[zaloguj się]
[pdf]

PRZYWIEDZIONY (268) part praet pass pf

przywiedziony, przywiedzion (260), przywiedzony (8); przywiedzion(y) : przywiedzony Diar (1:4), HistRzym (2:1), MycPrz (1:1), CzechRozm (16:1), CzechEp (12:1).

przywiedziony (159), przywiedzion (101), przywiedziony a. przywiedzion (8).

e jasne; w formach niezłożonych: -on (9), -ón (3); -on OpecŻyw (4), MurzHist (2), KochFr, SiebRozmyśl; -ón Mącz (2); -on : -ón SarnStat (1:1); -ona (6) OpecŻyw, MurzHist, SarnStat (3), GosłCast, -óna (1) Strum; -ono. W formach złożonych: -on- (20), -ón- (1) BiałKat.

sg m N przywiedzion (75), przywiedziony (37); ~ (attrib) -ony (16); ~ (praed) -on (75), -ony (20); -ony OpecŻywSandR, LibLeg, GórnDworz, CzechRozm (3), StryjKron (2), CzechEp, WerGośc, LatHar (3), GosłCast; -on : -ony OpecŻyw (4:1), KrowObr (1:1), KuczbKat (2:1), RejZwierc (3:1), Phil (3:2). ◊ D przywiedzion(e)mu (2). ◊ A przywiedzion(e)go (2). ◊ f N przywiedziona (19), przywiedzionå (11), przywiedzion(a) (8); ~ (attrib) -å (1); ~ (praed) -a (19), -å (10); -a BierEz, OpecŻyw, RejPs, MurzHist, GroicPorz, BibRadz (2), RejPos (2), Strum, CzechRozm, SkarŻyw (3), LatHar; -å Mącz, RejZwierc, Phil, PowodPr, GosłCast; -a : -å GórnDworz (1:1), SarnStat (3:4). ◊ D przywiedzion(e)j (1). ◊ A przywiedzioną (1). ◊ n N (praed) przywiedziono (6), przywiedzioné (4); -o MurzHist, Mącz, RejPos (2), ActReg; -é BiałKat, CzechEp, SarnStat; -o : -e CzechRozm (1:1); ~ -é (2), -(e) (2). ◊ G przywiedzion(e)go (5). ◊ D przywiedzion(e)mu (1). ◊ I przywiedzionym (3). ◊ pl N m pers przywiedzieni (58). subst m i f przywiedzioné (13); -é (5), -(e) (8). n (praed) przywiedzioné (8), przywiedziony (1) RejPs; ~ -é (1), -(e) (7). ◊ G przywiedzionych (4). ◊ D przywiedzionym (1). ◊ A m pers przywiedzion(e) (2). subst przywiedzion(e) (2). ◊ I m przywiedzion(e)mi (1). ◊ L przywiedzionych (3).

Składnia dopełnienia sprawcy: przywiedzion(y) przez kogo (15), od kogo, od czego (14); przez kogo OpecŻyw, MetrKor, KrowObr (2), GórnDworz, RejPos (5), SarnStat; od kogo, od czego PatKaz III, Leop, BibRadz, KuczbKat, PaprPan, StryjKron, LatHar, WujNT; przez kogo : od kogo MurzHist (1:1), BielKron (1:2), CzechRozm (1:1), CzechEp (1:2).

Sł stp s.v. przywieść, Cn s.v. skończony, do końca przywiedziony, Linde bez cytatu.

1. Przyprowadzony lub dostarczony do jakiegoś miejsca lub osoby; oblatus, perductus Vulg; adductus, introductus PolAnt (110):
a. O osobach (101): wezwano panny y wiedzyono przedeń/ a gdy była przywiedzýona mowił iey tak ocyec/ dzýewko przywitay brata twego HistJóz B4v; Iam roſlazal woyſkv ſwemv tich prziwiedzionich wyezniow ſczynacz LibLeg 10/147v; KrowObr 21; Przywiedzyon tedy Dawid z roſkazánia Sámuelowego rumiány y cudny/ y pomázan przez Sámuelá ná kroleſtwo BielKron 65, 70v, 193v, 197; HistRzym 49v, 98v; RejPos 218; WujNT Act 25/7.

