[zaloguj się]
[pdf]

KRZEPKOŚĆ (12) sb f

krzepkość (11), krepkość (1); krzepkość : krepkość Mącz (6:1).

e oraz o jasne.

Fleksja
sg
N krzepkość
G krzepkości
A krzepkość
I krzepkością
L krzepkości

sg N krzepkość (6). ◊ G krzepkości (2). ◊ A krzepkość (1). ◊ I krzepkością (2). ◊ L krzepkości (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII w.

1. Siła, tężyzna (4):
a. Moc fizyczna; efficatio, energia Mącz; robur, tenacitas Cn (2): Vigeo, Mnożę ſie/ śił/ mocy/ krzepkośći/ dużośći nábywam/ rozraſtam ſie. Mącz 495d, 103d.
b. Moc, oparcie, siła duchowa; fortitudo PolAnt [czyja] (2):
Zwrot: »być [czyją] krzepkością (a. [kto] krzepkość [czyja])« (2): VMiłuię ćię Iehowo mocnosći moiá. Iehowá ſkáłá moiá/ zamek moy/ y rátunk moy/ Bog moy krzepkość moia [Deus meus petra mea]/ vfam wnim BudBib Ps 17/2, Ps 27/8.
2. Czerstwość, rzeźwość, żywotność; młodzieńczość; alacrites, valentia, viriditas Mącz (4): Vegeto, W zdrowiu w świeżośći/ krepkośći/ dużośći záchowawam Mącz 477a; Viriditas, Zieloność. Metaphorice Swieżość/ krzepkość/ dużość Mącz 498d, 6c, 474b.
3. Trwałość, pewność; stabilitas Cn (3): Kośćioł Rzymſki/ ſtolicá Piotrá świętego/ tá ieſt ſamá/ ná ktorey Piotrowá wiará nieuſtáie/ zá ktorą Chryſtus modlił ſię iáko cżłek/ á ktorą táką krzepkośćią obdárzył iáko Bog/ iſz iey żadne tyráńſtwo zburzyć/ y kacerſtwo żądne podeyść do tego cżáſu niemogło. SkarŻyw 601.

krzepkość w czym (1): A kto bez ſmutku wſpomni ná onę iey vſtáwicżność w modlitwie/ okráſę w mowieniu/ krzepkość w pámiętániu/ oſtrość w rozumieniu? SkarŻyw 195.

Szereg: »krzepkość i mocność« (1): ya do was [...] pyſche [...] zebi niebilo [...] zwad yakich [...] dlya lepschey krzepkoſczy y mocznosczy mam wola na tho o rawſchi od dworu swego czlowieka [...] y mam pyſſacz do Sandziaka Bialahrodzkiego, y do Sandzy abi ony wespolek wyachaly, y thego tham doſrzely [...] abichmi sobv ſtron granicze mieli cziſthe LibLeg 10/61.
4. Zręczność, bystrość [czego] (1): Periclitandae vires ingenii, Ma być probowána/ koſztowána/ doſwiádczona krzepkość dofćipu cziyego Mącz 291d/24.

Synonimy: 1. dużość, moc, siła, tęgość; 2. czerstwość, zdrowie, żywość; 3. mocność, pewność, trwałość; 4. bystrość.

IM