[zaloguj się]
[pdf]

POŚWIADCZYĆ (37) vb pſ

poświadczyć (29), poświadszyć (8); poświadczyć BierEz, RejWiz, Mącz (2), RejZwierc (3), BudNT (4), NiemObr, ActReg, KochFragJan, SarnStat (3); poświadszyć RejZwierz, PaprPan, Phil; poświadczyć : poświadszyć RejAp (2:1), RejPos (10:4).

o jasne; -a- (25), -å- (11); -a- RejZwierz, RejAp (3), RejPos (14), RejZwierc (3), PaprPan, NiemObr, Phil; -å- BierEz, RejWiz, BudNT (4), KochFragJan, SarnStat (3); -a- : -å- Mącz (1:1).

Fleksja
inf poświadczyć
praet
sg pl
2 m -eś poświadszył m pers
3 m poświadczył m pers poświadczyli
f poświådczyła m an
n poświadszyło subst poświadczyły
plusq
sg
3 m był poświadczył

inf poświadczyć (12). ◊ fut 2 sg poświadczysz (2). ◊ 3 sg poświadczy (4). ◊ 3 pl poświadczą (1). ◊ praet 2 sg m -eś poświadszył (1). ◊ 3 sg m poświadczył (8). f poświådczyła (1). n poświadszyło (1). ◊ 3 pl m pers poświadczyli (2). subst poświadczyły (4). ◊ plusq 3 sg m był poświadczył (1). ◊ [impers fut poświadczono będzie cf POŚWIADCZONO sg n N].

Sł stp notuje, Cn brak, Linde bez cytatu.

Stwierdzić, że coś, o czym wcześniej była mowa, jest tożsame z czymś, prawdziwe, potwierdzić, dowieść; dare fidem Mącz; testari, testificari PolAnt (37):
a. Bezpośrednio: mówiąc lub pisząc [w tym: z podmiotem osobowym (29), nieosobowym (6)] (35): Dare fidem, Dowieść/ Poſwiadczić. Mącz 125d.

poświadczyć czego [w tym: tego (10), czego (4)] (15): Iuż też był y on poſeł wielki krolowey Kándáckiey/ kthory był do nich przyiechał/ ktorego Filip s. w drodze okrzćił/ bárzo im był thego poſwiádcżył. RejPos 282, 157, 208v, 224v, 275; RejZwierc 9v, 51; NiemObr 151; Phil M4; SarnStat 454. Cf poświadczyć czego o czym; Ze zdaniem dopełnieniowym.

poświadczyć czego o czym (1): SAm Antias Tátárſki by chciał zeznáć prawdę/ Nie zechceli ia ná tho pewnieyſzego naydę/ Co mi tego poſwiádſzy o tym zacnym domu PaprPan Q3v.

poświadczyć co (8): RejWiz 146; O wſzechmogący miły Pánie dayże ſie nam náucżyć tego ſwiętego zakonu twego/ gdyżeś gi nam vſthy ſwoiemi ieſzcże ktemu poſwiádcżyć racżył RejPos 170v, 301v, RejZwierc 9v. Cf Ze zdaniem dopełnieniowym; »świadectwo poświadczyć«.

poświadczyć komu [= czytelnikowi, słuchaczowi] (7): RejZwierz 80v; gdyż nam y Pan ſam thego poſwiádcżyć racżył: Iż niebo y ziemiá przeminą/ á ſłowá moie nigdy przeminąć nie mogą. RejAp 172v; RejPos 168v, 170v, 230v, 282; PaprPan Q3v.

poświadczyć komu [= temu, kto twierdzi] (1): gdyż poſługi W.M. nie ſą táiemné [...] y ná Séymiéch dobrze ſą ſławné y wiádomé: Czego mi wſzyſcy nemine reclamante poświadczyć muſzą. SarnStat 454.

poświadczyć komu [= o kim] (3): to coſmy powinni/ nie tylko Krolowi/ ále y vrzędnikom od niego poſtánowionym oddawamy (czego nam y ći poświádcżą/ między ktorymi mieſzkamy) NiemObr 151. Cf Ze zdaniem dopełnieniowym nawiązującym do dopełnienia dalszego.

Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym z zapowiednikiem: tego (4), to (2); iż, że (7), zaimek pytajny (1)] (8): Y kroniki tedy nam/ tego poſwiádſzyły/ Ze z dawná ná tym mieyſcu/ zacni ludzye byli. RejZwierz 80v; Ták iáko też y Páweł ſwięthy y ini Apoſtołowie y Prorokow wiele tho poſwiádſzyło/ iż ſie muśimy wſzyſcy poſtáwić przed thym ſtráſznym tribunałem RejAp 194, 172v; RejPos 163v, 230v, 275, 301; KochFragJan 3.

