś. nieznamy: ktoryby był ſpoliſtny y Bogu oycu we wſzem rowny CzechEp 218 (24); CzechEpPOrz **4 (3); NiemObr 24 (5); ReszPrz 26 (3); ReszHoz 130; ReszList 184; KochWr 39; OrzJan 48 (5); LatHar +11 (2); WujNT Act 17/21 (4); JanNKar C; JanNKarKoch G2; PIſarz tenże Ziemſki [...] á nie inſzy żaden/ Aktá Grodzkié ſpráwowáć ma SarnStat 1157 (2); KmitaSpit C3; PowodPr 58; SkarKazSej 691 a.

Wyrażenia: »na inszy czas, inszego czasu, inszym czasem, w inszych czasiech« = nie w tym czasie, (na) kiedy indziej; alias Mącz, Calep [szyk 54 : 10] (29 : 22 : 12 : 1): BierEz D; FalZioł II 3a (2); Inſzego lepak cżaſu gdiż ſie ſzcżęſcie zmieniło, á nie przijaciele do krainy w ciągnęli, ci ktorzy ſz przednimi vciecz mogli, vciekli BielŻyw 14; GlabGad D6v (4); A yeſly bog pomoze vſſyeſcz Chrzes. vniego tedi ony ynschim czaſſem ſbuduya zamek LibLeg 11/44v (3); Piſaliſmy inſzych cżáſow Máieſtatowi wáſzemu/ teraz też piſzemy po wtore. HistAl E5v; KromRozm I F; Ale odłożmy to ná inſſy czás y myeyſce. KromRozm III H6v (4); UstPraw A3; BielKron 225v (6); Alias, Inſzego czáſu/ Podczás. Mącz 6d (5); GrzepGeom O4; KuczbKat 205; iż ſie [w starości] iuż bliſzſzey ſmierći nádziewamy niżli w inſzych cżáſiech/ bo poſpolicie po Ieſieni źimá bywa. RejZwierc 162v; WujJud 193; BudBib c2; BudNT Ff8v; odchodząc od ćiebie/ [Bogu cię] porucżam: wſzákże ieſzcże cżáſu inſzego do ćiebie nádeydę. CzechRozm 204v (4); ModrzBaz 90v; StryjKron 697; BielSen 4; PudłFr 67; Poſzedl zatim odemnie/ á natzas inſzi na ſzerſza mi ſie rozmowe obiecal. PaprUp I2; ActReg 20; Alias – Drugim razem, inſzego czaſsu. Calep 52b; GostGosp 6 (2); OrzJan 69 (5); LatHar 198 (4); WujNT 310 (3); WysKaz 34; GrabPospR N4 (2); GosłCast 24.

»daleko inszy« (15): Ale dáleko inſſa rzecz być powſſechnym biſkupem/ niżli być biſkupem powſſechnego koſcyołá KromRozm III O7 (2); RejWiz 27; Diversior, Róznieyſzy/ dáleko ynſzy/ Comparativus. Mącz 488a; RejAp 181v; WujJud 55v (2); BudBib c2 (2); CzechRozm 153 (3); ReszList 153; Czuie to bowiém dobrze/ żeby mu przyſzłá ſpráwá dáleko z inſzémi ludźmi/ niż ná ón czás byłá/ kiedy Káppádocią [...] pod ſwą moc podbiiał. OrzJan 81; WujNT przedm 24.

»z inszej gliny ulepiony« (1): Ten będźie moiéy rádźie wielce ſye dziwował: Nie wiedząc/ żem ia z inſzéy gliny vlepiony. Ia miernością á ón ſnać żądzą przeſádzony. KochMarsz 154.

»inszy a inszy« = coraz inny; alius atque alius Cn (6): Tautologia, [...] Częſte powtarzanie yedney rzeczy ynſzemi á ynſzemi słowy. Mącz 441d; RejAp 188; RejPos 276v; Y to máła winá/ iż ſłowá inſze á inſze/ ták v Grekow iáko y v Láćinnikow ſą. CzechRozm 127 (2); SkarJedn 73.

»na (po) inszym mie(j)scu; na insze mie(j)sce« = nie w tym miejscu, gdzie indziej; alibi, aliorsum, Mącz; (in) alio loco Modrz (123; 20): PatKaz III 146; FalZioł I 18b; Aby nie tilko w Krakowie przebywali, ale też y po inſzych mieſthczach w Polſzcże MiechGlab *2; RejPs 78v; Bo to wyłożył ſtego co piſmo na inſzem mieścu powiedá MurzHist S3v; GliczKsiąż B7; KrowObr A4v; Leop 4.Esdr 5/8; BielKron 238 (4); on ſam tego Bogá trzysłownego/ ábo Trinomium na inſzych mieyſcách broni. GrzegRóżn I3; Alibi, Ná ynſzym mieiſcu. Mącz 6d; Aliorsum, Ná ynſzim mieiſcu, yndziey. Mącz 6d; Mieſce do młodych ſzczepów/ ſzczepienia/ które potim ná ynſze mieſcá [...] przeſadzáyą Mącz 381c (16); OrzQuin L4; SienLek 34; RejAp 162; RejPos 126 (4); RejPosWiecz² 94v; BiałKat b2v. (4); GrzegŚm 10; KuczbKat 75 (3); RejZwierc 68; WujJud 28v (11); WujJudConf 23 (3); RejPosRozpr b4v; Strum O2v; BiałKaz E3v; Owoce záś duchowne maſz opiſáne/ Gal: 5. v 22. y ná inſzych mieyſách. CzechRozm 241 (19); Ale iuż temu niech będźie koniec/ ponieważem o tem ná inſzem mieyſcu ſzyrzey piſał. ModrzBaz 30v (11); SkarJedn 90; Doſyć mnie to pokázáć/ iż ták tu y ná inſzych mieyſcách piſze á indźiey inák CzechEp 251 (26); NiemObr 43 (2); ReszPrz 37; WerGośc 232 (2); ActReg 18; Calep 964b; LatHar 120 (4); WujNT przedm 22 (7); A ieſliby táką drógę przemienić chćiał ná inſzé mieyſce [...] tedy inną drógę ták dobrą iáko piérwſza byłá/ ma w imięniu ſwym wydáć. SarnStat 1164; PowodPr 8; SkarKaz 40a (2); KlonWor ded **4.

»inszym razem« (1): Deinde ‒ Potim, inſzim razem. Calep 299a.

»insza rzecz« = nie to samo, co innego; aliud Modrz [szyk 56 : 2] (58): yna rzeć ieſt koſcioł albo zbor krzeſciańſky/ á ynſza dom koſcielny SeklKat Q3; MurzHist M4v; MurzOrt B2; KromRozm III M2v (3); Inſza ieſt rzetz wiedzieć/ á inſza ieſth rzetz wierzyć/ ale według wáſzey Rzymſkiey Grámmátyki/ y Loiki/ wſzyſtko tho iedno ieſt v was wiedzieć y wierzyć? KrowObr 55; UstPraw G; BibRadz I 143c marg; oni obycżáiem ſwoim chcą mowić á nie iednáko rozumieć/ to ieſt/ áby inácżey słowa brzmiáły/ á inſzą rzecż znácżyły. GrzegRóżn H3; Allegoria. Gdy ynſzą rzecz mowiemy á ynſzą rozumiemy Mącz 7a; RejAp 5 (2); GórnDworz M7; RejPosWiecz³ [97]v (2); WujJud 138 (6); BudBib c2; BudNT Ii (2); Bo nie ſtoi w Greckim eis ſe to ieſt w ćię: [...] ále ſtoi epi ſe to ieſt nád ćię/ ábo ná ćię/ co ieſt rzecż inſza. CzechRozm 157; A bácżyć to y ſam z náſzego ięzyká możeſz/ iż to inſza rzecż ieſt/ mowić ták: ten ſie názywa imienim Chriſtuſowym: á mowić/ ten wzywa imienia Chriſtuſowe^go CzechRozm 197 (13); Aliudque cupido, Mens aliud ſuadet [...] Inſzą mi rzecż moy rozum/ á inſzą gniew rádźi ModrzBaz 7 (5); CzechEp 169; LatHar 111; WujNT 12 (2); SarnStat [1281] (2); PowodPr 41 (4); SkarKaz 350b (2); Więc też inſza rzecż rolnik: inſzy lichwiarz: Bowiem Lichwiarz [...] Nic nie robi KlonWor 77.

»inszym sposobem, obyczajem; w (na) inszy sposob, obyczaj« = nie w ten sposób; aliter, aliorsum, alia ratione, in alteram speciem Mącz; modis aliis Modrz; alioquin Calep (39 : 26; 3 : 3): OpecŻyw 100; PatKaz I 7v; Thak tym zrządzeniem dnę z wirzchu muſiſz goijc/ á wewnątrz inſzem obycżáiem kthemu ſlużączym. FalZioł II 14d; LibLeg 11/172v; MurzHist Ev; Ktory ſpor potym przy oſtátnyey wyeczerzy páńſkyey znowili/ ácz w inſſy obyczay KromRozm III M6 (2); GroicPorz av (3); BibRadz I 133c marg; BielKron 26 (2); Aliter, adverbium, Ynácey/ inſzym obyczáyem. Mącz 7a; Aliorsum dixeram, W ynſzim ſpoſób rzékł. Mącz 86a; translatio quaedam recti solitique sermonis in alteram speciem, Przeczinienie/ Przetworzenie mowy ná ynſzy obyczay. Mącz 219b (4); GrzepGeom O3v; RejPosWiecz² 91 (6); BiałKat 110v (2); KuczbKat 365; RejZwierc 137v; BielSpr 9v; WujJud 55v (2); gdy porządkiem ſwym przyſzedł do Iozeffá/ tedy iuż inſzym niż przed tym ſpoſobem mowi CzechRozm 161v (8); gdźie ieſli oſtáli winni/ tedy ie z źiemie wywoływano/ y inſzemi obycżáymi [modis aliis] karano. ModrzBaz 43 (13); SkarJedn 73; CzechEp 89 (2); [kościoły greckie] Papieſkim okrućieńſtwem z prawdźiwey zbáwienney drogi zwiedźione/ áni ná żaden inſzy ſpoſob wyſzpocone nie były. ReszPrz 68 (2); ActReg 49; Alioquin – Inſzim ſpoſsoben [!]. Calep 53a (2); LatHar 665; WujNT przedm 7 (2); JanNKar Dv; SarnStat 669 (6); KlonWor 25.

»inszą stroną« (2): Więc vbogi Szláchćic/ iáko on śmie Stároſtę gdy w czym powinnośći ſwey nie czyni doſyc/ pozwáć/ ábo by mu tego záś Stároſta nie oddał inſzą ſtroną? GórnRozm C3; Odpądź od nas złośliwego/ Nábaẃ pokoiu twoiego: Aby z twoią obroną/ Złe odeſzło inſzą ſtroną. LatHar 37.

»inszy świat, kraina« = tamten świat (1 : 1): Nie mieſzkamy ná tym ſwiećie ábyſmy wiecżnie ná nim mieſzkáli/ ále pielgrzymuiący/ iż gdy ſmierć przyydzie/ idziemy do inſzych kráin álbo mieſzkánia HistAl K4; W tym kroleſtwie po zmartwychwſtániu vkázował ſię/ y iadł y pił z vczniámi twemi/ będąc iuż ná inſzym świećie y kroleſtwie ſwoim. SkarKaz 207b.

Szeregi: »inszy (i, abo) drugi« [szyk 5 : 1] (6): Delphin [...] Gdy vmrze [...] thedy go nioſą na głębią, aby go drugie riby inſze nie z ijadły FalZioł IV 33d; GliczKsiąż C8v; I nie ieſteś [Krystusie] iedyny Iednatz náſz y przytzyńcá/ oto Swięći vmárli ſą inſzymi y drugimi náſzymi Iednatzámi y przytzyńcámi do Bogá KrowObr 209v; WujNT 828; SarnStat 1201; A iż Pan mowi: Y w mię wierzćie: nie czyni ſię inſzym ábo drugim BogiemSkarKaz 548a.

»inszy ani (i) inakszy« (2): Królá też/ Vniuerſitas Polſka nie chce inſzego/ áni inákſzégo mieć/ iedno tákowégo Człowieká/ którégo [...] Arcybiſkup Gniéźnieńſki/ ręką ſwą vrzędnie koronuie OrzQuin D; ReszPrz 77.

»inszy a rozny« (2): Lecż naſz ięzyk dáleko ma inſzy á rozny ſpoſob mowienia od Lacinſkiego BudBib cv; CzechRozm 173.

