Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: KAŻKI (?)

Następne hasło: KAŻONY »

KAŻON (8) part praet pass impf

a jasne; w formie niezłożonej -o- (3), -ó- (1) SarnStat (3 : 1); w forme złożonej o jasne.

Fleksja

sg
m	N	każon	f	N	każona

pl
N	subst	każoné

sg m N (praed) każon (3); -on (2), -ón (1) SarnStat (2 : 1). ◊ f N (praed) każona (1). ◊ pl N subst każoné (4); -é (3), -(e) (1).

Sł stp, Cn, Linde brak.

Znaczenia

1. Ponoszący szkodę, niszczony (4)
2. Unieważniany, kasowany; nie przestrzegany (4)

1. Ponoszący szkodę, niszczony (4):

a. O stanie fizycznym: burzony (1): Vſtáwił też áby miáſtá ktorych zdobywał/ nie były káżone z gruntu BielKron 99v.

b. O stanie zdrowia: wycieńczany, osłabiany (1): A to bywa dla tego/ áby bydłá nie były káżoné [ut ne pecora destruerentur JanStat 1106] dlá długiégo zátrzymánia SarnStat 513.

c. O stanie posiadania: ubożony, rujnowany (2):

Szereg: »każony i pustoszony« = (w konstrukcji orzecznikowej) annihilari et desertari a. desolari JanStat [szyk 1 : 1] (2): GDy z odchodzenia poddánych dobrá pánów ſwych częſtokroć bywáią puſtoſzoné y káżoné SarnStat 658, 640.

2. Unieważniany, kasowany; nie przestrzegany (4): ná któré prośby brátá onégo Dekrét vczyniony zwykł bydź káżon [consuevit retractari JanStat 560]. SarnStat 592; PO WIDZENIV Pozew nie ma bydź káżón SarnStat 773 [idem 1163]; dla tego przerzeczony pokóy y iednoáć nie ma bydź káżoná [cassari et irritari non debebit JanStat 880]/ ále w ſwéy y mocy y władzéy ma zoſtáć SarnStat 1100, 1163.

Synonimy: 1. psowany; a. burzon; 2. abrogowany, kancellowan, kasowany, »wniwecz obracany«.

Cf KAZIĆ