[zaloguj się]
[pdf]

OBRZYDNOŚĆ (13) sb f

Oba o prawdopodobnie jasne (tak w o- oraz -ość).

Fleksja
sg pl
N obrzydność
A obrzydność obrzydności
I obrzydnością obrzydnościami
L obrzydności obrzydnościach

sg N obrzydność (1). ◊ A obrzydność (1). ◊ I obrzydnością (1). ◊ L obrzydności (1). ◊ pl G obrzydności (2). ◊ A obrzydności (1). ◊ I obrzydnościami (2). ◊ L obrzydnościach (4); -ach : -åch Leop (2:2).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI w.

1. To, co jest odrażające, wstrętne, co budzi odrazę, wstręt; abominatio Vulg (12): Nie offiáruyćieſz więcey offiary poproznicy: zápal wonny obrzydność mi ieſt. Leop Is 1/13, Is 41/24.
a. To, co jest odrażające moralnie; grzech, występek, nikczemność [w tym: czyja (6)] (7): [Bóg mówi do Jeruzalem] y vſpráwiedliwiłáś ſioſtry twoie tymi wſſyſtkiemi obrzydnościámi ſwemi [abominationibus tuis]/ ktoreś pobroiłá. Leop Ez 16/51, Ez 16/43.
Zwrot: »czynić obrzydność« = abominationem facere Vulg [szyk zmienny] (4): A iuż dáley nie mogł Pan znośić dla wielkiey złośći chući wáſſych/ y dla obrzydnośći ktoreśćie cżynili Leop Ier 44/22; ſplugáwili imię ſwięthe moie w obrzydnośćiach ktore cżynili Leop Ez 43/8, Ez 16/50, Apoc 21/27.
[Wyrażenie: »obrzydność spustoszenia«: Cum ergo videritis abominationem desolationis {(obrzy⟨d⟩noſſzcz ſpvſtoſſ⟨ze⟩nya)} [Vulg Mar 13/14] Glosy II nr 89/51; JanWróż 34.]
Szereg: »obrzydność i kłamstwo« (1): Nie wnidzie do niego [królestwa niebieskiego]/ nie ſplugáwionego/ áni ten co cżyni obrzydność/ y kłamſtwo [abominationem faciens et mendacium] Leop Apoc 21/27.
b. Bałwan, bożek pogański (3): Te wſſyſtkie rzecży obráli ná drogáchſwoich/ á w obrzidnośćiach [!] ſwoich [in abominationibus suis] kocháłá ſie duſzá ich. Leop Is 66/3; á obnáżoná ieſth zelżywość twoiá w ſproſnych wſſetecżnośćiách twoich ná miłoſniki twoie/ y ná wſſyſtkie báłwány obrzydnoſći twoich [idola abominationum tuarum] we krwi ſynow twoich kthoreś im dáła Leop Ez 16/36, Ier 16/18.

W połączeniu szeregowym (1): Ani ſie będą więcey plugawić w Báłwániech ſwoich/ y w obrzydnośćiach ſwoich/ y we wſzyſtkich niepráwośćiách ſwoich [in idolis suis et abominatiobus suis et cunctis iniquitatibus suis] Leop Ez 37/23.

2. Uczucie odrazy, niechęci, pogardy (1):
Zwrot: »w obrzydności [kogo] mieć« (1): W obrzydnośći mię niegdy mieli [abominati sunt me] rádni moi: á kogom nawięcey miłowáł/ then się odemnie odwrácał. Leop Iob 19/19.

Synonimy: 1.a. bezeceństwo, bezecność, grzech, niecnota, nieczystość, nikczemność, ohyda, plugawość, sprośność, wszeteczeństwo, występek; 2. mierzioność, niechęć, wstręt, wzgarda.

Cf OBRZYDA, OBRZYDLIWOŚĆ, OBRZYDŁOŚĆ, OBRZYDZENIE

AS