[zaloguj się]
[pdf]

POBŁAŻAĆ (22) vb impf

o oraz drugie a jasne (w tym w a 1 r. błędne znakowanie); w inf -bła- (5), -błå- (2); -bła- Prot, BudBib, MycPrz, Calag, CiekPotr, -błå- BudNT, Phil; w pozostałych formach -błå- (11), -bła- (1) ArtKanc.

Fleksja
inf pobłażać
indicativus
praes
sg pl
1 pobłåżåm pobłåżåmy
2 pobłåżåsz pobłåżåcie
3 pobłåżå pobłåżają
praet
sg pl
3 m pobłażał m pers pobłåżali
fut
pl
3 m pers będą pobłażać
imperativus
sg
2 pobłåżåj
3 niech pobłåżå

inf pobłażać (6). ◊ praes 1 sg pobłåżåm (2). ◊ 2 sg pobłåżåsz (1). ◊ 3 sg pobłåżå (3). ◊ 1 pl pobłåżåmy (1). ◊ 2 pl pobłåżåcie (1). ◊ 3 pl pobłåżają (2). ◊ praet [3 sg m pobłażał.] ◊ 3 pl m pers pobłåżali (1). ◊ fut 3 pl m pers będą pobłażać (1). ◊ imp 2 sg pobłåżåj (1). ◊ 3 sg niech pobłåżå (1). ◊ part praes act pobłåżając (2).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII w.

1. Być wyrozumiałym wobec czyjegoś lub własnego niewłaściwego postępowania; indulgere Modrz, Calag, Calep, Cn; connivere Modrz, Calep, alludere, blandiri, blanditias addere a. agere, fovere, lenocinari, suffragari, sustentare vitia Cn [w tym: komu (15), czemu (1)] (20); Prot D3v; MycPrz I C4; Bo záwżdy ná ſproſne y niedokońcá vcżćiwe rozumiano być tákowe proſzenie/ nietylko temu ktory prośi/ ále też y temu/ ktory máiąc w ſwey mocy vrzędy/ tákowym proſzakom pobłaża [subscribat]. ModrzBaz 44; Calag 337a; Calep 243a, 528b, 529a; SkarKaz 81a; CiekPotr 73.

W przeciwstawieniu: »pobłażać ... karać« (1): A przeto Krol [...] ſwowolnem vcżynkom niech niepobłaża/ ále ie karze ModrzBaz 20; [Niepobłażáć ále karáć ſię godźi Heretyctwá y Heretyki. Respons C3].

Zwrot: »sobie pobłażać« [w tym: w czym (4), czego (1), czym (1)] [szyk zmienny] (10): Wſzák wieſz żechmy tu ſobie pobłáżáć nie przyſzli. Poblażáią [!] ći ſobie co łotrowſkie żyią. Prot C4; Bo poſpolićie máło nie wſzytcy tácy bywamy/ iż ná drugie przycżynę złego ſkłádamy/ á ſobie pobłażamy [nobis ipsi indulgeamus ac blandiamur] ModrzBaz 140v, 50v; ArtKanc L19v; Potrzebá prawdziwemu miłoſnikowi Oycżyzny [...] niepobłażáć ſobie wyſtępku ſwego/ áni go omawiáć/ ále emendę vcżynić Phil D4; Ktemu wſzytki rzecży s co naywiętſzą pilnoſcią y vważenim odpráwuy/ á w żadney rzecży nie pobłażay Phil S4, D4; [mówicie:] Wygrałem cauſę práwną, lecż nieſpráwiedliwą. [...] Iákoby práwna byłá do cudzego chćiwość. Y tym práwem niepráwnym ſobie pobłażaćie KlonWor 64, 76; [HerbOdpow L8v].
Szereg: »folgować, pobłażać« (1): Sobie niwcżym nie folguiąc/ niwcżym nie pobłáżáiąc/ Lecż náturę złą hámuiąc/ á władzey iey nie dáiąc ArtKanc L19v.
a. [Odzywać się czule, z troską, pocieszać [czym]: Y odmienił Bóg ſerce królewſkié w łáſkáwość/ y wnet vlękſzy ſie o nię [bo omdlała]/ ſkoczył z ſtolice/ á trzymáiąc ią ſwémi rękomá/ áżby przyſzłá k ſobie/ témi iéy ſłowy pobłażał: Cożći Esther? iaćiem ieſt brát twóy/ niebóy ſie. WujBib Esth 15/11.]
2. Błogosławić; beatiflcare PolAnt (2): Błażen/ od ktorego słowá y teraz mowimy po błażać [!]. BudNT przedm b7v marg.

pobłażać komu (1): Y będą wam pobłáżáć wſzytcy narodowie/ bo będziećie ziemią roſkoſzną BudBib Mal 3/12.

Synonimy: 1. folgować, odpuszczać, popuszczać, przebaczać, przepuszczać, rozgrzeszać, a. pocieszać; 2. błogosławić.

Formacje współrdzenne cf BŁOŻYĆ.

Cf POBŁAŻAJĄCY, POBŁAŻANIE

MMk, RS