»(nie tylko) ten (ale, jako) i inszy, taki i inszy, on jako i inszy« (24 : 2 : 1): TarDuch D5; FalZioł I 8c (2); Ale to/ yáko y inſſe piſmá/ złym wykłádem nákrzywyáyą ku ſwemu właſnemu zátrácenyu KromRozm III I5v; Item Cziſz y ynſchy zlodzieye przinyeſzli wyey dom nocznym obiczayem 8 karpi 5 okunkow y ſczublyą LibMal 1554/186; GliczKsiąż D8; GrzegRóżn G2v; LeovPrzep B4v; CzechRozm 176v; ModrzBaz 121; Oczko 12; MWilkHist C; CzechEp 64 (4); ReszList 188; GórnRozm B2v; Tákie y inſze ſkárgi obćiążliwe/ Słyſząc Boginie morſkie ſprzyiáźliwe/ Z przepáści morſkich twarzy vkazáłyGrochKal 11; OrzJan 84; LatHar 380 (2); nietelko te/ ále y inſze priuátne przedſięwźięćia ſwe ná ſtronę odłożyćiem muſiał RybGęśli A2; SarnStat 1315; PowodPr 84; SkarKazSej 660a; KlonFlis A2.

»ten(że), on, taki a nie (a. nikt) inszy; nie ten a inszy« [szyk 35 : 2] (25 : 9 : 1; 1): beſz przeſthanka kradal. them a nyeynſchym ſpoſſobem [...] wybyerayuⁿcz lyudzem pyenyądze skalyeth LibMal 1554/184; Widząć to wszytko wybornie IchM, że powinni, ale insza a nie ta tego musi być przyczyna. DiarDop 102; OrzQuin X, Gdyż on á nikt inſzy dáie nam/ á cżemużby mu theż tego záſię pobráć było nie wolno? RejPos 264v; A iáko táki káżdy/ á nikt inſzy/ ma ſobie pozyſkáć [...] błogoſłáwieńſthwá od niego. RejPos 291 marg (3); RejZwierc 266v; WujJud 43V; WujJudConf 24v; CzechRozm 156v (9); PaprPan Aa3; ModrzBaz 34; Luter y iego Miniſtrowie/ tegoli nam Chryſtuſa przynoſzą y opowiádáią [...] cżyli nie te^go á inſzego? SkarŻyw 520; CzechEp 75 (11); ArtKanc C14; JanNKar D4; SkarKaz 417b; TOć ieſt/ nie ktora inſza ſercá ma ochłodá/ Toć ieſt iák świetne ſłońce ma ślicżna ozdobá. PaxLiz D3v (2).

a. W funkcji rzeczownikowej (1278):

α. Ktoś inny, bliźni; alius, aliquis, alter, nemo Mącz (1180): ListRzeź w. 42; Słuchay Xánćie toć nie będzie/ Zadnać tu ina nie wnidzie: A inſzey ći poiąć nie dam/ Dokąd w ſobie duſzę trzymam. BierEz C4v (2); Inſſé vzdráwiál/ a ſám ſiebie vzdrowitz niemoże OpecŻyw 143 (5); PatKaz I 6; to yeſt czlouyek nalepſzy ktory nyetelko ſam ſobye ſwą cznotą yeſt pozyteczen ale y ynſzym drogą knyey ukazuye a to yeſt nagorſchy kto nyetelko yſz ſam zly ale y ynſche pogarſcha PatKaz III 149 (6); TarDuch B4v (2); FalZioł I 5d (3); Inſzim iſcie niemoże być dobrym kthożby ſam ſobie był zły. BielŻyw 31 (9); BielŻywGlab nlb 14 (2); woli krzywdę cirpieć niżliby ią miał inſzemu vcżynić GlabGad O5v (10); MiechGlab 16; LibLeg 11/65v (13); March³ T8v; WróbŻołt 7/3 (6); RejPs 55v (2); RejJóz C8v (3); SeklKat Q3v; RejKup b2v (4); I patrząc na nędzę inſzych abo inſzy na naſzę rozżałowaliśię ſami śiebie MurzHist B2 (29); zeſłáwſzy rás ducha świętego i ápoſtoły iem oświéćiwſzy/ nieobiecał nám inſzego ani człowieka ani ducha/ ktoryby miáł/ na przód ſyna iego/ potem Apoſtołow świętych poprawować MurzNT 126 (25); MurzOrt B3; KromRozm II p; A wthem thowarziſthwye beſz liczby kradl weſzpolek ſznyem czaſſem theſz zgynſchemy yako stachem pylchem LibMal 1553/173; BielKom D8; Inſſym zoſtáwuię ſſerzey o tim piſáć/ doſić mnie ieſt ná tem/ iżem drogę do tego pokazał. GliczKsiąż Q3v (31); GroicPorz c3 (4); KrowObr A3v (12); RejWiz 14 (6); Gdyby mieſzkáli brácia poſpołu/ á ieden ſnich vmárł niemáiąc dziatek/ żoná vmárłego nie poymie inſſego [non nubet alteri]/ ále ią poymie brát iego Leop Deut 25/5; Nieprzę ſie tego żem ći ieſt krewnym/ ále ieſt inſſy bliſzſſy niżli ia [sed est alius me propinquior]. Leop Ruth 3/12 (12); UstPraw Cv (5); RejFig Aa5 (2); RejZwierz A2v (2); BibRadz Eccli 39/13 (4); OrzRozm K4; O nich z dawná powiádáli Kápiſtran y inſzy piſząc/ iż fortunni tho ludzye będą BielKron 424v (9); bo v nich inſzy ieſt Bog/ á inſzy Ociec GrzegRóżn L4; Oćiec ktory mię posłał/ ieſt inſzy/ dawáiący o mnie świádectwo. Inſzy ieſt Kryſtus ktory ma więcżſze świádectwo nád Ianowe. Inſzy Duch poćieſzyćiel mieſzkáiący z námi ná wieki. GrzegRóżn M (10); KwiatKsiąż A4v (12); Amorem suum in aliam transfudit. Obroćił ſwoyę miłość ku ynſzey. Mącz 140b; Derivare suam culpam in aliquem, Swą winę ná ynſzego złożić. Mącz 356d; Nemo posset sat scio, Wiem to zá pewne żeby tego ynſzy nie mógł. Mącz 369a (39); RejAp AA3 (6); GrzepGeom O3v; RejPos 159v (17); BiałKat 26 (13); A toż o niewiáſtách onych rozumieć śie może/ ktore z inſzymi ſą zrekowáne. Abowiem y tych śie tákże pożędáć niegodźi KuczbKat 350 (8); A cżegom nie rozumiał inſzychem ſie pytał. RejZwierc 240v (9); BielSpr c2 (2); KochMon 20; WujJud A6 (24); WujJudConf 58v (7); RejPosRozpr c3v; RejPosWstaw 41v (4); Niech káżdy do domu Bożego co może przynośi/ iáko Ieronim mowi/ inſzy bo przynośił złoto/ inſzy śrebro/ inſzy miedz/ inſzy kamieńie drogie/ inſzy lepak y ſzerść BudBib b3; Wedle niektorych ſowa. Inſzy wodná kániá. Niektorzi krogulcem wykladáią. Wedle injch puhac. Albo norká. BudBib I 59d marg; Herew/ ſłowo Hiwreyſkie/ niektorzy zachodem przekłádáią/ á inſzj Arabią BudBib I 386d marg (21); HistHel B; MycPrz I B4 (3); Strum Q3; BiałKaz M; Drudzy ſobie obrony przećiw ſprzećiwnikom ztąd ſzukáią: á inſzy to wten ſpoſob cżynią iż one ſwe piſánia tákowym ludźiom zá potrzebne y pożytecżne być rozumieią. BudNT przedm a2; Ktory [listek] niektorzy Klementowi/ drudzy Páwłowi/ inſzy Bárnábaſzowi/ inſzy Apolloſowi przypiſuią BudNT przedm d3; A oni odpowiedáiąc rzekli. Iohánem ponurzyćielem/ á inſzy Heliaſzem/ inſzy lepak/ iż prorok niektory zdáwnych wſtał. BudNT Luc 9/19; Iedni domnimáią żeby to były gruſzki/ drudzi że ráki/ inſzy to maią zá rzepę/ inſzy zá ſerduſzká BudNT Hhv (17); StryjWjaz B2v (3); Ale gdy duchem y mocą zwierzchu oblecżony był: tedy ſie z drugimi z tego weſelił/ gdy od inſzych bity był. CzechRozm 236 (92); PaprPan Bv (7); Nieżeby inſzi wto lepiey y doſtátecżniey vgodzić niemogli/ ále ábym też y ia z ſwey ſtrony Rzecżypoſpolitey wtem vsłużył. ModrzBaz 1; zbieramy ſię ná táką poſtáwę/ ktorąbyſmy ſię ábo inſzym podobáli/ ábo drugie przechodźili. ModrzBaz 56 (22); KochOdpr C4; Oczko 3 (3); Calag 16b (2); KochPs 6; SkarŻyw 436; KochTr 24 (2); Coby dał inſzemu ná tram Co dźiś daſz zá gotowe nam. MWilkHist C4 (2); Sigmunt był podnieſion ná Wielkie Xięſtwo Litewſkie/ Ruſkie y Zmodźkie/ ktore páńſtwá snadźby ſię były pewnie oderwáły od Polſki / gdyby był inſzy wzięty ná Kroleſtwo Polſkie StryjKron 707 (24); co mu sſtąd zá korzyść przyidźie? Ia nie bacżę? niewiem iáko inſzy. CzechEp 64; iedni ſuli/ á drudzy mięſzáli/ á trzeći nim on właſny pokrywáli: á inſzy ieſzcże ná nim ſwoie ogrodki y chłodniki [...] pletli CzechEp 235; Iednym ocży łupiąc, drugim ięzyki vrzynaiąc, inſzym ręce, palce, noſy y co więcey obrzezuiąc. CzechEp [408] (194); CzechEpPOrz *3 (5); NiemObr 4 (17); KochFr 112; Wozá wielkiégo dyſzel/ trzyma pochylony Arktophiláx/ od inſzych Bootes rzeczony. KochPhaen 4; KochMRot A4; Tákże vcży Epiphanius, Lactantius, Prudentius, y inſziy ReszPrz 37 (7); ReszHoz 116 (2); ReszList 173; WerGośc 216; WerKaz 267; WisznTr 18 (3); KochPieś 9 (2); KochSob 60 (3); Rádzę ráczéy pilnuyćie/ kiedy owo w nocy Zoná wſtawſzy od ćiebie/ do inſzégo kroczy. PudłFr 37 (5); ArtKanc B11v (2); tu ná tym świećie/ inśi prżed nimi beneficia, y vrżędy łápáią. GórnRozm N3v; KochProp 15; KochWr 23; PaprUp C2 (6); ZawJeft 3 (3); Panna Barbara nakoszu, chce li miec męza musi insze^go szukac ActReg 130 (12); Calep 84b (20); GostGosp 16 (3); Phil B3 (21); KochCz B2v; KochCzJan A2v; GrabowSet D4 (8); KochFrag 39; KochFragJan 3; OrzJan 21 (9); ten go zowie Eucháryſtyą [...] ow záſię Synáxim/ [...] drudzy Hoſtyą ábo ofiárą/ [...] inſzy Sákramentem łáſkáwośći [...] niektorzy lekárſtwem nieśmiertelnośći/ [...] drudzy świątośćią Páńſką/ [...] inſzy żywotem náſzym LatHar 186 (50); KołakCath C2v; iednemu [alii] przez Duchá bywa daná mowá mądrośći: á drugiemu [alii] mowá vmieiętnośći/ [...] á inſzemu [alteri] wiárá/ [...] drugiemu [alii] dar vzdrawiánia [...] á drugiemu [alii] czynienie cudow: drugiemu [alii] proroctwo/ drugiemu [alii] rozeznánie duchow/ inſzemu [alii] rozmáitość ięzykow/ á drugiemu [alii] tłumáczenie mow WujNT 1.Cor 12/10 (30); WysKaz 36; JanNKar A2v (5); SarnStat 96 (14); SiebRozmyśl F; A Iż roznym obycżáiem pożytki ſwe obywátele Rzecżyp. náſzey biorą/ inſzy máiąc przy pożytkách onera y officia/ ktore ztych pożytkow podeymuią/ inſzy absq^ue vliis oneribus GrabPospR M (7); KmitaSpit B2v; PowodPr 15 (5); SkarKaz 485b (3); VotSzl A4v (3); CiekPotr 23 (2); CiekPotrSzym )?(3v; GosłCast 13 (4); PaxLiz A2v (3); SapEpit B3; KlonWor 56; o me małżeńſtwo vſtáwicżnie trwáli/ O inſze choć bogátſze/ nic práwie nie dbáli. PudłDydo B3v.

inszy z kogo (5): LeszczRzecz A5v; CzechRozm 231 v; CzechEp 192 (2); Acz ſię miał z czego chlubić/ iáko ktory inſzy z Zydow. WujNT 688.

