Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: PRZYCHĘDOŻON

Następne hasło: PRZYCHĘDOŻYĆ »

PRZYCHĘDOŻONY (20) part praet pass pf

przychędożony (15), przychędożon (4), przychędożony a. przychędożon (1).

Pierwsze o jasne; w formie złożonej drugie o jasne; forma niezłożona z tekstu nieoznaczającego ó.

Fleksja

sg
m	N	przychędożon, przychędożony	f	N	przychędożonå, przychędożon(a)
	A	przychędożon(e)go		A	przychędożoną

pl
N	m pers	przychędożeni
N	subst	przychędożon(e)
A	m pers	przychędożon(e)
A	subst	przychędożon(e)
I	f	przychędożon(e)mi

sg m N przychędożon (4), przychędożony (2); [~ (attrib) -ony]; ~ (praed) -on (3), -ony (1); -on RejPs, RejPos; -on : -ony HistAl (1:1). ◊ A przychędożon(e)go (2). ◊ f N przychędożonå (1), przychędożon(a) (1). ◊ A przychędożoną(3). ◊ pl N m pers przychędożeni (1). subst przychędożon(e) (3). ◊ A m pers przychędożon(e) (1). subst przychędożon(e) (1). ◊ I f przychędożon(e)mi (1).

Sł stp, Cn brak; Linde XVI w. (trzy z niżej notowanych przykładów) s.v. przychędożyć.

Znaczenia

1. Ozdobiony, upiększony (17)
- Przen (4)
  - a) Odznaczający się zaletami (3)
2. Z którego usunięto zanieczyszczenia (1)
3. Przygotowany (2)
- Przen (1)

1. Ozdobiony, upiększony; adornatus, coopertus, exornatus, fabricatus, inductus, ornatus HistAl; phaleratus Calep (17): Był ten to páłac álbo wiecżernik ze wſzech ſtron przychędożon. HistAl F2; Calep 797b.

przychędożony z czego (1): á były ony ſciany przychędożone s pereł koſztownych HistAl Hv.

przychędożon(y) czym (8): Odpowiedział Anektanábus/ [bóg jest] áni młody áni ſtáry/ ále ſiwizną nieco máiąc brodę przichędożoną HistAl A3v; Potim drugiego dniá poiąwſzy krolowa zá rękę Alexandrá y w wiodłá go ſamego do łożnice/ ktora byłá złotem y drogim káminim przychędożona HistAl L7, C2 [2 r.], D6v, Kv, M; Instratus ornatu regio, Przibrány/ przichędożony królewskim odźieniem. Mącz 415a; [Lithostratum brok [lege: bruk]/ ktori bil przichedozony roſmaytym kamyeniem Glosy II nr 133/31; iáko koń/ choć dekiem/ pochwámi/ alebánty przychędożony/ przedſyę konyem będzie LorichKosz 7 (Linde s.v. przychędożyć)].

przychędożony z czym (1): Sciány były ze złotá s kámieniem drogiem y z gwiázdami iáſnemi przychędożone HistAl F8v.

W porównaniu (1): iż áni Sálomon we wſzey chwale ſwey nie był thák nigdy przichędożon/ iáko ieden s kwiatkow tákich RejPos 217; [WujPosN 1584 II 225 (Linde s.v. przychędożyć)].

Przen [czym] (4):

Wyrażenie: »okrasą przychędożon« (1): PAn bog przyiąwſſy wieczne kroleſtwo/ rozmáitą okráſą przychędożon ieſt RejPs 138.

a) Odznaczający się zaletami (3): ták też y krol nád wſzytek lud ma być obycżáymi przychędożony HistAl G3v, D6v.

Szereg: »ozdobiony i przychędożony« (1): Vcży ſie záſię drugi ſzyrmierſthwá/ ánoby ſie lepiey vcżyć tych ſztuk wypráwić/ ktoreby były nadobnemi obycżáymi ozdobione y przychędożone RejZwierc 14.

2. Z którego usunięto zanieczyszczenia (1): Polenta, dicitur et pulenta, Ięczmienna nieyáko przychędożona mąká álbo krupy. Mącz 308a.

3. Przygotowany; ordinatus Vulg (2):

[Siedziáłáś ná ſtołku bárzo pięknym/ á ſtoł przychędożony był przed tobą Leop Ez 23/41 (Linde s.v. przychędożyć).]

przychędożony czym (1): Ktorymi [ćwiczeniami] gdy będą przychędożeni/ tedy [...] y vbogie oycżyzny ſwoye wynośić y sławnemi czynić zwykli. KwiatKsiąż A2.

Przen (1): Iż ći mądrzy záwżdy ſtali z zápalonemi lámpámi/ á s przychędożonemi ſpráwámi/ przed ſwiętą oblicżnoſcią iego/ cżekáiąc miłoſierdzya iego RejPos 341v.

Synonimy: 1. okraszony, ozdobiony, przyozdobiony, przyprawiony, upiększony; 3. przygotowany.

Cf NIEPRZYCHĘDOŻONY, PRZYCHĘDOŻYĆ

ALKa