Ze zdaniem dopełnieniowym nawiązującym do dopełnienia dalszego w zdaniu nadrzędnym [zawsze: iż(e)] (3):

~ komu (2): A thubychmy wielką krzywdę vcżynili Synowi gdybychmy mu to odięli czo miał od wiekow/ y co mu wſzythki piſmá z dawná poſwiádcżyły iż ieſth práwy Bog. RejZwierc 9v; ActReg 126.

o kim (1): Iáko nam o nim Ezáiaſz poſwiádcżył: Iż wzyął ná rámioná ſwoie wſzytki złośći á niepráwośći náſze. RejPos 168v. ~

W połączeniu tautologicznym „poświadczyć mowiąc” (1): Iáko y Sálomon tákże też tego nadobnie poſwiádcżył/ mowiąc: Iż [...] RejPos 208v.

Fraza: »jako poświadczył« (7): RejAp 194; RejPos 163v, 168v, 208v, 230v, 275; á ći trzey ſtanowie ſwięći [...] iedno ſą/ iáko Ian ſwięty poſwiádcżył. RejZwierc 9v.
Zwroty: »jawnie poświadszyć« (1): iákożeś tu iáwnie poſwiádſzył onego poſelſtwá ſwoiego/ ktoreś do nas wſkázáć racżył przez Proroká ſwoiego RejPos 275.

»poświadczyć kłamliwie« = dać fałszywe świadectwo (1): Przykazania vmieſzli? Nie będzieſz cudzołożyć/ nie zábijeſz/ nie vkrádnieſz/ nie poświadcżyſz kłamliwie [ne falso testeris] BudNT Luc 18/20.

»mocno poświadczyć« (1): GDyż nam tego wſzytki piſmá mocno poſwiádcżyły/ á ná koniec y ony ſámy ſwięte á właſne vſthá Páná náſzego RejPos 157.

»poświadczyć pismem, w pisaniu« [szyk zmienny] (1:1): Poſwiadcżył to y Dawid w ſwym piſániu dawno/ Y v inych Prorokow bywáło to ſławno. RejWiz 146; Mącz 67d.

»poświadczyć prawdzie« (1): Wy poſyłáliśćie do Ioháná/ y poświadcżył prawdzie [testatus est veritati]. BudNT Ioann 5/33.

»świadectwo poświadczyć« = testimonio testificari PolAnt (2): Iesli świádectwo cżłowiecże przyimuiem/ świádectwo Boże więtſze ieſt: iż to ieſt świádectwo Boże/ ktore poświadcżył o ſynie ſwoim. BudNT 1.Ioann 5/9, 1.Ioann 5/10.

Szeregi: »obwołać a poświadczyć« (1): RejPos 301v cf W przen.

»okazać albo poświadczyć« (1): Sententiam suam literis credere, Mnemánie [!] á ſentencią ſwoyę piſmem okázáć/ álbo poſwiádczić. Mącz 67d.

»poświadczyć i opisać« (1): ták iáko wam to ſzyroko Prorocy wáſzy poſwiádcżyli y opiſáli/ coby ſie z wámi sſtáło RejPos 230v.

W przen (2):
Zwrot: »usty poświadczyć« (2): bo wierz mi iżći iuż nie máſz żadnego grunthu á żadnego fundámentu pewnieyſzego/ iedno ten kthory Duch ſwięty obiáwić/ á Bog Ociec/ y ſam vſty ſwemi/ y przez rozlicżne głoſy Prorockie/ obwołáć á poſwiádcżyć racżył. RejPos 301v, 170v.
α. W trakcie dialogu: przyznać rację, przytaknąć (1):

W połączeniu tautologicznym „poświadczyć mowiąc” (1): A kániá też poświadcżyłá/ Mowiąc iżem przy tym byłá BierEz M2v.

β. Zaświadczyć, zeznać przed sądem (2): iż ná to byli przyſzli/ áby nie mowili iáko s Pánem/ iáko s Prorokiem/ ále áby go byli mogli w cżym podchwyćić y poſwiádſzyć/ gdyż s ſobą nábráli y ſług krolewſkich dla pewnieyſzego ſwiádectwá á iáwnieyſzey wiádomośći wſzytkiego. RejPos 251, 251.
γ. praw. Potwierdzić w sposób wiążący ważność czegoś, poręczyć, zaprzysiąc [czego czym a. aliqua re] (2): y niewątpię, że W.M. poświadczy mi tego wſzyſtkiégo ſuo fuffragio. SarnStat 314.
Zwrot: »juramentem poświadczyć« (1): Czego iednak iuramentem oná ſtroná winná poświadczyć, która lepſzé dowody ná Wiziiéy pokazáłá. SarnStat 1284.
b. Pośrednio: czynem, w praktyce [czym] (2):

poświadczyć czego (1): kto vwierzy Pánu ſwemu mocno/ á weźmie ná ſię znák ná krzcie they wiáry ſwoiey/ á poſwiádcży iey cnotliwemi ſpráwámi ſwemi RejAp 173v.

poświadczyć co (1): RejPos 160 cf Szereg.

Szereg: »poświadczyć i zapieczętować« (1): Iáko potym wołáli Apoſtołowie ſwięći/ y krwią ſwoią poſwiádcżyli y zápiecżętowáli/ tho prawdziwe powołánie Páná tego. RejPos 160.

Synonimy: dowieść, okazać, podeprzeć, potwierdzić, stwierdzić, ukazać.

Cf POŚWIADCZENIE, POŚWIADCZONY

RS