W strukturach porównawczych: inszy miasto kogo (1): Tham ony ſamy oſobamy ſwymy wolny bendą od cziągnienia na woinę alye miaſto ſiebie ynſſe wyprawiać maią ConPiotr 30v.

inszy nad kogo (3): iakom teſz to wierzył że nie ieſt inſzy nad Ieſuſa ſamego MurzHist S2; CzechRozm 53v (2).

inszy niż (1): gdy też mowi Bog/ włożę ia do vſt iego ſłowá moie/ tedy tym inſzego niż Iozuego pokázuie CzechRozm 105v.

inszy (o)krom kogo (5): LeszczRzecz A5v; WujJud 225v; RejPosWstaw [143³]v; OrzJan 107; życzyłbym wam tego/ Byśćie iemu ſámému chwałę oddawáli/ A inſzégo króm niego/ ábyśćie nieználi. GosłCast 19.

inszy (o)procz kogo (5): CzechRozm 7 (2); ſzukáli y żądáli nie inſzego/ procż Meſyaſzá cżłowieká im obiecánego potomká Dawidowego CzechEp 302 (3).

Występuje w członie będącym podstawą wyłączenia w konstrukcjach wyłączających wprowadzonych przez: je(d)no (26), jako (2), tylko (1) [w tym: ktory inszy (2), żaden inszy (16)] (29): niemogla o ijnſſym myſlitz/ ani mowitz iedno onijm. OpecŻyw 165v (2); kędy ſkrzyniá byłá/ niemogł żaden inſzy wniść/ iedno tylko ſam kápłan KrowObr 213v (3); BielKron 22v; KwiatKsiąż D; RejAp 68; RejPos 123 (2); RejZwierc 138; Bo nie inſzemu iedno Piotrowi á namieſtnikom ie^go rzecżono ieſt WujJud 6 (3); CzechRozm 53v; CzechEp 238 (3); Lutrowi y Philippowi vcżniowie Lutrá Preceptorá ſwego w piſmách/ kazániách/ y powieśćiách ſwoich/ zowią Philauticu^m, to ieſt/ cżłowieká/ ktory o żadnym inſzym nic/ tylko ſam o ſobie wiele trzyma ReszPrz 63 (2); po Bodze nie w inſzym ieno w ſáméy oſobie wáſzéy kró: M. nádźieiá nam zoſtáie. OrzJan 91; żaden inſzy więtſzégo niebeſpieczenſtwá báć ſie z Węgier nie może/ iáko wáſzá kró: M. OrzJan 109; WujNT przedm 5 (2); Pod ziemią ktorzy tám będą inſzy/ iedno ći co ſą w Cżyścu? WysKaz 35; JanNKar C2v (2); SarnStat 115; SkarKaz 274a.

W charakterystycznych połączeniach: drugi ... inszy (3); inszy ...inszy (8); inszy ... inszy ... inszy (1), inszy ... inszy ...inszy ... inszy (2), inszy ... drugi (1); jeden ... drugi ... inszy (2), jeden ... drugi ... inszy ... inszy (3), jeden ... drugi ... inszy ... drugi ... drugi ... drugi ... inszy ... drugi (1), jeden ... drugi ... trzeci ... inszy (1); niektory ... drugi ... inszy ... inszy (1), niektory ... inszy (5), niektory ... inszy ... niektory ... iny (1), inszy (= niektory) ... inszy (2), inszy (= niektory) ... inszy ... inszy (1), inszy (= niektory) ... inszy ... inszy ... inszy ... inszy (1); on ... inszy ... inszy (1); ten ... inszy (4), ten ... ow ... drugi ... inszy ... niektory ... drugi ... inszy (1); ten ... ow ... on ... inszy ... drugi (1).

W połączeniu z innym zaimkiem: »ktory, jakowy inszy« [szyk 10 : 1] (10 : 1): Aby Biſkup pierwſzego ſtholcá/ nieśmiał ſię zwáć Kxiążęćiem Kápłáńſkim/ álbo naprzednieiſzym Kápłanem/ álbo iákowym inſzym KrowObr 17; O obronie przećiw temu ktoby przeciw tobie ábo ktoremu inſzemu z wiernych powſtał/ mowić będę CzechRozm 23lv (2); żeby było iákie w nas y w inſzych ktorych/ od ſtarożytney wiáry odſtąpienie. CzechEp 349 (6); WujNT 688; WysKaz 35.

»inszy niektory« = alius quidam PolAnt, Vulg [szyk 3 : 2] (5): A gdy wyſzłá iákoby iedná godziná/ inſzy niektory twierdził mowiąc: Zápráwdę y ten z nim był. BudNT Luc 22/59; ná co nie Zydowie tylko/ ále też niektorzy inſzy co ſie zá Chrześćiány máią zezwaláią CzechRozm 136v; ReszPrz 82; LatHar 8; WujNT Luc 22/59.

»inszych wiele(-u)« = alii multi PolAnt, Vulg; multi Mącz; alii permulti Modrz [szyk 28 : 15] (43): Takież v Włochow piſał po Laćinie. Apuleius/ po nim Boetius/ Nicolaus cuſanus/ y wiele inſzych. KłosAlg Av; WróbŻołt H8v; LibMal 1543/67v; MurzHist E2 (3); MurzNT Mar 15/41; Hoc honore me multis posthabitis affecistis, Tęśćie mi część wyrządzyli opuśćywſzy ynſzych wiele. Mącz 151c (2); RejPos 131 (3); BiałKat 93v (3); BielSpr 3; Ale y ſą Bog oćiec/ y wiele inſzych/ tobie otym świádeſtwo dawáią. BiałKaz G3v (2); A woiowáć iáko będą mogli [...] gdy ia/ y ty/ y wiele inſzych/ [...] woiowáć iuż áni ná woynę ieźdźić nie będźiemy? CzechRozm 254v (4); ModrzBaz 47 (3); Oczko 23; CzechEp [400] (6); CzechEpPOrz **; NiemObr 6 (2); ReszPrz 32 (2); WerKaz 293; KochCz B; GrabowSet Q3; KołakCath C3v; WujNT Matth 15/30; JanNKar A4.

»żaden inszy« = nikt; nemo alius Modrz, Vulg [szyk 38 : 3] (41): OpecŻyw 104; RejKup k3v; KromRozm II o2; KrowObr 190 (3); zrzućić go áni zepchnąć żaden inſzy z ludu nie może/ okrom oſoby W. K. zacnośći LeszczRzecz A5v; żadny inſzy wozá Słonecżnego nie mogł ták miſternie obrácáć iáko on BielKron 22; KwiatKsiąż D; RejPos 123 (2); RejZwierc 138; WujJud 225v (2); RejPosWstaw [143³]v; CzechRozm 104v (6); Záprawdę tácy ludźie ábo co dobre^go poſtánowią ná wiecżność/ ábo żaden inſzy. ModrzBaz 97; CzechEp 121 (4); CzechEpPOrz **3v; NiemObr 49 (3); ReszPrz 44 (2); PudłFr 69; OrzJan 22 (3); Bych był miedzy nimi vczynkow nie czynił ktorych żaden inſzy nie czynił; nie mieliby grzechu. WujNT Ioann 15/24 (5).

Przysłowia: Cżegoby niechćiał/ áby tobie inſzy vczynił [Quod ab alio oderis]/ wáruy byś thego kiedy drugiemu nie cżynil. Leop Tob 4/16; Bo co tobie nie miło też nie cżyń inſzemu. PaprPan Ff3v.

A iáko wy mierzyć będzyecie/ ták też wam od inſzych odmierzono będzye. RejPos 170.

kto ná inſſego śidło ſtáwia/ ſam w nim zginie [qui laqueum alii ponit peribit in illo]. Leop Eccli 27/29.

Yáko mowyą poſpolicye/ Bogu tylko ſlużyć inſſym nye płużyć. GliczKsiąż E8v.

Szeregi: »ten i inszy« (1): Ten y inſſy ktorem tu wymyenił/ iż byli godni thego vrzędu [...] ſluſſnye theż było ná to ich wezwano. GliczKsiąż L7.

»ten(że), on a nie inszy« (6 : 2): to tylko onym do ktorych to vſzu mowiono/ á nie inſzym? CzechRozm 133; Iż też tenże á nie inſzy miał być Pánem náſzym CzechRozm 174 (3); CzechEp 218 (4) Tegoż dopiero á nie inſzego mieyćie zá prawdźiwego poſłáńcá/ y kápłaná Bożego ReszPrz 103.

β. Coś innego, inna rzecz; aliud Mącz (98): ListRzeź w. 31 (2); Bo inſze ieſt czo przyrodzenie dało, á inſze czo ſzcżęſcie przynioſło BielŻyw 92; GlabGad E7; KłosAlg D3v; Inſſecz myſlj jnſſecz mowj RejKup cc4v; opłakany człowiek/ námowám wnętrznem ducha święté^go mieśca niedáł ale ſzatanowi ktory^go zdrugiéi ſtrony ku inſzemu wiódł przyſtąpił MurzHist C3v (3); GliczKsiąż Lv (2); Praetexo [...] abscondo, quasi aliud quam sit ostendo, Nákriwam/ kriyę/ táyę/ zámawiam/ ynſze dáyę znáć. Mącz 453c (5); SienLek 10 (4); RejAp 5 marg (4); RejZwierc 84v (4); cżęſto inſze vſty mowią/ á inſze záś w ſercu máią. CzechRozm 4; Przeto iuż iednego pozwolić chceſz/ á przedſię ſobie z inſzego folgi ſzukaſz. CzechRozm 248 (4); Oczko 17; StryjKron 677; CzechEp 84 (3); NiemObr 133 (2); Każeſzli/ wierzyć będźiemy/ Aleć inſzé rozumiemy. KochSob 56; KmitaPsal A4; Comparabilis ‒ Co z inſzim moze bicz rownano. Calep 226a; GostGosp 66; WyprPl B4v; WujNT przedm 22; JanNKarKoch F4v; GrabPospR N4; SkarKaz 81b (2); proſzę ćię/ ábyś zániecháłá Mów tákich [...] proſzę/ mów inſzé: niemądra to mowá. GosłCast 25 (2); Wywiedzie go ná rynek; á z nim po Słowieńſku Inſze mowi/ á inſze z tym po Sáráceńſku. KlonWor 27 (2).

W strukturze porównawczej: insze niż (2): ModrzBaz 60; SZcżęśćie z myślą niezgodne/ żáłość we mnie mnoży/ Inſze cżyniąc niżbym chćiał/ wſzytek żywot trwoży GrabowSet C2.

Występuje w członie będącym podstawą wyłączenia w konstrukcjach wyłączających wprowadzonych przez: jedno (3): WerGośc 256; nie potrzebá mu inſzego/ iedno omyć nogi iego. ArtKanc E8; iego sſtąpienie do piekłá nie inſze było/ iedno to/ że duſzá iego ćierpiáłá ná krzyżu męki piekielne. WujNT 121.

W charakterystycznych połączeniach: insze ... insze (13), insze ... insze ... insze ... insze (1).

Szereg: »to a nie insze« (1): To ieſt á nie inſze/ że tymi to ſłowy ánioł wybija ćieleſne rozumienie Máryey pánnie z głowy CzechRozm 158v.

Wyrażenie eliptyczne: insza zamiast „insza rzecz” = co innego, nic innego (37): RejJóz Gv; PJſał ieden ná ſcienie/ nágo mi namilſza/ Drugi potym wziął kretkę/ będzie s tego inſza. Nápiſał/ Iáłowicá koſzule nie miewa RejFig Bb7v; GrzepGeom Lv (2); ROzpłodźił ſie Turecki Lud/ rozmogł y wyniosł ku gorze ták bárzo/ iż iuż nie prziydzie mu ná inſzą/ iedno ná doł ſchodźić BielSpr 58; WujJud 121 (2); CzechRozm 76v; CzechEp 50 (14); Inſza bráćie robić koło ceglánego muru/ Inſza iák żywe oſoby wywodźić z mármuru. KlonŻal D3; GostGosp 18; WujNT przedm 22 (6); Bo ácz z Láćińſkiégo idźie, ále w Polſkim iuż ná tym mieyſcu, odmienia ſie/ g/ w literę/ i/ conſonans: inſza gdy ſie po Láćinie piſze. JanNKar E4; Iuż tu inſzą záśpiewa; powie gdźie/ co komu/ Kiedy á wiele vmknął/ w mieſzku/ w gumnie/ w domu KlonWor 39.

~ W strukturze porównawczej: insza niż (2): MurzOrt B2; To więc iuż Antenorze/ inſza/ niż proroctwá/ Albo ſny białogłowſkie KochOdpr D3.

W charakterystycznym połączeniu: insza ... insza (12).

