[zaloguj się]
[pdf]

PRZENAŚLADOWAĆ (37) vb impf

przenaśladować (37), [przenaszladować].

Wszystkie samogłoski jasne (w tym w pierwszym a 2 r., w drugim 1 r. błędne znakowanie).

Fleksja
inf przenaśladować
indicativus
praes
sg pl
1 przenaśladuję
2 przenaśladujesz
3 przenaśladuje przenaśladują
praet
sg pl
1 m przenaśladowåłem, -m przenaśladowåł m pers
3 m przenaśladowåł m pers przenaśladowali

inf przenaśladować (3). ◊ praes 1 sg przenaśladuję (3). ◊ 2 sg przenaśladujesz (4). ◊ 3 sg przenaśladuje (2). ◊ 3 pl przenaśladują (4). ◊ praet 1 sg m przenaśladowåłem, -m przenaśladowåł (3). ◊ 3 sg m przenaśladowåł (7). ◊ 3 pl m pers przenaśladowali (9). ◊ part praes act przenaśladując (2).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde także XVII w.

1. Planowo i ustawicznie wyrządzać komuś zło, gnębić, dręczyć, prześladować; persequi Mącz, Vulg; insectari, insequi Mącz [w tym: kogo (31)] (34): RejPs 61; GliczKsiąż O7v; Statuere modum inimicitiarum, Nie ták [lege: dać] ſie hániebnie przenáſliádowáć. Mącz 228a, 385c, d [2 r.]; że y on [...] Zápámiętał wſzelákiéy zgołá ludzkośći: Vpadłego żebraká przenáśláduiąc/ Y śmierć vtrapionemu iáwnie gotuiąc. KochPs 168; aſz go P. Bog gniewem oycowſkim zdomu wygnał. nie iſzby co przećiw oycu wyſtępował: ále iſz go bez żadney przycżyny oćiec przenáśládował SkarŻyw 332, 368, 479; [Y przenáſzládował złośniki pilnie ich ſzukáiąc/ á którzy trwożyli lud iego té ogniem palił. WujBib 1.Mach 3/5 (Linde)].

W połączeniach szeregowych (2): MurzNT 116; Błogosłáwieniśćie gdy zle wam mowić ludzie/ y przenaſládowáć was/ y kłamſtwo ná was y wſzytko złe kłáść będą/ dla mnie. SkarŻyw 185.

W przeciwstawieniu: »bronić ... przenaśladować« (1): Defensione miserorum odio improborum, Broniąc niewinne/ przenáſliáduyąc złe. Mącz 224b.

Przen: Wobec Boga: obrażać, bluźnić (2): Przyſzedł też tu Miniſter ieden przed kilką dni/ ktory długo w Krolewcu będąc Páná Chryſtuſá przenáſládował ReszList 173.

przenaśladować czym (1): á przeklinániem przenáſládowáli Bogá dla boleśći ſwoich/ y wrzodow ſwoich/ áni chcieli przeſtáć od złych vcżynkow ſwoich. RejAp 134.

a. Na tle religijnym (19): Diar 59; Acżkolwiek tákie kośćielne vſtáwy/ y innych wiele rzecży potrzebnych/ od Heretykow/ ktorzy nas vſtáwicżnie/ przenáſláduią y zgubić chcą/ popalone ſą y zgubione SkarJedn 106, 247; SkarŻyw 440; Náſzym też nieprzyiaćielom/ vżycż tey łáſki co y nam/ ktorzy nas przenáśláduią/ niebogoboynie ſzácuią/ day áby ćię też poználi/ y łáſkę twą otrzymáli. ArtKanc N19v.
Zwroty: »przenaśladować chrześcijany« [szyk zmienny] (3): przenáſládowałem Chrześćiány iáko y wy teraz/ o śmierć przypráwuiąc: á ná gárdło ich iáko iáki ſzalony y w poſtronnych miáſtách/ ſzukáiąc. SkarŻyw 81, 306, 328.

»kościoł(y) przenaśladować« [szyk zmienny] (7): RejPosWstaw [1433]; SkarJedn 256; Inni w złym ſumnieniu Kośćioł Chryſtuſow przenáſládowáli SkarŻyw 80, 80, 92 [2 r.], 391.

W przen (1): Onyć to rogi y onyć to korony oni ſrodzy tyránnowie/ oni krolowie á inſtrumentá ſmoká tego/ ktorzy przenáſládowáli á bodli tymi złośćiwemi rogámi ſwemi wierne Páńſkie RejAp 100.
Przen (3): Iam ieſt Iezus z Názáreth ktorego ty [Szawle] przenáſláduieſz. SkarŻyw 81, 81, 82.
2. Zadawać ból fizyczny, męczyć, bić [kogo] (1): Do tego grobu wiele ſię Chrześćian záwżdy ſchodziło: zwłaſzcżá wnocy/ prze boiazń pogáńſtwá. ktorzy y tám ie náyduiąc przenáſládowáli y kámieńmi bili. SkarŻyw 70.
3. Starać się być podobnym, naśladować (2):
a. Starać się dorównać, rywalizować [kogo] (1): Ubique Platonis aemulus extitit, Záwżdy Plátona przenáśládował. Mącz 418d.
b. Być zwolennikiem, wyznawcą [czego] (1): Sectam et institutionem aliquorum persequi, Przenáśládowáć niektórich náuk. Mącz 384d.

Synonimy: 1. dręczyć, gnąbić, przegabać; 2. bić, męczyć.

Formacje współrdzenne cf ŚLADOWAĆ.

Cf PRZENAŚLADOWANIE, PRZENAŚLADOWANY, PRZENAŚLADUJĄCY

RS