[zaloguj się]
[pdf]

ROZSŁAWIĆ SIĘ (33) vb pf

rozsławić się (28), rosławić się (5); rosławić się MurzNT, GroicPorzRej, Mącz, CzechRozm; rozsławić się : rosławić się BielKron (4:1).

sie (19), się (14).

rozſ- (21), rosſ- (3), rozs- (3), roſs- (1).

o jasne; -å- (27), -a- (4); -a- MurzNT, Mącz; -å- : -a- Leop (2:2).

Fleksja
inf rozsłåwić się
praet
sg pl
3 m rozsłåwił się m pers
f rozsłåwiła się m an
n rozsłåwiło się subst rozsłåwiły się
plusq
sg
3 m był się rozsłåwił
n rozsłåwiło się było, było się rozsłåwiło
conditionalis
sg
3 n by się rozsłåwiło

inf rozsłåwić się (3). ◊ fut 3 sg rozsłåwi się (4). ◊ praet 3 sg m rozsłåwił się (2). f rozsłåwiła się (5). n rozsłåwiło się (14). ◊ 3 pl subst rozsłåwiły się (2). ◊ plusq 3 sg m był się rozsłåwił (1). n rozsłåwiło się było (1), [było się rozsłåwiło ]. ◊ con 3 sg n by się rozsłåwiło (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI (dwa z niżej notowanych przykładów) – XVII w. s.v. rozsławić.

1. Stać się sławnym, znanym, wiadomym; divulgari Vulg, PolAnt; diffamari Vulg; glorificari, magnificari PolAnt (32): MurzHist T3v; Iák ſye możnye ſpráwy twe Pánye rozſławiły/ Co od wyekow w myſli twey ták głębokye były LubPs V2; gdy ſie to [świętokradztwo] rozſlawiło/ zebrał ſie przećiwko Liſymáchowi poſpolity gmin Leop 2.Mach 4/39; BibRadz 2.Mach 4/39; BielKron 104; Mącz 482b; GórnDworz M8v; á ieśli ſię co dla pożytku ludzkiego rozſławi/ áby to nád ich ſię wolą działo. SkarŻyw 497; Rozſławiłá ſię rzecż oná [oślepnięcie ojca]/ y zbieżeli ſię pogánie w dom Hile/ pytáiąc co mu ſię zſtáło? SkarŻyw 552; ArtKanc F3; [A ták poki ieden wie/ táiemnicá ieſt: Gdy iuſz/ potym przyidźie ná drugiego wiedźieć/ iuż ſie rozſławi. ErazmJęzyk K2 (Linde s.v. rozsławić)].

rosławić się u kogo (1): I roſławiła śię ta powieśc v żydow aſz do dnia dźiśieiſzego. MurzNT Matth 28/15.

rozsławić się od kogo [= za czyim pośrednictwem] (1): Abowiem od was rozſláwiło ſie ſlowo páńſkie nie tylko w Mácedoniey/ y w Acháiey. Leop 1.Thess 1/8.

rozsławić się czym (2): Co [czynienie cudów] gdy ſie iuż roſławiło/ y vtwierdźiło onymi to cudámi/ tedy też onyż to cudá vſtały CzechRozm 190. Cf »rozsławić się po świecie«.

rozsławić się w kim (1): Ktorzy [nieuznający ewangelii] káźń wezmą/ zátracenie wiecżne/ od oblicża páńſkiego/ y od ſławy śiły iego. Gdy przyidzie rozſławić ſię wświętych ſwoich BudNT 2.Thess 1/10.

rozsławić się po czym (10): Leop Luc 4/37; A gdy ſie ten vcżynek Rzymſki rosſławił po okolicżnych kráinach/ iedni im mieli zá złe/ á drudzy nic BielKron 99v; Bo wáſze poſłuſzeńſtwo rozſławiło ſię po wſzytkich mieyſcách. WujNT Rom 16/19, Act 9/42; [BielKron 1597 374]. Cf »rozsławić się po świecie«.

rozsławić się gdzie (8): Leop 2.Par 26/8, 1.Thess 1/8; BielKron 225v; [Pilnie tedy tego przyſtrzégáli/ áby tę gwiazdę widźieć kiedy mogli. y ták zá czáſem to ſye było ná wſchód ſłóńcá rozſłáwiło/ że máło nie wſzyſcy o tym wiádomość mieli BiałPos 157 (Linde s.v. rozsławić)]. Cf »rozsławić się wszędzie«.