Wyrażenie: »daleko insza« (2): Toć węzeł że iá wierzyć niemogę/ Bom do grontu łaſki Bożyi odpádł/ gdźie s Pawłem daleko śię inſzá dźiała MurzHist F2v; CzechEp 316. ~

A. Pozostały, cała reszta; alius, ceterus omnis Mącz; reliquus Vulg, PolAnt, Modrz, JanStat; residuus PolAnt; omnis alius Modrz (2484): ListRzeź w. 13; Ale Mariá Magdalena ij ijnſſe ſwięté panié/ zoſtaly placżątz przyniéy. OpecŻyw 88v (8); PatKaz I (2); PatKaz III 98 (8); MetrKor 46/118; TarDuch C2v; Przeciw wielkhiey niemoczi y inſzem niemoczam głownym zimnym pomagaią ſtroie z ſokiem rucianym FalZioł IV 8a; głowa ma być nad inſze ciało wyzſzey trochę podnieſiona FalZioł V 35v (186); głowa [...] niebyłaliby prawie vzdrowiona, tedy y cżłonki inſze zdrowe być niemogą. BielŻyw 84 (5); BielŻywGlab nlb 11 (2); wſzakoż na ten cżas opuſzcżaiąc inſze przykładi Była v polakow iedna krolewna Węda GlabGad A3 (68); MiechGlab *3v (9); KłosAlg D4v (2); Y inſſych iey ſioſtr miłych pan bog nieprzebáczy [...] Bo gdy iedney ták ſſczedrze/ láſkę ſwą okazal Niepodobno áby też/ drugich zápomnieć miał. KlerWes A2 (2); LibLeg 6/77v (49); wy zydowie y wy inſzy grzeſznici Ieſtli ſie nienawroćićie podnieſieć miecż ſwoj WróbŻołt C5 (12); WróbŻołtGlab A2v (3); ſnádniey ſnadz tákiego Bog wybáwi niżli inſſe ludzi. RejPs 62 (4); ZapMaz V S 2/332 (2); ComCrac 15 (4); LibMal 1543/67v (6); ConPiotr 31; Nietrzymam ſ Pelagiany heretyki/ y zynſzymi odſzcżepieńczy SeklWyzn b4v (12); RejJóz L (2); ZapWar 1545 nr 2646 (5); RejKup Sv (2); A ieſliżeby ći byli chwalebni ktorzy ſą w vćisku położeni/ tedyby ſlepi chromi/ trędowáći mieli być nád inſze ludzi zálecáni. HistAl K3 (13); MurzHist D (9); Turcy i inſzé pogańſtwo naukę i wiarę pana Chriſtuſowę wnienawiśći maią. MurzNT 18v (25); KromRozm II s3v; KromRozm III G3 (4); GliczKsiąż C5v (17); GroicPorz a3v (4); Papieſz iako s fáłſzował y wynicował inſze piſmá Swięte/ ták teſz y to piſmo Sálomonowe KrowObr 53v (95); RejWiz 119v (3); rzekli do Piotrá: y do iniſych Apoſtołow [ad reliquos apostolos] Leop Act 2/37 (9); OrzList i2v; UstPraw A (21); LeszczRzecz A4; TO mi dziwno iż Polak nád inſze narody/ Mędrſzy chce być RejZwierz 112v (4); BibRadz *6v (8); OrzRozm L4v (2); BielKron 60 (22); GrzegRóżn B3 (8); niktore [!] dowćipy [...] gdyż w inſzych rzecżach mgle ſą/ á wſzakoſz w iedney albo w drúgiey rzecży doſtatecżne bywaią. KwiatKsiąż K2v (13); In venas atque omnes corporis partes permanat, Zyły y ynſze członki przecieka. Mącz 208b (39); SarnUzn C4v (2); obáwiáć ſie trzebá/ áby Rákuſka Ziemiá y inſze ku niey náleżáiące [!]/ Tureckich náiázdow y łupieſtwá nie poczułá. LeovPrzep B2 (10); RejAp 29 (10); GrzepGeom A3v (9); ia poydę á będę żył iáko y inſzy ludzie. HistRzym 28; RejPos 30 (42); RejPosWiecz² 91; RejPosWiecz³ [97]; nie winien w tym nic Sákrament/ ále niepráwość wiáry: któréy tu iáko y w inſzych świątośćiáćh ieſt napotrzebniéy. BiałKat 383v (16); KwiatOpis A2; GrzegŚm 42; KuczbKat 70 (21); Iż ſie ten tylko ocżymá ożenił/ ále by ſie był inſzych ſmyſłow rádził/ podobnoby mu były tego nie dopuśćiły. RejZwierc 31v (18); BielSpr 60; KochMon 35; Bo kto w iednym Artykule zábłądźi/ temu inſze nic niepomogą. WujJud 24v (58); WujJudConf 22v (12); RejPosRozpr b3 (3); RejPosWstaw 41v (4); tyſiąc był zIonathanem w Giweháćie Biniáminowem/ á inſzy lud odpuśćił káżdego do namiotu iego [residuum populi dimisit]. BudBib 1.Reg 13/2 (5); BudBibKaw A2v; MycPrz I Bv (7); Strum B3v (5); BiałKaz Bv (8); WierKróc Bv; BudNT Gal 2/13; StryjWjaz C4 (3); przeto Ian iáko inſze ich błędy gánił/ ſtrofował y pokázował: tákże też y tego nie milcżał/ ále ie też gánił. CzechRozm 39 (86); Nie tákiem thu porządkiem w głowie vkłádano / Rozny dowćip nád inſze 1udzi temu dano PaprPan M4; KarnNap B (4); Gdyż w káżdey Rzecżypoſpolitey bárzo máło záwżdy tákich bywáło/ ktorziby inſze [reliquae] mnoſtwo ludu cnotámi przechodźili ModrzBaz 15v (53); SkarJedn 183; Oczko 22 (26); Chwálćie páná/ który ieſt pan nád inſzé pány KochPs 199. (3); ZapKościer 1580/7 (3); po długich tráctatách ná tę czwartą condicią Polacy ſnádnie przyzwolili/ inſze trzy ich condicie [...] odrzucone były StryjKron 722 (36); Dla tego duch ś. przyiął poſtáwę gołębice/ iż oná nád inſze rzecży żywiące miłośći przyſtrzega. CzechEp 38 (91); CzechEpPOrz ** (2); NiemObr 48 (19); KochFr 84 (2); KlonŻal A4v; KochBr 151; KochDz 109; Vyźrzyſz tám drógę/ Białomléczną názywáią/ Téy bárwy inſzé kołá niebieſkié nie máią. KochPhaen 18 (6); ReszPrz 15 (6); ReszHoz 125 (3); ReszList 160 (10); WerGośc 254 (3); PudłFr 72 (2); ArtKanc M4v; GórnRozm C4v (4); KochWr 38; Krol Pan zwierchni moznoſcia ſwa/ Slachcicowi/ y inſzego takze Stanu Czlowieku aby ſrog niebel PaprUp D4 (7); ZawJeft 47; ActReg 4v (11); Głowáte konopie [...] ſą poznieyſze niż inſze przędźiwo GostGosp 74 (7); GostGospSieb +2v (2); Phil H4 (4); GrabowSet N3v; KochFrag 48; OrzJan 5 (6); WyprPl B4; Miedzy Mieśiącámi/ Luty ma dni 28. Kwiećień záſię/ Cżerwiec/ Wrześień/ y Liſtopad 30. Inſze iednym więcey. LatHar ++7 (37); WujNT przedm 25 (32); Tu iáko w inſzych rzeczách/ ták y w tym ſkromny będę. JanNKar A3 (8); JanNKarGórn D4; odpowiádáli tym/ którzy ſie ná nié ſkárżą: nie ináczéy iedno iáko inſza ſzláchtá/ y inſzy ludźie króleſtwá náſzégo. SarnStat 490 (74); SiebRozmyśl A4v; WitosłLut A4; GrabPospR K4 (3); Márny odrodku, czemuześ tez w cnoty Nie wſzedł oycowſkie, iák w inſłe [!] kleynoty? KlonKr B2; KmitaSpit C (2); PowodPr 2 (19); SkarKaz 42a; CiekPotr 32 (3); VotSzl A2v (11); CzahTr E4v; GosłCast 7 (2); SkarKazSej 663b; KlonFlis C (3); SapEpit Bv; KlonWor 41 (4); SzarzRyt C3v; SzarzRyt Leśn ktv.

W strukturach porównawczych: inszy (o)krom(ia) kogo, czego (12): GlabGad D2v; MurzOrt B; GliczKsiąż G6; A w inſzych Mieſćiech okromia Máydeburgu/ kędy tylko ſzeſć Przyſyężnikow bywa/ doſyć ieſt dla gáienia Sądu czterzey álbo przynamniey trzey GroicPorz d3; Caetera animalia praeter hominem prona terram spectant. Inſze zwiérzętá króm człowieká k ziemi pátrzą. Mącz 325c; GrzepGeom C2 (3); KuczbKat 320; WujJud 216; INſzé zamki y dobrá/ okróm wysſzéy omięnionych zamków/ máią téż bydź Inflantóm záſłużonym/ do dźierżáwy podawáné SarnStat 79 [idem] 1205.

inszy (o)procz kogo, czego (3): RejPosWiecz³ [97]; Ianá ś. ponurzyćielá Ewánieliſtowie inſzy/ procż Ianá/ zwáli głoſem wołáiącego ná puſzcży CzechEp 152; WujNT 318.

W połączeniu z innym zaimkiem: »każdy inszy« = quivis Modrz [szyk 24 : 5] (29): PatKaz III 117v; prochnienia y zagniłoſci w ciele być niedopuſzcża/ w cżyrwoney y w każdey inſzey biegunce FalZioł II 11a (5); RejWiz 176; UstPraw D3v (2); Pręt/ rózga/ wie y káżda rzecz ynſza czym biyą yáko pálicą Mącz 484b (2); OrzQuin C4v; Iż v niego żadnego bráku áni roznośći w oſobach nie máſz/ ták v niego Zyd iáko Grek/ ták pogánin iáko y inſzego káżdego narodu cżłowiek RejPos 300 (3); RejZwierc 249 (3); CzechRozm 127v (4); ModrzBaz 84 (2); CHybá w ſerce/ miłosći proſzę/ nieudérzay/ Ale ná káżdy członek inſzy ſmiele zmiérzay. KochFr 35; ReszPrz 34; GórnRozm N3; GrabowSet Qv; od bydłá rogátégo/ y od káżdégo inſzégo bydlęćiá wielkiégo po pułgroſzku wybiéráć máią SarnStat 965.

»wszy(s)tek, wszelaki inszy« = omnis alius Modrz, JanStat; omnis Mącz; reliquus Modrz [szyk 174 : 151] (288 : 37): OpecŻyw 2 (5); PatKaz III 88v (2); Then kamień thoż ſprawuie niewiaſtam y wſzytkiem inſzem zwierzętom FalZioł IV 48b (9); GlabGad C3 (3); MiechGlab 20 (2); KłosAlg A2v (2); LibLeg 10/69 (2); ZapMaz VS 2/332v; ZapWar 1545 nr 2646 (3); RejKup 13 (4); HistAl C2v (4); MurzHist B3 (4); MurzNT 88v (2); Z ktorym Sákrámentarze/ Lutheranowye/ Czechowye/ Ruś/ Grekowye/ y inſſy wſſyſtcy odſſczepyeńcy ſkłádu nye máyą KromRozm III G6 (3); GliczKsiąż C6 (3); GroicPorz e4 (2); Abowiem chćiał być nád inſze wſzyſtki Biſkupy podwyſſony/ nie inak iedno iáko on Lucyper wniebie/ nád inſze wſzyſtki Anioły KrowObr 7v (14); BibRadz *6v (2); BielKron 318v; Iſz wſzelaki źwierz inſzi pochyłym ſtworzono: A cżłowiek twarz wynioſłą nieſie przed wſzitkimi KochSat B4; KwiatKsiąż A3 (5); Eminere supra omnia aedificia, Nád wſzyſtkiemi ynſzemi domy być wyſzſzym. Mącz 207b (21); OrzQuin S4 (2); LeovPrzep a3 (3); RejPos 234 (5); á óni/ którzy inſzé wſzyſtki narody mądrośći vczyli/ dla Heretykow ſwych/ których ſłuchali/ zgłupieli BiałKat 128v (5); KuczbKat kt (5); RejZwierc 68 (5); WujJud B3 (3); WujJudConf 18 (5); MycPrz II A2v; Wſzákże ze wſzyſtkich inſzych [ryb]/ tedy Pstrąg rychléy trwa/ bo tákże Rybą żywie Strum Q2; BiałKaz D (6); StryjWjaz B4v; wiárę ſwą zálecáli/ á inſze wſzyſtkie gánili. CzechRozm 67v (37); KarnNap A2v (2); żaden cżłonek ſam ſobie niesłuży/ ále y oko/ y ręce/ y nogi/ y wſzytkie inſze cżłonki [et reliqua membra]/ iákoby ſpolnie o ſobie rádzą ModrzBaz 3 (20); ModrzBazBud ¶5; Oczko 3v (8); KochPs 143 (3); SkarŻyw 544; KochTr 16; MWilkHist F2; ZapKościer 1582/33 (2); StryjKron 285 (8); CzechEp 83 (26); NiemObr 30 (5); KochFr 9; KochWz 135; ReszPrz 18 (3); ReszHoz 121; ReszList 180 (3); WerGośc 255; Człowiek ma śmiéch z przyrodzenia: Inſzy wſzeláki źwiérz niemy/ Nie śmieie ſye iáko chcemy. KochSob 59 (2); ArtKanc E20 (2); GórnRozm K4 (2); KochWr 31; PaprUp F3v; ActReg 18 (3); GostGosp 20 (4); GostGospSieb +4; GrabowSet D3 (3); godźi ſie/ inſzé wſzyſtkié rzeczy ná ſtronę odłożywſzy/ do téy ſáméy woyny wſzyſtkim ſie rzucić OrzJan 111 (7); LatHar 123 (7); WujNT 463; JanNKar C3v; A inſzé wſzyſtki y kożdé zoſobná bránia [aliae autem omnes et singulae exactiones JanStat 894] iákokolwiek názwáné/ od kupców źiem króleſtwu Polſkiému [...] poddánych [...] niech nie będźie wyćiągano SarnStat 1111 (18); SiebRozmyśl H4; GrabPospR M4v; PowodPr 28 (4); VotSzl A2; GosłCast 16 (3).