przywiedzion(y) do kogo (18): OpecŻyw 158v; Iezu kthorys niezlicżonemi krzywdami dręcżon iako złocżyńcza do Biſkupow był przywiedzion. ſmi⟨łuj⟩ ſie nad na⟨mi⟩ TarDuch C2; a thich lyotrow kthorzi tho zloczinſthwo poczinyly kthokolwyek snych yeſth nyech bi bil snaydzyoni y dowaſch prziwyedzoni ze bi bilo tho znych poddanem naſchem zaplaczono LibLeg 11/141v; RejPs 68v; LIzymach ná Getyki bez wſzelkiey przycżyny/ Podnioſł walkę/ y ciągnął ná nie bez wſzey winy. Poráżon y poiman/ do Krolá przywiedzyon RejZwierz 12v, 5v; RejZwierc 135 [2 r.], 168; ten ieſt zakon trędowátego wdzień ocżyśćienia iego/ przywiedzion będzie do ofiárownika. BudBib Lev 14/2; Kleryk ieden kośćiołá Akucyeńſkiego od cżártá był opętány/ [...] przywiedziony do S. Benedictá/ modlitwą iego/ cżártá onego zbył. SkarŻyw 251, 473, 581; StryjKron 477; CzechEp 29; Phil C4, K2; SiebRozmyśl C2.

przywiedziony do czego [= w celu czego] (1): Nie żeby dziatki [...]/ miáły być świętymi/ poki nie ſą okrzczone: [...] ále iż do krztu S. bywáią przywiedzione/ gdzie dopiero bywáią poświęcone. WujNT 595.

przywiedzion(y) komu (3): LubPs M3; W vbiorach wyſzywánych będzie [córka królewska] przyprowádzona do krolá/ dziewice zá nią/ druſzki iey przywiedzione będą tobie. BudBib Ps 44/14[15]; Tedy mu przywiedźion ieſt opętány/ ślepy y niemy: y vzdrowił go WujNT Matth 12/22.

przywiedzion(y) ku komu (4): Iezus mily gańbą ku Kaijfáſſowi przywiedziony. OpecŻyw 113v, 111; OpecŻywSandR nlb 4; ArtKanc E4.

przywiedzion ku czemu [= w celu czego] (2): Iezu ktorys tak będącz vtarganyj ku okrutnemu dziwowaniu był przywiedzion. ſmi⟨łuj⟩ ſie nad nami. TarDuch [C4]v; Też Aemilius Lepidus gdy będąc pacholęćiem był przywiedzion ku bitwie/ pierwſzym potkanim [...] nieprzijaćiela zabił. KwiatKsiąż N.

przywiedziony przeciw komu (1): Drudzy piſzą/ iż ći [Tatarowie Litewscy] dobrowolnie s Tátar zá pieniądze od Witułtá przywiedzyeni do Litwy przećiw Pruſom BielKron 382v.

przywiedzion(y) przed kogo, przed obliczność czyją (23:1): Ezop blády bárzo znędzon/ Ledwie przed krolá przywiedzion: Wſzyſcy go tám żáłowáli BierEz F4; OpecŻyw 120v; a podcżaſzy dopiero wſpomniał Iozepha az w rok/ y przywiedzon Iozeph przed krola z roskazania iego RejJóz K3, I5v; SeklKat X2v; MurzHist H3v; A przetoż wydan ieſt wyrok odemnie/ áby wſzyſcy mędrcy Bábilońſcy byli przed oblicżność moię przywiedźieni/ żeby mi wykład ſnu oznaymili. BibRadz Dan 4/3, Lev 13/2, Dan 4/5; Gdy drugie gnano do Konſtántynopolá/ vmárł ná drodze Lodroni/ głowę mu vćieli/ drudzy zywo [!] przywiedzieni przed Ceſárzá/ [...] Ceſarz kazał ie śćináć BielKron 310, 95v, 106, 119v, 141v, 357; GórnDworz Aa; HistRzym 119; PaprPan Hh4v; [Symeon biskup] Przywiedziony w żełáznych [!] okowách przed krolá/ nie tylko ſię nic nie przelękł: ále y pokłonić ſię krolowi niechćiał. SkarŻyw 304, 341; WujNT Act 5 arg; Phil K, K2; Trzećia drogá twoiá byłá o moy namilſzy zbáwićielu y odkupićielu/ kiedyś był przywiedźiony przed onégo fáłſzywégo Annaſzá SiebRozmyśl B4.