Ze zdaniem podmiotowym [w tym z zapowiednikiem: to (1); iż, [że] (1), jakoby ‘że’ (1)] (2): Wiele yuż tu otem było Iáko ſię to rozſławiło Co yeſt wolia Oijcza mego Iż każdy winien ſtrzecz tego RejKup ee3v; Po tych rozmowách/ támże roſławiło ſie/ iákoby Ceſarz/ Papież/ y Krol Ferdynánd/ mieli ſie zbieráć z wielkim ludem ná Ewángeliki BielKron 225v; [BielKron 1597 374].

Frazy: »rozsławi(ło) się (a. miało się rozsławić) imię [czyje]« = divulgatum est nomen Vulg [szyk zmienny] (4): WróbŻołt mm3; GroicPorzRej C4; Leop 2.Par 26/8; ſpráwnieyſzy (był) Dawid ze wſzech sług Saulowych/ á (ták) rozsławiło ſię imię iego wielce [magnificatum est nomen eius valde]. BudBib 1.Reg 18/30.

»rozsławiła się sława« [szyk zmienny] (2): Y rozſláwiłá ſie ſlawá [divulgabatur fama] o nim [o Jezusie]/ po wſzyſtkim mieſcu oney kráiny. Leop Luc 4/37; BielKron 140v.

Zwroty: »rozsławić się po wszy(s)tkim (a. po wszem) świecie (a. po światu), po wszej szyrokości ziemie« [w tym: przez co (= w wyniku czego) (2), czym (1)] [szyk zmienny] (5:1): W thym Pieniu [w Ps 112] Prorok chwali pana boga y mowi iż imię boże miało ſie rozſlawić po wſzytkim ſwiećie przez przyſzcie na ſwiat pana Ieſuſowe WróbŻołt mm3; Podźcyeſz tedy oglądaycye wſſytki Páńſkye ſpráwy/ A cudá ktore okazał ták yáko Bog práwy/ Bo ſie po wſſey ſzyrokośći zyemye rozſławiły LubPs M4, G4v; BielKron 54, 140v; ktorą dzielnością ták ſię [Korybut] był po wſzyſtkim práwie Swiecie rozſławił/ iż mu y Wielkiego Xięſtwá Litewſkiego więkſza część Pánow życzyłá. StryjKron 567.

»rozsławić się wszędzie (a. wszędy)« [szyk zmienny] (5): LubPs G4v, O3; Bo to Mátká náſzá/ ktemu káżdy ſye cny rodźi By iey ſłużył y ten w rychle ſnadź w ten Cel vgodźi. A s tąd iego imię zacnie roſławi ſye wſzędźie GroicPorzRej C4; Y imię twe ná potym záwżdy ſławne będzye/ Bo więc ſtała vprzeymość rozſławi ſie wſzędzye. RejWiz 35; SkarŻyw 589.

Szereg: »rozsławić a rozgłosić się« (1): Y dawáli Ammonitowie dáry Ozyaſſowi: y rozſlawiło á rozgłośiło ſie imię iego [divulgatum est nomen eius]/ áż do gránic Egiptſkich/ prze zwyćięſtwá iego/ cżęſte á gęſte. Leop 2.Par 26/8.
2. Oznajmić coś o sobie (1):

cum inf „być” kim (1): Tákże y Chriſtus nie ſam ſię rozſławił [non semetipsum glorificavit] być árcyoffiárnikiem/ ále ktory mowił do niego: Syn moy ieſteś ty BudNT Hebr 5/5.

Synonimy: ogłosić się, okazać się; 1. rozejć się, rozgłosić się, rozlać się, roznieść się, rozsiać się, rozsłynąć się, rozszerzyć się.

Formacje współrdzenne cf SŁAWIĆ.

MN