Wyrażenia: »inszy blizni« (2): MurzNT I8v; káżdemu thák rodzicom y prziyacyelom yáko inſſem bliznem dobrze ſie záchował GliczKsiąż N5.

»między inszymi (-emi)« (143): OpecŻyw 64v (2); Lactuka miedźi inſzemi chwaſtmi ktorich pożiwamy ieſth nalepſza FalZioł I 74a (20); Cżemu miedźi inſzymi zwierzęti, ſami tilko ludzie ſiwieią. GlabGad B (6); MiechGlab *2 (2); WróbŻołt V6; MurzHist B3; Kolegium Krákowſkye doſić zacne y známyenite záłożył/ ktore potem s Doktorow y Miſtrzow ludzi vcżonych myędzy inſſemi narody záwołánye dobre otrzymáło GliczKsiąż Lv (8); KrowObr 4v (10); UstPraw I; KwiatKsiąż A2 (3); Mącz 275b; RejAp 134v; RejPos 250 (2); RejPosWiecz³ 98v; BiałKat 286; KuczbKat 115 (2); RejZwierc 51v (2); WujJud 75 (6); BiałKaz L4v; CzechRozm A6v (5); PaprPan I; tákowe wády dworſkie náyduią ſię y miedzy inſzymi ſtany [cum reliquis hominum ordinibus] ModrzBaz 12v (5); Oczko 23v; StryjKron 120 (6); ſam Ceſarz vſkarża [się] ná złość Pápieſką [...] ták między inſzymi ſłowámi piſząc CzechEp [390] (11); CzechEpPOrz *4v; NiemObr 27 (5); KochWz 141; ReszPrz 11; ReszHoz 119 (2); ReszList 146 (2); WerKaz 275; ActReg 64; GostGospSieb +2; Phil E4; KochCz B2; KochAp 12; LatHar 185 (12); ábych miał iáki pożytek miedzy wámi/ iáko y miedzy inſzemi narody [in ceteris gentibus] WujNT Rom 1/13; JanNKar A3v (4); JanNKarKoch Gv; SarnStat 354 (4); KmitaSpit A4v; KlonFlis A3 (2).

a. W funkcji rzeczownika (414):

α. Ktoś pozostały, reszta; alius PolAnt, Modrz; ceterus, omnis, reliquus Mącz (360): BierEz H4; [Panna Maryja] ſama trwalá byla/ gdy ijnſſy wątpili cżaſu Kryſtuſowé męki. OpecŻyw 183v (3); PatKaz III 95v (4); FalZioł I 18d; BielŻyw 48 (2); GlabGad A2 (4); MiechGlab 34 (2); Káżda chćiáłá iábłko mieć/ by cudnieyſſą byłá. Alie Venus w tey rzetzy/ ynſſe zwyćiężyłá KlerWes A2; LibLeg 10/93v (3); WróbŻołt S6 (3); SeklWyzn c2v (2); MurzHist A4 (16); MurzNT 18v (9); GliczKsiąż B5 (3); GroicPorz k; KrowObr 8v (3); Leop 2.Esdr 7/2 (3); BibRadz 1.Thess 2/6; BielKron 232v (3); KwiatKsiąż C3 (2); Excellere ceteris, Przed inſzemi przodek mieć. Mącz 46b; Cur tu solus improbas quae omnes alii approbant, Czemuć ſie to nie podoba/ czemu to gániſz [...] co ſie ynſzim podoba. Mącz 324a (10); RejAp 32 (3); GrzepGeom Bv (2); RejPos 60v (3); RejPosWiecz³ 96v; BiałKat 93v (3); KuczbKat 235; Co zacz ten drugi Greczyn urodziwy, Co głowę i ramiona niesie nad inszymi? KochMon 27 (2); WujJud 228 (3); WujJudConf 3 (2); RejPosRozpr c2; Przetoż nam thego pilna potrzebá/ ábyſmy prawdziwy Koſcioł poznáć mogli/ áby ták y inſzy/ y my fáłſzywym ſie tytułem nie pokrywáli. RejPosWstaw [143²] (2); BudNT Kk5v; StryjWjaz B3; ták o ſobie ſámi trzymáią/ żeby wſzyſtko vmieli: y nád inſze więcey rozumieli. CzechRozm 1v (16); PaprPan Ff4v; ModrzBaz 45 (6); KochDryas A2; Oczko 2v; Wyżſzym być nád inſzę. Eminere. Calag 273b; KochPs 67 (2); MWilkHist B2v (2); StryjKron 260 (4); CzechEp 64 (19); KochJez A3v; NiemObr 29 (9); KochFr 34 (3); KochDz 104; KochPhaen 4; KochSz B; KochWz 138; ReszPrz 103; ReszList 165; WerGośc 242; iáko ćię znácznym fortuná czyniłá/ Tákeś y dowćipem miał przed inſzymi śiłá KochPam 80; KochPieś 9 (2); PudłFr 68 (2); ZawJeft 47; Eminentia ‒ Przewiſzenię inſzich, moznoſcz. Calep 360a (6); GrochKal 26; LatHar 37 (3); WujNT 76 (9); JanNKar Bv (2); SarnStat 852 (2); SiebRozmyśl K3 (2); GrabPospR N3v (2); PowodPr 70 (3); GosłCast 5 (2); SkorWinsz ktv; SapEpit [B2] (4).

W połączeniu z innym zaimkiem: »każdy inszy« (4): CzechRozm 228v; ten ktory vrodzony ieſt z dźiewice/ nie tylko ieſt więtſzy nád Abráhámá/ ále też y nád káżdego inſzego z niewiáſty vrodzonego. CzechEp 243; GrabowSet A4v; A może ſie nákaráć káżdá inſza ze mnie. PudłDydo A4v.

»wszy(s)tek (a. *wszen) inszy« = ceterus, omnis, omnis alius, omnis reliquus Mącz; ceterus omnis Vulg [szyk 56 : 40] (96): Widzątz to licemiernicy ij ijnſſy wſſytcy/ pocżęli ſſemratz OpecŻyw 62v; PatKaz III 95v; Dał iey rozum wymowę obyczáie milſſe Y cudnoſć niewymowną/ nádewſſytki inſſe. KlerWes Av; LibLeg 10/67v; MurzHist L4 (2); ſám tilko Bóg dobry ieſt/ á wſzyścy inſzy co ich iędno ieſt źli i przeklęci MurzNT 91; GroicPorz ff4v; Leop Esth 2/17; GrzegRóżn B4v; Te unum ex omnibus amat, Ciebie yednego mimo wſze ynſze miłuye. Mącz 504a (9); OrzQuin R; LeovPrzep Av; RejPos 272v; BiałKat 38v; KuczbKat 115; To rzekł, a wszyscy inszy z obu stron milczeli. KochMon 22 (2); WujJud 135v (3); RejPosWstaw [143²]v; wydał ſámego ſiebie zań/ tákże y zá wſzyſtkich inſzych. CzechRozm 55 (11); ModrzBaz 18 (5); Oczko 13; CzechEp *2v (16); CzechEpPOrz *3v; NiemObr 29 (9); BY lutnia mówić vmiáłá/ Ták by nam wgłos powiedźiáłá: Wſzyſcy inſzy w dudy grayćie/ Mnie Bekwárkowi niechayćie. KochFr 69 (2); ReszPrz 57 (4); ReszList 187; KochPieś 19 (3); ActReg 70; GrabowSet A4v; OrzJan 133; LatHar 413 (3); tym ktorzy przedtym grzeſzyli/ y wſzytkim inſzym [ceteris omnibus] że ieſlić záſię przyidę/ nie przepuſzczęć. WujNT 2.Cor 13/2 (2); JanNKar Bv; SarnStat 107 (2); GrabPospR M2v; PowodPr 34.

Wyrażenie: »miedzy inszemi(-ymi)« (35): Nieprziaciela ſwego przez długi cżas pamiętha y miedzi inſzemi poznawa FalZioł IV 6c; WróbŻołtGlab A2; A miedzy inſzemi przyſzli téſz dwa Biſkupi/ i ieden zácny doctor MurzHist Iv (2); GliczKsiąż K5v (3); GrzegRóżn F3v; KwiatKsiąż Q2v; RejZwierc [78²]; WujJud 153v (2); Iáko ná przykład/ z dárow onych oſobliwych/ ktorych vcżeśnikiem miedzy inſzymi mnogimi był Piotr y Páweł/ byli też y inſzy wybráni CzechRozm 190v (2); Oczko 34; KochTr 10; StryjKron 130 (3); CzechEp [378] (5); NiemObr 29 (2); ZawJeft 36; ty mądre á wártowne rozumy nie zdádzą ſie ná inſzy cel zmierzáć/ iedno ná ieść/ á ná/ mieć ſie miedźi inſzemi lepiey. GostGospSieb +2v; Phil D4 (3); RybGęśli A2v; WysKaz 34; JanNKar Bv; do tego ſię będźie ſpoſabiał/ áby y niepoślednieyſzym był miedzy inſzemi/ y ſławę odnioſł. GrabPospR K3v.

Szereg: »on i inszy« (1): iżem przełożył/ przez ſyná/ [...] á nie w ſynu/ ták ma być wedle nich y inſzych przekłádano. CzechEp 191.

β. Pozostała rzecz, reszta; res alia, altera res Mącz (54): KromRozm I O2; Summum me eorum studium tenet, sicut odium iam caeterarum rerum, Mam wielką chuć przećiw ym/ yáko też y wielką nienawiść przećiwko ynſzym. Mącz 446c; CzechRozm 3v; CzechEp 174 (3); PaprUp Cv.

W strukturze porównawczej: insze mimo co (1): Rebus aliis antevertam quae mandas mihi, Wſziſtkiego ynſzego popuſzczę mimo to co mi roskázuyeſz. Mącz 488c.

W połączeniu z innym zaimkiem: »wszy(s)tko insze« [szyk 15:2] (17): FalZioł IV 27b; wziąwſzy to z kxiąg czo ieſt prawdzie podobne, wſzitko inſze opuſcimy. BielŻywGlab nlb 11; GlabGad A7; KłosAlg E3; LibLeg 10/69; RejKup p4; KromRozm III G; Mącz 488c; RejPos 63; ModrzBaz 51v; CzechEp 293; Cnotá ná ćći ma doſyć: tą Zákliká ſłynie: Wſzytko inſzé/ iáko dym/ álbo mgłá przeminie. KochFr 86; KochDz 105; Cnotá ſkarb wieczny [...] Nieſpali ogien/ nie zábierze wodá: Nád wſzyſtkim inſzym pánuie przygodá KochPieś 35; GrabowSet I (2); bo oni to tylko zá ſłuſzną Máią, nie ruſzáć, czego záchwycić nie mogą: Inſze wſzyſtko, drzeć, ſzárpáć, á vkryć im nie grzech. CiekPotr 20.

Wyrażenie: »miedzy inszemi(-ymi); miedzy inszem« (28;1): GlabGad A4v; MurzHist S3v; iako dźiś miedzy inſzęm / odſzczepięńcy powiedaią/ żeby pán Chriſtus tilko ſamęm Apoſtołum kreẃ ſwoię pić kázáł MurzNT 126 (2); WujJud 142 (2); RejPosWstaw [143²]; Oczko 14; Iáko między inſzymi ſam wſpominá 2.Kor. 11. y 12 CzechEp 49 (12); KochMuza 26; kto chee więcéy co wiedźieć [...] między inſzymi niechay czyta Diálóg wtóry o miłośći KochWz 135; ActReg 136 (2); GostGosp 96; LatHar 57 (3); WysKaz X2.

Szereg: »to i insze« (1): O thim y o wſitkim ynschim wam przyaczielyv naſchemv dawami znacz LibLeg 10/69.