przywiedzion za kogo [= jako kto] (1): Ano Sylenus też Mędrzec ieden/ gdy do Adryaná Czeſárzá był zá więźniá przywiedzyon/ gdy z nim wiele rozmawiał/ po rozmowach onych prośił Ceſárzá áby go wolno puśćił. RejZwierc 168.

przywiedzion przez co (1): [Kalimach] był vćiekł do Polſki z Włoch prze niekthory wyſtępek/ y s Polſki był vćiekł po tym vpadku [tj. przegranej bitwie] zá morze/ wſzákże przez liſthy Krolá Olbráchtá záſię przywiedzyon/ y thu vmárł BielKron 399.

przywiedziony o co [= pod zarzutem czego] (1): A pokutę kaplan ma dac/ y vſtawic onemu ktorego roſgrzeſził tę ktorą pan chriſtus dał y vſtawył/ Mariey Magdalenie y oney niewieſcie ktora była przedeń oczudzoloſtwo prziwiedziona SeklKat X2v.

przywiedzion(y) z czym (3): Anna Zalczbornowna na ſzwyezym zlodzyeyſthwye pogimama y zliczem do vrzendu prziwyedziona dobrowolnye zeznala. Iſch [...] LibMal 1553/174v, 1550/155v, 1553/176.

przywiedziony za kim (1): A z wirzchu yeſt [córka królewska] przyodzyaná w rozlicżne przypráwy. Będą zá nyą przywyedzyone pányenki krolowi [Vulg Ps 44/15] LubPs M3.

przywiedzion(y) dokąd (19): A gdy byla [Panna Naświętsza] przywiedziona naprzod do domu Iánowégo ij do matki iego/ tamo ſiadla ij malutko odpocżynęla. OpecŻyw 158v; TarDuch [C4]v; [Marusia] pokradla ſchathi skthorymy wyankowye mylyą od poſnanya yeſth pogimana y do vrzendu przywyedziona LibMal 1553/176, 1550/155v, 1553/174v; Niektorzy wykłádáią to słowo [Armagedon] Gorę owocow/ á rozumieią koſcioł Boży/ á drudzy záſię rozumieią mieyſce niektore gdźie przywiedźione będą niewierne kſiążętá BibRadz II 141b marg; Przywiedzyon záſię Eugenius do Rzymá przez krolá Fráncuſkiego/ gdzye ſie mierniey potym obchodził z Rzymiány. BielKron 188v, 8, 122, 139, 193v, 382 (9); RejPos 105; KuczbKat 265; SkarŻyw 69; Y nieśmiał mu nikt nic rzéc Do żeláznéy brony Onéy ſrogiéy ćiemnice/ áż był przywiedźiony GosłCast 73.

przywiedzion(y) skąd (3): BielKron 382v; Potym gdy był przywiedzion on chłopieć Dawid proſto s polá od bydłá onego/ Tu dopirko powiedział Prorok/ iż to ieſt ten ná kthorego Pan racżył włożyć rękę ſwoię RejPos 56v; GrochKal 16.

cum inf (1): Rzecżeni ſą też Galli od Gállácyey/ iż gdy byli przywiedzyeni do Grecyey zá pieniądze walcżyć/ záłożyli miáſto Gállátę w Grecyey BielKron 122.

W przeciwstawieniu: »sam swą myślą, sam swą chucią iść ... być przywiedzion [od kogo]« (1): SLyſzałeś tu s tey Ewányeliey ſwiętey ty ſłowá/ iż Pan Kriſtus á zbáwiciel náſz/ nie ſam ſwą myſlą/ nie ſam ſwą chucią/ ſzedł ná tę puſzcżą/ iedno iż był przywiedzion od Duchá s. RejPos 70.

