[zaloguj się]
[pdf]

POLITOWANIE (16) sb n

politowanie (13), polutowanie (3); polutowanie OpecŻyw (2), OpecŻywSandR.

Oba o jasne, e pochylone; -a- (14), -å- (2); -a-: -å- SkarŻyw (7:2).

Fleksja
sg
N polutowanié
G politowaniå
A politowanié
L politowaniu

sg N polutowanié (2). ◊ sg G politowaniå (6). ◊ A politowanié (7); -é (1), -(e) (6). ◊ L politowaniu (1).

Sł stp: polutowanie, Cn s.v. litość, Linde XVII w.: polutowanie, XVIII w.: politowanie.

Litość, miłosierdzie, współczucie; commiseratio, cordolium, miseratio, misericordia, motus misericordiae Cn (16): iáko bárzo łáſkáwego [Boga]/ y miáry wpolitowaniu niemáiącego/ vbłagáli [ludzie]: iſz im poſłał zá Sędziego [...] niewiáſtę SkarŻyw 559.

politowanie ku komu (2): Tedy [św. Benedykt] zpolitowania ku niemu [ojcu zmarłego chłopca]/ zezwawſzy bráćią na modlitwę/ mowił: [...] SkarŻyw 252, 291.

politowanie nad kim (9): iſz mu koń zdechł/ z wielkiego politowánia nád nim/ kazał mu iednego koniá [...] wziąć. SkarŻyw 527; SkarKaz 638b. Cf politowanie nad kim czyje; »politowanie mieć«.

politowanie nad kim czyje [= kto się lituje; zawsze ai poss] (3): OpecŻyw 142v; Iezuſa milégo na krzyżu poſmiéwanijé [...] Iezuſowo nad ſwą matuchną polutowanijé OpecŻywSandR nlb 5; SkarJedn 389.

politowanie czyje [= nad kim; w tym: G sb (1), pron poss (1)] (2): Wſpániáłe á hoyne y nie łákome ſerce Abráhámowe á na politowánie blizniego y pomoc prętka. SkarŻyw 284 marg, 52.

Zwroty: »politowanie czynić« (1): [heretycy] Wyświecáli wſzytkie biſkupy/ y ſtolice ich ośiadáli/ zábijáli ie/ y máiętnośći ich łupili, toż nád ludem poſpolitym [...] czynili/ żadnego miłośierdźia áni politowánia nie czyniąc. SkarKazSej 687b.

»politowanie mieć [nad kim]« [szyk zmienny] (4): A przeto obrociwſſy ſie z żaloſcią rzékl [Jezus] ku Marié Magdalenie ij Márcie: Proſſę wás mileé ſieſtrzyce/ miéycie teráz nad mą mątką [!] polutowanijé. OpecŻyw 82v; Tedy go kazał Sędzia bić rozgámi y pálcatámi, y bili go długo, á gdy politowánia żadnego niemieli nád młodym ſynacżkiem: Pan Bog vſuſzył ręce kátow onych SkarŻyw 552, 52, 581.

Szeregi: »łaska i politowanie« (1): Iákoż ſię v P. Bogá łáſki y politowánia nád námi ſpodźiewáć mamy? SkarKaz 638b.

»miłosierdzie ani politowanie« (1): SkarKazSej 687b cf »politowanie czynić«.

Przen (1):
Zwrot: »[nad czym] politowanie mieć« (1): Cżłonek nád cżłonkiem zwłaſzcżá z ránionym y odćiętym politowánie mieć ma/ áby ozdrowiał. SkarJedn 380.

Synonimy: lutość, łaska, miłosierdzie, miłość, pożałowanie, życzliwość.

Cf POLUTOWAĆ

EB