B. Inny tego rodzaju, i tym podobny; alius Mącz; id genus Modrz (619): Iakom ya nyewszala szyedmy liszek szrebrnych pyaczy mysz czenovich [... ] dw pynvyv myedzyanych y ynszych rzeczy domovich ZapWar 1524 nr 2315 (8); ListRzeź w. 43; Patrz iakitz glód/ zimno/ boiázń wielką/ ij ijnſſé cięſſkoſcij na tey dródze cirpią. OpecŻyw 28v (5); Iezu ktorys przez wſzythkę nocz bluznienie/ ſromoczenie/ bicie/ Y inſzych wiele krzywd cirpiał. TarDuch C3; pod cieniem tego drzewa wężowie y inſzy robaczy radzi przemieſzkawaią FalZioł I 48d (24); BielŻyw 11 (6); GlabGad kt (11); MiechGlab 8 (5); LibLeg 10/59v (14); WróbŻołt L7v (3); vczinyl klyucz do ſpidwaſchow panyey ſwoyey skthorich maſla jarziny y ynſche yedla kradall LibMal 1550/153v (4); SeklWyzn c4v; RejKup 16; Wołow theż krow wieprzow/ y inſzego bydłá w niezlicżney wielkoſći s ſobą wiedli. HistAl H5 (4); MurzHist E3 (2); MurzNT 11 (6); MurzOrt B2 (3); Láel wynálaſł mięſzkánya/ namyoty/ domy/ y inſſe roſkoſſy. GliczKsiąż H2 (9); A thego niechcę opuſcić/ dla miłoſći/ boiáźni/ gniewu/ y inſzych rzeczy GroicPorz d2v; Nie rzekł im. Idąc po wſzyſtkim ſwiećie/ przepowiedayćie/ vſtáwy/ Reguły/ Dekretały/ y inſze ludzkie wymyſly/ ále Ewánielią. KrowObr 43 (20); RejWiz 14v; OrzList h3; UstPraw A4v (4); RejZwierz 26; WyprKr 91v (3); Goski A3; wiáthr y inſze znáki złe przećiw ſobie mieli. BielKron 417v (9); GrzegRóżn F4v; kłádźiono wſziſtkich tych ymioná którzy ſie práwowály ná kártkách w gárniec/ álbo zban y w ynſze naczynie Mącz 85a; Lemnisci [...] Iáſtrzębowie/ krogulce/ y ynſzy ptacy które ná ręce noſzą Mącz 188c (97); OrzQuin O4v (3); RejAp 75 (3); GórnDworz A2; RejPos 22 (8); BiałKat 131 (5); KuczbKat 275 (3); miey ſie też cżáſem do konicżká/ do zbroicżki/ y do inſzych potrzebnych ſobie rzecży RejZwierc 28 (18); [Boga] też y ćieleſnym pokłonem/ klękániem/ y inſzemi ćieleſnemi ſpráwámi cżćić y chwálić mamy WujJud 54 (15); WujJudConf 147 (4); RejPosWstaw [110³]v (3); MycPrz II D; Strum Q4v; Bo przez laſkę niewolą tę/ y inſze karánia Bożego plagi rozumieią y wykłádáią CzechRozm 167 (23); PaprPan kt (2); KarnNap F4v; żeby tym wſzytkim ſtanom chłubę niepotrzebną/ nadętość/ pychę/ y inſze zarázy towárzyſtwo ludzkie przerywáiące/ [...] od iął. ModrzBaz 19 (33); Oczko 6 (7); StryjKron 36 (5); CzechEp 47 (13); NiemObr 159 (2); ZapMaz II G 78/380v; Swiát ćiáło zwyćiężywſzy/ y czártá chytrégo Biorę teraz wdźięczny żółd od Hetmáná ſwégo: Zywotá nieśmiertelność/ roſkoſz y weſelé/ Vſtáwicżną poćiechę/ y inſzych dóbr wielé. KochMRot B4 (2); ReszPrz 19 (3); ReszHoz 118 (3); ReszList 143 (7); WerGośc 261; WerKaz 294; ArtKanc N15; PaprUp C4v (3); ActReg 14 (3); gliny też ná prozne mieyſcá przycżynić dáć/ dla popráwy piecow/ kominow/ y inſzych potrzeb GostGosp 66 (6); Phil G4 (2); Bicże/ policżki/ inſze rázy ſrogie/ Aż śmierć ná krzyżu znioſły/ cżłonki drogie. GrabowSet O4v; OrzJan 80; LatHar 263 (14); WujNT 133 (2); JanNKar C4v; DRVGA CZĘSC METRIKI W ktorey ſye opiſuią formy Pozwow/ Zapiſow/ Kontráktow/ y inſzych ſzkryptur práwnych. SarnStat 1242 (12); SiebRozmyśl C3; GrabPospR L3v; miedzy źwierzętámi nie dźiwuiemy ſię Wilkom/ Niedźwiedźiom/ Lwom/ choć ſą okrutne źwierzętá: ále dźiwujemy ſię Sátyrom/ Centaurom/ y inſzym źwierzętom/ dla nádprzyrodzoney potwory ich PowodPr 17 (7); VotSzl A2v (5); KlonFlis Gv; KlonWor **3v; EPITAPHIA, EPIGRAMMATA, NAGROBKI, NAPISY krotkie/ y inſze drobiazgi. SzarzRyt C4.

W strukturze porównawczej: inszy niż (1): Niecnotá to byłá/ á iákom rzekł vpadek iákiś/ y nieſczęśćié/ ábo Więc co inſzégo tákiégo/ niż przymierze/ niż wiárá OrzJan 119.

W połączeniu z innym zaimkiem: »co(kolwiek) inszego« [szyk 27 : 1] (28): PatKaz III 126; Też kiedy kogo wąż albo czo inſzego iadowitego vgije napiy ſię tego ſoku FalZioł I 13d (7); MurzNT 61; GliczKsiąż C6v (3); Mącz 103c; Dyoptrę z laſką álbo z czym inſzym tákowym połóż ná Liniéy c. f. GrzepGeom O2 (7); RejPos 170v; ábyſmy to rozumieli przez Chleb/ ná cżymbyſmy doſyć mieli/ iáko ſzáty ku odźieniu/ y pokarm ku iedzeniu/ choćiaby on chlebem był/ choćia mięſem/ choćia rybámi/ albo inſzym cżymkolwiek. KuczbKat 405; RejZwierc 96v; ModrzBaz 133v (2); GórnRozm C4v; OrzJan 119; LatHar 137.

»jaki, ktory inszy« (1 : 1): [wielmożni] vſtáwy ſwe máią/ ktore ſię álbo v nich w domu vrodźiły/ álbo ich ná peregrináciách po rycerſtwie chodząc/ álbo iákiemi inſzemi tym podobnymi ſpráwámi doſtáli [in exercitationibus eiusdem generis] ModrzBaz 61 (2).

Wyrażenie: »insze (tym, im) podobne (rzeczy), insze (rzeczy) takowe, insze takie, insze (rzeczy) im rowne, insze takowe i tym podobne« = et cetera eiusdem generis, et alia eiusdem generis Cn (54 : 27 : 5 : 3 : 1): kłaſć Chmiel/ piołyn bobkowy liſt, Cidrowy albo czypreſowy/ y inſze rzecży thakowe ktore nie telko ſzat/ ale y kxiąg od Moli bronią, FalZioł IV 16b; ale to wiedz zagiſte/ iż ty to lekarſtwa y inſze tym podobne/ iż gdy kto ieſt od złych wilkoſci [...] vcżyſcion á ieſt cżyſtey krwie tym pomagaią FalZioł V 63; á potrzeba wſzythko dziecię z wierzchu zakrić pieluchą/ albo cżym inſzym takowym FalZioł V 35v (9); GlabGad E6; MurzHist Dv (3); omywanié drzewianych ſtatkow/ i náléwek/ i inſzych podobnych rzeczy takich wielé czynicie [et alia similia eiusmodi multa facitis] MurzNT Mar 7/8 (3); Inſze tákowe/ y tym podobne ſwiádectwa/ ktore ſą w Mſzale wáſzym nápiſane opuſztzam. KrowObr 188v; BielKron 416v; GrzegRóżn C3v; od táńcow y inſzych ym podobnych gier á weſel/ [...] będą powciągáni KwiatKsiąż C4v (2); Caseale [...] Stáynia końska/ y też ynſzich zwierząd ym równych. Mącz 39d (3); GrzepGeom N4 (5); BiałKat 13v; KuczbKat 295 (3); Końcáby niebyło/ gdybych chćiał inſze tákowe Hiſtorye przywodźić. WujJud 61 (3); RejPosWstaw [41³]; odpowiedzi mey ſkáźić nie mogą/ gdy ſie y ſámi pilnie ták mieyſcam miánowánym iáko y inſzym im podobnym przypátrzą. CzechRozm 17v (16); Káżdą z oſobná okolicżność pilnie roſtrząſáią/ mieyſce/ cżás/ oſobę/ y inſze tym podobne rzecży [id genus alia]. ModrzBaz 86 (17); Ochrá rzeká/ bierze w śię ſtruſzkę: którą w ónym mieyſcu ledwié ryby poczuwſzy/ zdycháią. tákże v Sale rzéczká w ieźioro wpada/ co ná czás ryby zábija: y inſzych tákich wód wielé/ kto nieſłychał? Oczko 4 (2); CzechEp 211 (2); NiemObr 93; ReszPrz 110; WerKaz 295; GórnRozm L2v; Przetoż y do rzecży świeckich/ iáko krewnych/ pieniędzy/ y inſzych podobnych/ myślą ſię cżęſto nie zánośić/ bez potrzeby. LatHar 650 (6); WujNT przedm 24 (2); GrabPospR N; PowodPr 17 (3).

Szereg: »ten i inszy« (2): MurzHist Dv; A ty záś y inſze tym podobne proroctwá/ izali nie wſzyſtkie płyną z oney obietnice CzechRozm 142v.

a. W funkcji rzeczownikowej (26):

α. Ktoś inny podobny (14): iawni czvdzołożniczy/ mężoboicze/ Lifniczy/ Fałſzerze/ krzywoprzyſięſczy/ ſwięto kvpcży/ iawnie wniecżyſtych grzechach żywiączy/ nad wolą bożą/ y inſzy/ maią być wyrzvczeni ſpoſpolſtwa zborv chrzeſcijańſkiego SeklWyzn d2v; MurzHist T; GliczKsiąż 13; UstPraw Gv; BibRadz II 141a marg; Chorus [...] Chor á zeście y zgromádzenie ſpiewaków/ bieſiádników/ Taneczników/ y ynſzich którzy dobrey myſli nie káżą. Mącz 52b; RejPosWiecz² 95; zabáwá wſzyſtká ludzka w Swiętá/ co miáłá bydź ſtrawiona ná [...] náwiedzániu y zákłádániu żebrakow/ śirot/ y inſzych ktorzy ſobie rádźić nie mogą: to ſie obraca ná bieśiády PowodPr 51.

W połączeniu z innym zaimkiem: »niektory inszy« (2): A ći záśię/ ktorzy álbo Kácerſtwá bronili/ álbo mu wcżás niezábiegáli/ ále go przeglądáli/ ſámi z nim wrychle poginęli/ iáko Greccy Ceſárze/ Wacław Krol Cżeſki zá Huſá/ y Henryk oſmy Krol Angielſki/ y niektorzy inſzy. WujJud 16v; ModrzBaz 83.

Wyrażenie: »inszy tym (a. im) podobny, takowy« (3 : 2): Tákże Pijánicá y inſzy tym podobny/ káżdyby ſwych złych ſpraw przyrodzenim/ y beſtyámi/ bronić mogł. CzechRozm 242v; ModrzBaz 83 (2); Tákżebym to mogł mowić o báłwochwalcách o wſzetecżnikách/ o cudzołożnikách / o pijánicách/ potwarcách/ łákomcách/ y inſzych tákowych CzechEp 79; PowodPr 48.

β. Coś innego podobnego, tego samego rodzaju (12): MurzNT 73v; Chybáby pierwey wygłádźił wſzytki Mſzały/ Grádały/ Antyfonarze/ Wiátyki/ Kurſy/ Dyurnały/ Ortuluſy/ Diſcypuły/ [...] Bárálety/ y inſze ktorych ieſt pełno CzechEp 81 (2); Calep 127a; á drudzy niech gráią [...] W ſztorty/ Flety/ Kornety/ y w inſzych dość wiele OstrEpit A2; SarnStat 1184.

Wyrażenie: »insze takowe, im (a. tym) podobne, rowne« (3 : 2 : 2): gdy wężowi abo inſzim takowym grzbiet przełomi iuż daley nie poſtępuią GlabGad E4v; Ktoby gnał woły álbo wiozł ſkory/ y inſze tym rowne [...] á cłá by niedał: táki ma być karan UstPraw Ev; Centumviri [...] Sto á pięć ſędziow w Rzimie którzi [...] naymnieyſzą rzeć ſądzili/ yáko ſądy około ymienia/ Teſtámentow y ynſze ym rowne Mącz 47d; WujJud I73v; Z tądże ono mnoſtwo/ wielmożnośći/ iáſnośći/ miłośćiwánia/ y inſzych tym podobnych [et id genus]. ModrzBaz 59v (2).