Wyrażenia: »za rękę przywiedziony« (1): A iżem nie widział przed iáſnośćią ſwiáthłá onego/ za rękę przywiedziony [ad manum deductus] od towárzyſſow/ przyſſedłem do Dámáſſku. Leop Act 22/11.

»przywiedzion zasię [= ponownie]« [szyk 2:1] (3): Scháchmát [...] pogonion przez Litwę [...] przywiedzyon záſię ná Troki BielKron 402v, 188v, 399.

Szeregi: »poiman(y), (i, a) przywiedzion(y)« (11): LibMal 1553/174v, 176; A gdy z miáſtá krol [Sedechiasz] vciekał ná puſzcżą/ poiman y przywiedzyon przed krola Bábilońſkiego [Vulg Ier 59/9] BielKron 95v, 106, 141v, 418; PaprPan Hh4v; Támże Iurgi Syn Swántoſłáwow mężnie ſię broniąc był rániony/ y poimány/ á do Skirgáyłá przywiedziony StryjKron 477; Phil C4, K2; WujNT Act 5 arg.

»ułapion i przywiedzion« (1): Tákże też ono ieden Piratá gdy był ná morzu vłápion/ [...] y przywiedzion do Alexándrá wielkiego/ y kazał Alexánder áby go wiedziono obieśić. RejZwierc 135.

»wiedzion i przywiedzion« (1): Szoſta drogá twoiá byłá o moy namilſzy Pánie Iezu Kryſte/ zbáwićielu móy/ gdyś był wiedźion z oney ćiemnice/ y przywiedźioneś do onego złośliwégo Piłatá SiebRozmyśl C2.

Przen (11): Oblubienicá/ to ieſt/ Kośćioł Páńſki wyznawa to/ iż nie może naſládowáć Páná/ áżby byłá od niego przywiedzioná. BibRadz I 351a marg.

przywiedzion(y) do kogo (2): CzechEp 427 cf W porównaniu. Cf przywiedzion do kogo przez co.

przywiedzion do kogo przez co (1): Nie przeto zakon ieſt podány/ áby z niego człowiek przez śiły ſwe miał być vſpráwiedliwiony: ále żeby przezeń był przywiedzion do Chriſtuſá WujNT 559.

przywiedzion czemu (1): OpecŻyw 111v cf »ofiarowan albo przywiedzion«.

przywiedziony ku czemu (2): ábowiem oni [ojcowie] ſą iákoby nieiákim podobieńſtwem nieśmiertelnego BOgá/ [...] tych też Pan Bog vżywał chcąc w nas duſzę wlać y rozum/ od nich przywiedźeni [!] ku świątośćiam będąc/ ieſteſmy náucżeni y wiáry/ y ludzkiego á poſpolitego obcowánia/ y ſzcżyrośći obycżáiow/ y nabożeńſtwá. KuczbKat 305. Cf »ku portu przywiedzion«.

W porównaniu (1): A I⟨ego⟩ M⟨iłości⟩ też X⟨iędzu⟩ K⟨anonikowi⟩ y z inſzą wſzytką kśiężą Rzymſkiego nabożeńſtwá [...] rácż pánie Boże/ [...] dać [...] ſkutecżne Chriſtuſá [...] poznánie: do niego ſię/ [...] náwrocenie. Aby potym przyſtawſzy do niego/ iáko owiec[żki] [do] [paſte]rzá przez ćię Bogá żywego y prawdźiwego będą przywie[dzeni] y do ręku iego oddáni/ przy nim iuż do końcá wytrwáli CzechEp 427.

Wyrażenia: »przywiedzion na dobrą (a. sprawiedliwą) drogę« [szyk zmienny] (2): WróbŻołt kk4v; człowiek vznawſſy ſie/ iż zbłądził ſtára ſie áby był przywiedzion ná drogę ſpráwiedliwą RejPs 188.

»do portu, ku portu przywiedzion« [szyk zmienny] (2:1): gdyż tho pewnie wiemy/ iż łodká wiernych Páńſkich/ niechay ſie iáko chce kołyſze/ záwżdy będzye ku wdzięcżnemu portu przywiedzioná RejPos 50, 50v; O Pánie Boże. [...] rácz nam dáć/ prosimy ćię/ drogę fortunną/ y cżás pogodny/ [...] ábyſmy do portu wiekuiſtego zbáwienia byli przywiedźieni. LatHar 632.

