Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: [ODSZCZEPION]

Następne hasło: ODSZCZYPAĆ »

ODSZCZEPIONY (9) part praet pass pſ

Oba o oraz e jasne.

Fleksja

sg
m	N	odszczepiony	f	N	odszczepionå
	A			A	odszczepioną
	I	odszczepionęm		I

pl
N	subst	odszczepion(e)
G		odszczepionych
A	subst	odszczepion(e)
I	m	odszczepion(e)mi

sg m N odszczepiony (2). ◊ I odszczepionęm (1). ◊ f N odszczepionå (1). ◊ A odszczepioną (1). ◊ pl N subst odszczepion(e) (1). ◊ G odszczepionych (1). ◊ A subst odszczepion(e) (1). ◊ I m odszczepion(e)mi (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVII w. s.v. odszczepić.

Znaczenia

1. Który wyłamał się z jedności religijnej (8)
- A. W obrębie chrześcijaństwa (7)
  - a. Z pozycji katolików: nie uznający władzy papieża (6)
    - α. Głoszący: lub wyznający zasady wiary niezgodne z katolicyzmem; heretycki (o ówczesnych nurtach reformacyjnych) (1)
- B. W obrębie judaizmu Starego Testamentu (1)
2. Różniący się (1)

1. Który wyłamał się z jedności religijnej (8):

A. W obrębie chrześcijaństwa (7):

Wyrażenie: »odszczepiony od zboru krześcijańskiego« (1): tak ma wſzelky krzeſciańſki człowiek wierzyć/ yeſly tak niewierzy tedy ieſt od ſczepyeńczem á kacerzem odłączony á od ſczepiony od zboru krzeſciańſkiego SeklKat P4v.

Szereg: »odłączony a odszczepiony« (1): SeklKat P4v cf Wyrażenie.

a. Z pozycji katolików: nie uznający władzy papieża [w tym: o Kościele Wschodnim (4)] (6): Sákrámentow żadnych bráć od Ruſkich odſzcżepionych Duchownych nie możeſz/ poki ſię też ſami z Kośćiołem Bożym nie z iednocżą. SkarJedn 385, A*v.

Wyrażenia: »kościoł odszczepiony« (1): Y cżytamy/ iſz poſłuſzeńſtwo znowu Papieżom te kośćioły odſzcżepione oddáły. SkarJedn 259.

»odszezepiona wiara« [szyk 1:1] (2): Bo zła wiárá á odſzcżepiona/ nigdy do Pogáńſtwá nie idzie: áni Heretyk żaden miedzy nimi Wiáry nieſzcżepi SkarJedn 398, 350.

Szereg: »oddzielony i odszczepiony« (1): Oddzieláiąc ſię od nas [Grekowie od katolików]/ oddzieloną też y odſzcżepioną wiárę ſobie vcżynili SkarJedn 350.

α. Głoszący: lub wyznający zasady wiary niezgodne z katolicyzmem; heretycki (o ówczesnych nurtach reformacyjnych) (1): Mięſa także pewnych dniow/ ieść zabronili/ i w ich święta robyć/ ktoby v nich odſzczepionęm człowiekiem i bezecnęm niechćiał być MurzNT 111.

B. W obrębie judaizmu Starego Testamentu (1):

Wyrażenie: »od jedności kościoła odszczepiony« (1): ktory [Ezechiasz] oſtátki one z dzieśiąći pokolenia/ od Ieruzálem y iednośći kośćiołá Bożego odſzcżepione y ręką pogáńſką ſkaráne/ vpominał y wzywał do S. iednośći SkarJedn 331.

2. Różniący się (1):

Szereg: »rozny i odszczepiony« (1): Izali máło Reguł álbo zakonow? ieden od drugie^go rozny y odſztzepiony KrowObr B.

Synonimy: 1.A.a. heretycki, kacerski, oddzielony, oderwany, odłączony, odtargniony.

Cf ODSZCZEPIĆ SIĘ, ODSZCZEPIENNY, ODSZCZEPIEŃCZY, ODSZCZEPIEŃSKI

LWil