C. Nie ten co przedtem, nowy, następny; alius PolAnt, Vulg, Modrz, JanStat; alienus, novus Mącz; alter Vulg (263): OpecŻyw 25; a on komv ſwyathki zganya ma ſſobye ynſchich patricz. MetrKor 40/814; TarDuch B; Naprzod warzyć piołyn w dobrem winie aby wſzythko wino wywrzało/ pothym nalać inſzego y zamieſzać á wywarzyć wſzytko FalZioł V 70; BielŻyw 24; Cżemu po wypadaniu zębow inſze naraſtaią GlabGad C3 (2); MiechGlab 56; w ſiedm lath ſie dziećię odmienia y mowę miewa doſtatecżną/ potym zawſze w ſiedm lath inſza bywa w cżłowiecże ſprawa y odmiana. KłosAlg A3v; ConPiotr 35; Zląmie kropydlo przes ten czas Wnet mu biegać po inſze wlas RejKup h4 (3); HistAl B2 (3); I s ſtała śię gdy śię on modlił/ inſzá poſtać obliczá iego MurzNT Luc 9/29 (2); KromRozm III P6; wgich zakonye bilo napiſſano ze wolno poyacz ynſchą zoną themv przi kthorym pyrwſcha thak dlugo nyemyeſchka LibMal 1554/190v; GliczKsiąż L2v (2); LubPs gg6v; ſkoro ktory Papieżem zoſtał/ nátychmiaſt ſobie imię właſne odmienił/ á inſzym ſie imieniem zwáć kazał. KrowObr 34 (25); Bo poſpolicie bywa gdy ſie myſl zámieſza/ Záwżdy ſie co ponowi/ záwżdy przydzye inſza. RejWiz 35v; wnet ſzwárclowego Wyrzuć/ bo zmienił grzywę/ iuż ſie tu nie godzi/ Rácżże kupić inſzego/ ten niech w bronie chodzi. RejWiz 57v (3); Leop Is 65/15 (4); UstPraw Iv (5); OSieł gdy Bogá prośił/ o páná inſzego/ Iákoś mu ſie ſprzykrzyło/ było v pirwſzego. Dał go Bog do Rymárzá RejZwierz 121 (4); BibRadz Iudic 2/10 (4); Tegoż roku ſtáło ſie inſze poſtánowienie przełożeńſtwá Pruſkiey źiemie BielKron 203v; Gdańſzcżánie nowe rzecży ſthroili/ wiárę y práwá ſobie inſze wymyśláli BielKron 419v (22); GrzegRóżn E4v (4); KochSat A2; Orditus est novum autorem, Począł ynſzego autorá wykłádáć. Mącz 268a (14); przez świątość pomázánia [...] Król [...] doſtawa/ ſercá nowégo/ przez które odmienia ſye w człowieká inſzégo OrzQuin Vv (2); RejAp 94 (2); RejPos 221v (5); BielSat G4v; HistLan C3v; KuczbKat 240; RejZwierc 162 (3); BielSpr 8v (2); WujJud 214; BudBib Dan 1/7; Strum H3 (2); nowe práwá y nowe też nabożeńſtwo ieſt poſtánowione/ y znowu też inſze przymierze ku pierwſzemu przydáne. CzechRozm 172v (17); PaprPan F4; ZapMaz IIG 61/159; ModrzBaz 97 (6); MWilkHist I3; StryjKron 557; CzechEp 332 (15); CzechEpPOrz **3v; NiemObr 129 (2); O nowych fráſzkách. NIc teraz po mych fráſzkách bo inſzé náſtáły KochFr 79 (2); ReszList 166 (2); WerKaz 284 (2); Y bárwie iuż rok minął/ czás by inſzą ſpráwić PudłFr 8; BielRozm 3; GórnRozm Hv; A iz nam potrzeba znowu o Panu inſzem radzic/ pierwei vchedoſzmi nierzadi PaprUp L2v (2); ActReg 15 (3); Succenturio ‒ Huff umieiſſoni inſzim zołnierzem wipełniam. Calep 1024a (2); GostGosp 6; GrabowSet C2v; KochFrag 14; LatHar 239 (2); ieſli ten náſz śmiertelny żywot vſtánie/ tedy mamy nátychmiaſt inſzy dáleko lepſzy żywot w niebie. WujNT 633 (12); JanNKar F2 (2); Inſzé potwiérdzenié Státutów Zupnych, iednákié z piérwſzym, iedno iż krótſzé. SarnStat 337 (10); SiebRozmyśl G; GrabPospR K3v; KmitaSpit C2; PaxLiz B2; SkarKazSej 701b (2); Narew y z bráćią/ wnet ſię rozgniewáłá/ A inſzą drogą płynąć ſię wezbráłá. KlonFlis G4v (3); KlonWor 80 (2).

W strukturach porównawczych: inszy nad co (1): y nád zdrowe powieśći Ewánieliey zbáwienney/ do zboru cże^go inſzego wnośić nie dopuſzcżał. NiemObr 132.

inszy niż (2): vpomina/ ábychmy ſie tych pilnie ſtrzegli/ kthorzyby nam co inſzego ná ſwiát przynośić ábo wymyſláć mieli/ niżli ieſt poſtánowiono od Páná náſzego. RejPos 302; CzechEp 98.

W połączeniu z innym zaimkiem: »co inszego« (11): Diar 22; KrowObr 203v; RejPos 302 (2); Iuż tho wiedźiéć będę: co inſzégo pocznimy. BiałKat 338v (2); RejZwierc 166v; Ale iákom rzekł to opuſzcżam: á co inſzego ná to mieyſce pokażę. CzechEp 152 (2); NiemObr 132; GórnRozm N.

W przeciwstawieniu: »stary ... inszy« (3): á gdyby ſię rzeká obroćiłá mocą ſwą z ſwego ſthárego plácu inſzem mieyſcem/ tedy iednák ono ſtáre rzeczyſko grániczy UstPraw Iv; Miáłá tedy náſtąpić inſza ofiárá/ po wygłádzóney ónéy ſtáréy/ iáko inſzy Teſtáment náſtąpił/ po ónym ſtárym BiałKat 345v; Iuż potym tám inſzych ſpraw ſwoich vżywaymy/ á ſtárym ſwym zwycżáiom wierę pokoy daymy. RejZwierc 247.

Fraza: »insza gęba [komu] uroście« (1): cżáſu pokoiu/ będźie tákże wiele ludu/ á wſzyſcy ſie náiedzą/ nápiią: y ieſzcże do vprzedánia zbędźie: Gdy ſie ná woynę popiſzą/ wielu im iákoby inſza gębá vrośćie/ y ſzkápam ich/ iż gdźie pádną/ tám iáko ſzáráńca/ wnet áż do korzenia wſzytko wygryzą. PowodPr 63.

Wyrażenia: »jeszcze inszy« (1): tzemuſz ieſztze inſze otzyśćienia y poſwięcenia ſobie zmyſlaćie? KrowObr 77v.

»inszymi oczyma« (1): X. K. niech ſię też inſzymi ocżymá/ niż do tych cżáſow cżynił/ ſpráwie ſwey lepiey przypátrzy CzechEp 98.

Szereg: »inszy (a, i) nowy« [szyk 6 : 1] (7): A iż ta przyſięgá themu Pánu wáſzemu Papieżowi/ zdálá ſię być ieſztze niedoſtatetzna/ przeſto nową y inſzą przyſięgę ná was niedawno wymyſlił KrowObr 127v (2); RejPos 169v; RejZwierc 259; obiecował Bog on rząd y paſterze odiąwſzy/ rząd inſzy nowy záłożyć CzechEp 332 (2); SkarKaz 84b.

a. W funkcji rzeczownikowej: ktoś nowy (8): Demortuo consuli novus praefectus est. Ná zmárłego mieyſce ynſzi yeſt wſadzón. Mącz 116b (2); WujNT 394 (2); A ieſliby który prze smierć álbo chorobę z miánowánych nie mógł bydź ná téy rewiziiéy/ inſzégo ná to mieyſce deputuiemy. SarnStat 392 [idem] 402 (3).

W strukturze porównawczej: inszy niżli (1): tocieś mię wnet krociuchnemi ſłowy Przerobił ná inſzego, niźłim ſię zſzedł z tobą CiekPotr 12.

D. Nie mój, nie nasz, cudzy, obcy; alius Mącz; alter, PolAnt; remotus Modrz (125): ListRzeź w. 5; FalZioł I 9c (3); gdy ſie iuż tham przyłożą powiethrzu czudzemu tedy thak dobrze piją y iedzą iako y oni czo ſie tam zrodzili, to wſzitko czyni odmienienie ich ſkładnoſci dla inſzego powietrza. GlabGad G3v; MiechGlab *4v (6); Niech po inſzych kroleſtwiech zboża zakupuią Ana twoie ſzpichlirze wſzędy rozſypuią RejJóz K8v; SeklKat M4v; GliczKsiąż D3v; Też niema być ná to obieran człowiek obcy z inſzego práwá GroicPorz b3v (8); RejZwierz A2v (4); co ſye z inſzemi Kroleſtwy dźieie ſłyſzemy/ co ſye v nas theż dźieie widźimy. OrzRozm C2v; ſąſiedni/ Kſiążętá Krolowie/ Przyſzli do ſwoich dźierżaw z inſzych ſtron ná ſmowie. BielKron 426v (3); Mącz 7a (6); RejAp 81v; A gdy vſłyſzy [owieczka] głos inſzy/ głos poſtronny/ wneth ſie zátrwoży/ [...] przyſłuchawáiąc ſie onemu głoſowi obcemu. RejPos 124 (2); BielSat B4; Bo iáko inſzy narodowie o nas o Polakoch piſzą/ iż trudno má być kthory narod [...] do káżdego obacżenia ták przykłonny RejZwierc A3 (9); WujJud A3v; WujJudConf 4; dzyatki ſwoie w cudze ſtrony wyſyłáią/ áby w młodych leciech náucżyły ſie inſzych ięzykow RejPosWstaw [41³]; BudBib Ier 6/12; Przeſtrogá. To ieſt pokazánie vpadkow inſzych źiem/ tákże y Korony Polſkiey/ z obierańia Páná s poyſrzodká ſiebie. MycPrz I kt (3); BiałKaz M2; CzechRozm 89v (2); ModrzBaz 6 (7); Ták ná świećie nie máſz nic/ właſnego nikomu: Dziś to moie/ á iutro będzie w inſzym domu KochDryas A3; Oczko 7v (2); StryjKron 6; A nikt nigdy gwałtem od iego właſney [wiary] do inſzey niewolon nie był CzechEp 13 (3); NiemObr 20; ReszHoz 126; BielRozm 13; GórnRozm A marg; ActReg 24 (2); Extrarius ‒ Obczy, inſzego rodu Calep 398b; GostGospSieb +4; KochCz A4; OrzJan 89; á ten znák ” kiedy co ináczey inſze kśięgi niżli náſze máią. WujNT przedm 29 (2); JanNKar B (2); SarnStat 115 (4); rozśiały ſię ná świát Chrześćiáńſki bluznierſtwá przed tym nieſłycháne/ przećiw Bogp w Troycy iedynemu: ktorego śmieią zwáć (záſłon Boże ſwoie y inſze pobożne vſzy) Cerberem pſem piekielnym PowodPr 33 (3); VotSzl C4v; CzahTr G3 (2); GosłCast 5 (3).

W charakterystycznych połączeniach: inszy (-a, -e) dom (2), język (6), jurysdykcyja (2), kraina (3), kraj (3), krolestwo (9), księstwo (2), ludzie (7), narod (25), państwo (8), prawo (6), strona (7), ziemia (4).

W połączeniu z innym zaimkiem: »czyj inszy« [w tym: w członie będącym podstawą wyłączenia w konstrukcjach wyłączających wprowadzonych przez: jedno (2)] (12): Diar 87; KrowObr 44v; ná wſzem ſie z námi niech dzieie ſwiętha wola twoiá á nie czyiá inſza RejAp 141v; GórnDwor z Nv; CzechRozm 101; ModrzBaz 31v; Siárka [...] ſye z którym kruſzcem złączy/ onég^o kruſzcá iáwnie pokaże właſnośći: ále ogień nie czyy inſzy/ iedno ſwóy właſny. Oczko 6v; powiem nie z głowy ſwey/ áni z cżyiey inſzey/ ále z tegoż ſámego ſłowá Bożego świádectw CzechEp 111 (2); ActReg 19; SarnStat 359 (2).

Szeregi: »inszy obcy« (3): Warzone mięſo nie tak ſzkodzi, bo acżkolwiek z niego wilgota właſna iego wychodzi, wſzakoż wzdy, inſza opcza zoſtawa. GlabGad H3; GliczKsiąż G2; A Betlehem iuż tego niemáſz/ á ktemu ieſzcże ná onymże to mieyſcu narod inſzy obcy y mięſzka y roſkázuie CzechRozm 165.

