[zaloguj się]
[pdf]

PIAĆ (28) vb impf

a pochylone; w temacie praes: piej(-) (11) MurzOrt (5), Mącz (3), SkarŻyw, ArtKanc, Calep, poj(-) (7) OpecŻyw, BartBydg, WróbŻołt (2), BielKron, GórnTroas, WujNT.

Fleksja
inf piåć
indicativus
praes
sg pl
1 pieję
2 pojecie
3 pieje, poje poją, pieją
praet
sg pl
3 m piåł m pers pieli
n subst piały
fut
sg
1 m będę piåł
imperativus
sg pl
2 piéj, poj pojcie
impersonalis
praet pi(a)no
participia
part praes act piejąc, pojąc

inf piåć (4). ◊ praes 1 sg pieję (3). ◊ 3 sg pieje (1), poje (1). ◊ [2 pl pojecie.] ◊ 3 pl poją (3), pieją (2). ◊ praet 3 sg m piåł (4). ◊ [3 pl m pers pieli. subst piały.] ◊ imp 2 sg piéj (4), poj (1). ◊ 2 pl pojcie (2). ◊ fut 1 sg m będę piåł (1). ◊ impers praet pi(a)no (1). ◊ part praes act piejąc (1), [pojąc].

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.

1. Śpiewać; hymnisare BartBydg; cantare, psallere Vulg; canere Cn (18): Cherubin hymnisant, vesselye poyą. BartBydg 176b; Boć inſza rzecz znaczy piéi/ niſz pii MurzOrt B2, B2 [4 r.]; [Przecziw mnye mowyly ssa, ktorzis ssiedzieli v vliczki, apoysrod pyeli, ktorzi pyli wyno. SprChęd 88/2; Jeśli prze to, by wiedziano, że sami pojecie, Nie trzeba by o tym trąbić po wszytkim powiecie. BogowieFałsz 220; BudArt P3v].

piać co (8): OpecŻyw 115v; A dla tych rzecży będę chwałę piał panu bogu pokim żiw WróbŻołt 103/33; á wnocy Chrześćiánie zwielką cżćią ie [ciała męczennickie] pogrzebli/ przez dni trzydzieśći na onym mieyſcu Hymny y Pſalmy pieiąc. SkarŻyw 532. Cf »piać pacierz«.

piać komu (3): Pochwalaycie pana boga wſzelka ziemio/ ſpiewayćie á raduycie ſie y poycie iemu. WróbŻołt 97/4, 103/33; [Poyćie Iehowie wſzytká ziemio BudBib 1.Par 16/23 (Linde), Eph 5/19 (Linde)]. Cf »piać na lutni«.

Zwroty: »piać [komu] na lutni« (1): Poyćie panu bogu na lutni WróbŻołt 97/5.

[»moglitwy piać«: Owi ſie mieli modlić ſámemu Bogu/ á oni iedni temu á drudzy owemu Moglitwy pieią GilPos 215 (Linde).]

»piać pacierz (a. paciorki)« [szyk zmienny] (5): PowUrb +v, +2; RejKup l7; MurzOrt B2; Abowiem lećiwemu cżłowiekowi ktoremu ſzedziwy włos/ drżące ręce/ zmárſki ná twarzy/ ſiedzieć ſpokoiem/ á paciorki piać każą GórnDworz K2.

[»piać sławę [czemu]« = wysławiać: WYkrzykayćie Bogu wſzytká ziemio. Poyćie sławę imieniowi iego [Cantate gloriam nominis eius]/ dayćie sławę chwale iego. BudBib Ps 65/2 (Linde).]

[Szereg: »piać i śpiewać«: Mowiąc ſobie pſalmami y chwałámi/ y pieśńmi duchownemi/ poiąc y ſpiewáiąc [cantantes et psallentes] wſercu wáſzym Pánu. BudBib Eph 5/19 (Linde).]
a. Opiewać [co] (1): Ięzyku poy chwálebny boy/ wálkę krola motznégo/ gdy przez drzewo ſmiertz zwyciężyl OpecŻyw 160v.
b. Przepowiadać [co komu] (1): A wáſzże to ón Cálchás ludźióm nieſczęśliwy Wieſczek poie GórnTroas 40.
2. O kogucie: wydawać głos; cucurire Mącz, Calep; canere Cn (10): á tim obmaży kurowi wſzythkę głowę/ thedy dla wielkhiego weſela czały dzień y czałą nocz nieprzeſthanie piać. FalZioł III 3a; Cucurio – Pieÿę, skrzeczę iako hur [!]. Calep 275a.
Fraza: »kur pieje (a. chce, a. poczyna piać)« = gallus cucurit Mącz; canit gallus Cn (7): BielKron 24; Gallus cucurit. Kur kokoreka álbo pieye. Mącz 70d, 142b, 303c; Kury pieią tuż świtánie ArtKanc T4v; Calep 447a; niewiećie kiedy Pan domu przyidźie: z wieczoráli/ ábo w pułnocy/ ábo gdy kury poią [an galli cantu]/ ábo z poránku WujNT Mar 13/35; [Wokabul 1539 M5v].
Zwrot: »godziny nocne piać« (1): Krolewſkiego kurá zábił: W ktorym sie [!] on bárzo kochał Iż mu godziny nocne piał. BierEz G2v.

Synonimy: 1. śpiewać; 2. kokorekać.

Formacje współrdzenne: odpiąć, wypiąć, zapiać; napiewać, odpiewać, opiewać, przypiewać, przyśpiewać; przyśpiewawać; przyśpiewować.

Cf PIENIE

ES