»inszy postronny« (4): MiechGlab ktv (2); ACż nie táyna ieſt nie thylko w Polſzcże ále y v inſzych poſtronnych narodow ſtárożytna zacność domow y narodow W. W. RejZwierc A2; maſz wáſzá kró: M ná pomoc ſobie inſzych poſtronnych Królów y ludźi niemáło OrzJan 126.

a. W funkcji rzeczownikowej: ktoś obcy, cudzoziemiec (8): Krolowie Iudſcy y wzgárdzili boiaźń Bożą: Bo dáli Kroleſtwo ſwoie inſſym/ á chwałę ſwoię obcemu ludu Leop Eccli 49/7; RejZwierz 112 (2); WerGośc 238; A ieſliż to v inſzych náyduiemy, o náſzym ięzyku Polſkim, który in ſuo genere iest ták rózny od támtych wſzyſtkich wysſzéy pomięnionych, iáko oni wſzyſcy ſą rózni od nas, czemu bydź niéma? JanNKar Dv; SarnStat 662 (2); Leć [!] ieźliże to cżynią mnie powinny bliſzy/ Tedy ſię nic nie dźiwuię że to cżynią inſzy. CzahTr C2.

E. Jeszcze jeden, następny; alius PolAnt, Vulg, Modrz; ceterus Modrz; alter JanStat (60): SeklWyzn 3; Tym thedy obycżáiem miáſto było wzięte y z gruntu wykorzenione Przytym też inſze dwie mieſcie grunthownie zburzył HistAl Cv; MurzNT Matth 21/36; GliczKsiąż I; Leop Apoc 18/1; poſłał ſługi ſwoie do onych robotnikow [...] Powtore poſłał inſze ſługi BibRadz Matth 21/36 (2); corá iego iedyna/ ktorą bárzo miłował/ bo nie miał inſzych dzyeći/ wyſzłá przećiw iemu BielKron 51 (4); A Inſzy Anyoł ſzedł zá onym pirwſzym RejAp 121v (6); Archimedes mógłby źiemię iáko wielka ieſt z mieyſcá ruſzyć/ kiedyby byłá inſza źiemiá/ ná którąby ſye przeſtępić mógł. GrzepGeom Bv; KuczbKat 330; WujJud 124; RejPosRozpr c3v; BudNT Apoc 8/3; CzechRozm 137v (4); ModrzBaz 18v (2); CzechEp 117 (5); NiemObr 44; STań ku słońcu/ á rozdźiéw gębę/ pánie Sláſá/ A iuż niebędźiem ſzukáć inſzego kompáſá KochFr 37; ReszPrz 41; ArtKanc N15; GórnRozm B2; A z tych cztérech cnót/ iáko cztérech ſtudźien / wiele inſzych cnót pochodźi KochCn B3; OrzJan 40; LatHar 696; KołakCath A4; WujNT Matth 12/45 (7); SarnStat 592; Ieſt y inſzy nieprzyiaćiel mądrośći: co wy zowiećie popularitas SkarKazSej 661b.

Wyrażenie: »jeszcze inszy« (8): GrzepGeom G4v (2); CzechRozm 218v; KochDryas A3; bo ácz wodá ſámá przez ſye léczy/ y pewną pómoc dawa/ wſzákóż ieſli ieſzcze inſzé Lékárſtwá przyſtąpią/ prędzéy y znáczniéy to ſpráwić może Oczko 28v; opiſuie ieſzcze inſze y dálſze ſpráwy dyabelſkie WujNT 838; SkarKaz Oooov; Acz kiedyby nam P. Bog z łáſki ſwey świętey vżyczyć raczył do lat kilkunaśćie [...] pokoiu/ tedy pewienem tego że nie ledá iáki ſkarb tym ſpoſobem (á mogą ludzie mądrzy ieſzcze inſze y oſobliwſze wynáleść) záłożyćby ſię mogł. VotSzl D4.

a. W funkcji rzeczownikowej (1):

Wyrażenie: »jeszcze inszy« (1): Tyśli iuż ieſt ten ktoryś tu myał przyść/ cżyli ieſzcże inſzego cżekáć mamy RejPos 8.

2. Niektóry, pewien, jakiś; quidam Modrz (50): HistAl K3v; Thoć było przed tym v inſſych ludzi/ że ſláli ſyny ſwe do dobrych ſzkoł. GliczKsiąż Mv; RejWiz 171; UstPraw F2; A ieſzcże ktemu iáko zli ſłudzy/ nie cżyniąc doſyć ſłużbam ſwoim/ vpominamy ſie iáko inſzego długu/ pewnych RejPos 252 (3); Przykłády też nam ſtráſzliwe ſą zoſtáwione/ co ſie dźiało inſzym Przodkom náſzym/ ktorzy ſobie ine ſpráwy y ine nabożeńſtwá wymyśláli nád roſkazánie Páńſkie. WujJudConf 9; BudBib b4v; Maſz theż Krole Polſkie zmárłe/ Woiewody Wołoſkie ſąſiády przyległe/ inſze Krole Rzymſkie PaprPan kt; DIonizius [...] Wſzelkich cnot náſládował nie kochał ſie w błędzye/ Karał Biſkupy ſproſne á w wierze nieſtałe/ Inſze porządki iego ſą áż podziś trwáłe PaprPan R4 (3); CzechRozm 248; Wielem tu nápiſał wedle ludzi mądrych zdánia/ á inſze [quaedam] rzecży iáko ſię mi widziáło wypráwowałem ModrzBaz 2 (2); tedy Gedymin gdy poimał AEmulum imperij, á dał go ſćiąć/ inſzy Hiſtorikowie mniemáli / ktorych Polſzczy Kronikarze náſládowáli/ iżby Páná ſwego/ to ieſt Witená/ miał Gedimin zábić StryjKron 385 (2); Lecż ia da Pan Bog/ ktoremu vfam/ od tego ſię hámowáć będę: tylkoż prawdy zbytnim folgowániem nie niewoląć z inſzey ſtrony/ gdy ią z drugiey oſwobodzáć będę. CzechEp 10; GórnRozm C3; OrzJan 86; SarnStat 87 (2); PowodPr 83.

W połączeniu z innym zaimkiem: »jaki inszy« (2); RejPos 271v; o Pana Andrzeia Czechowskie^go merita patris eius wspominaiąc prosieli aby mu był możnym, albo iaka insza dzierzawka dana. ActReg 25.

α. Z odcieniem pejoratywnym (8): BielŻywGlab nlb 9; Też widamy y ſpráwy y inſze poſtępki/ Iáko ſie nam ſzáńcuią/ gdyż to Bog ieſt prętki. RejWiz 124; co theż nieprzyiaćielom twym Turkom/ Wołochom / Tátárom opowiem: gdy vſłyſzą żeś ty mnie to iáko złoczyńcy inſzemu wźiął/ coś mi pierwey záſłużonemu był dał OrzRozm R4; RejPos 45v; Aż twé nieprzyiaćioły złupioné ze zbroie/ Iáko inſzy podnożek dam pod nogi twoie. KochPs 170; CzechEp 29; że go Bóg człowiekiem/ á nie inſzą beſtyą ſtworzył. KochPij Cv; SkarKazSej 685b.

W połączeniu z innym zaimkiem: »co inszego« (4): I dla tego teſz tę Mſzą wielebną/ Laćińſkim/ tho ieſt/ pogáńſkim ięzykiem tzytaćie/ álbo ſpiewaćie/ áby iey żadny tzłowiek nierozumiał/ y niedomyſlał ſie tzego inſzego na was: Kanon ſſepcecie áby wáſzych bluznierſtw żadny niewiedział. KrowObr 198.

a. W funkcji rzeczownikowej: ktoś, niektóry, pewien człowiek (16): RejJóz L7v; Był ten to Roboas álbo iáko inſzy mowią Iobas w leciech młodzieniec HistAl N (2); Zoſtáwiło ſię słowo hebreyſkie że ie roznie przekłádáią/ inſzy cedręm inſzy ſoſną/ inſzy iodłą álbo świerkiem. BudBib I 3d marg; Ieſt inſzy co milcżąc okázuie ſię mądrym/ á drugi ieſt ktory vſtáwicżną wielmożnośćią bywa przemierzłym. BudBib Eccli 20/5 (5); CzechRozm 19v (2); Chcąc mieć trzy ſpoſoby nátur/ Complexiéy álbo vtemperowánia/ á przyródzonégo poſtánowienia/ w káżdym człowieku: áby inſzy był phlegmátyk/ drugi koleryk/ trzeći melánkolik Oczko 33v; CzechEp 181 (2); Bo inſzy wierzy. [Rom 14/2: Bo ieden wierzy] WujNT 570; GrabPospR M; Bądź tu krolem bogátym/ bez wſzego kłopotá/ Prágną więc inſzy tego więcey niżli złotá. PudłDydo B4.

W charakterystycznych połączeniach: inszy ... inszy (2); inszy ... inszy ... inszy (1); inszy ... inszy ... inszy ... inszy ... inszy (1); inszy ... drugi (2); inszy ... drugi ... trzeci (1).

3. Rozmaity, coraz to inny; diversus Mącz (35): Zeſſnał iſſ Iandrzi Brudowſki [...] then ma ſzwoich dwu przirodzonich teſch Brudowſkie ſz yedny wſſy alye ſz ginſchego dwora oba mlodzi LibMal 1043/69v; Alie dzis wſwiątem koſczele Zawżdy naydzie bogow wiele A oltarſz na jnſſym rogu Przipiſuyą inſſemu bogu RejKup o6v; MurzHist Tv; Bo w ćyele ine myeyſce ma głowá/ ine plęcy/ żywot/ ręce/ nogi/ pálce/ inákſſy też ſpoſob/ inſſą ſpráwę KromRozm III F6v; Gdy oćiec vmrże/ tedy ſynowie iego ſioſtry ſwe choćby też były inſzych mátek máią poſáżyć UstPraw B4; Y to ieſliby obá [kmiecie] inſzych pánow/ tedy ſię máią oni pánowie oną winą rozdźielić. UstPraw D3v; Gdy kto o rzecz krádzyoną nie czyni przes rok s tym od ktorego ſię mieni mieć krzywdę/ á zwłaſzczá mięſzkáiąc s nim w iedney párochiey/ táki choćby potym chćiał czynić thedy prze dawność nie może/ A ieſliby mięſzkáli w inſzych párochiách/ tedy táka rzecz ma dawnośći trzy látá. UstPraw I3v (4); Fingit caussas, ne det sedulo [...]. Vſtawicznie ynſze prziczyny wynáyduye/ áby nic nie dał. Mącz 42d; Diversa de causa, Dla rózney przycziny/ álbo ynſzey przycziny. Mącz 487d (4); Y pocżęli mowić inſzemi ięzyki [variis linguis Act 2/4]/ iákoż iuż on Dych [!] ſwięty dawał wymawiáć im. RejPos 140v; RejZwierc 53; WujJud 71v; Conſulatus nawyżſzej był vrząd w Rzimie/ ktory dwá Panowie co rok inſzi trzymali. ModrzBaz 95v marg (3); Oczko 10; CzechEp 159; Conſtitutie co Seym to inſze. GórnRozm I4v marg; PaprUp B3; OrzJan 71; Lecz v haeretykow co głowá to rozum/ co Miniſter/ to też inſza wiárá. WujNT 676 (3); SarnStat 111 (2); Acz ná wielu mieyſc fałſz ſwoy rozśiewáć mogą/ ále wſzędźie inſzy y z ſobą niezgodny. SkarKaz 241b.

Wyrażenie: »co raz (to) inszy, każdą(-y) raz inszy« = alius atque alius Cn [szyk 3 : 2] (3 : 2): Trzy drogi cżynił do Moſkwy á káżdą raz inſzą drogą BielKron 436; Strum B2v; ieſli gorączká niebróni/ liſtem grzybieniówym go obłożyć/ y ile rázów ſye vpiecze/ inſzem co raz chłodźić. Oczko 32; W trzeći rząd Rycerz/ zákoliwſzy/ wpada/ Ale ná inſzey co raz bárwie ſiada. KochSz A3; káżda ſektá/ á cżáſem káżda głowá/ według oſobnego zdánia ſwego inákſzego Bogá ábo religią/ á cżáſem coraz to inſzą ſobie tworzy PowodPr 28.

*** Bez wystarczającego kontekstu (1): to każdy ſłyſzy/gdy mowi ty ſłowa/ tedy/ wiédzmy/ inſzy/ ſłyſzy/ każdy/ gdy etc. MurzOrt B2.

*** Dubium (1): niektorzy szarpaniem koni okazyą dali zwieczora anazaiutrz rano co gorszego się stało, gdym inszy [może błąd zamiast mszy?] słuchał. ActReg 63.

Synonimy: 1. drugi, rozny; A. pozostały; C. nowy; D. obcy, postronny; 2. drugi, jakiś, niektory, pewien; 3. rozmaity, rozny.

Cf INAKI, INAKSZY, INY