»w chytre sidła przywiedziony« = zdradzony (1): Tákże Bolesław Krzywouſty/ ktory przedtym bitew znácznych polnych á wálnych czterdzieśći y ſiedḿ z ſzczęſliwym zwycięſtwem otrzymał/ ná ten czás był w chytre śidłá przywiedziony/ y zwyciężony od Ruſſakow StryjKron 220.

Szereg: »ofiarowan albo przywiedzion« (1): O Iezu náſwiętſſy/ [...] Dáy mi dlá twé ſwięté miloſci/ bytz bez wſſytkié boiazliwoſci/ gdy będę ofiárowán albo przywiedzion ſwiatu temu/ nad mglę przemiennému. OpecŻyw 111v.
α. W sposób nadprzyrodzony [aluzje do Vulg Dan 7/13] [w czym] (4): iż zá pánowánia cżwartey beſtyey/ nád pierwſze trzy dziwnieyſzey/ ſyn cżłowiecży (rozumiey Meſyaſz) miał być w obłoku niebieſkim do Stárodawnego przywiedziony CzechRozm 169, 107, 143, 169.
b. O zwierzętach (3):

przywiedzion ku czemu [= miejsce] (1): A gdy ku łożu przywiedzioná [lwica]/ Aby tám z nim [z myszurem] położoná: Nogą mężá rozdławiłá/ Gdy go w łożu niebacżyłá BierEz Pv.

przywiedzion(y) skąd (2): BielKron 122v; Zaden máiąc z kim cżynić o gárdło niebędźie przekłádał koniá domá vrodzonego á lękliwego nád Tureckiego/ ábo zkąd inąd przywiedźionego [vel alibi nato]/ mocnego y śmiáłego. ModrzBaz 114v.

c. O towarze [dokąd] (1): gdyż té winá ſkłádów żadnych nie máią/ y przez poſtronné ludźie do Korony przywiedźioné nie bywáią: przeto [...] SarnStat 293.
d. O wodzie (2): Indagator aquarum, Sperownik wód/ id est, Ten ktory przepátrzuie gdzieby lepſza wodá byłá/ á łatwiey mogłá być prziwiedziona Rurmiſtrz. Mącz 168b.

przywiedzion do czego (1): Ale v tych Stáwów/ do kthórych Wodá ieſt przywiedzióná/ v tych to [kontrolowanie przepływu wody] może być. Strum P4v.

e. O abstraktach (3):

przywiedziony skąd (1): BiałKat c cf Szereg.

Wyrażenie: »przywiedziony przed sąd« (2): A gdy w tákowéy ſpráwie która będźie przywiedźiona przed ſąd [in iudicium deducta JanStat 504]/ o któréy rzeczy wyſłyſzawſzy ſkárgę y odpowiédź będźie w ſądźie ſkazano: chcęmy/ áby [...] SarnStat 748 [idem] 790.
Szereg: »przyść albo przywiedziony być« (1): Abowiem w Tróycy świętéy nic nie ieſt ſtworzónégo. [...] nie máſz coby z inąd przyſzło álbo przywiedźióné być miáło/ iákoby przed tym nie było. BiałKat c.
2. Nakłoniony, zachęcony, zobowiązany; rzadko: zmuszony do czegoś; adductus Mącz, Modrz, JanStat; acclinatus, ductus, inclinatus, inductus JanStat (71): Tym obycżáiem przywiedźieni Oycowie y Stárſzy náſzy/ ná onym wielkim Láteráńſkim y Florentſkim Zebrániu/ ártykułu tego [o obecności ciała Chrystusa w Eucharystii] prawdę potwierdźili iáſnymi Dekrety KuczbKat 175.

przywiedziony do czego (11): Abowiem iuż thu Apoſtoł wylicża iż ſą do tego [do kłaniania się bestii] przywiedzieni ſtárzy/ młodzi/ bogáći/ vbodzy/ ſłudzy/ y pánowie RejAp 115v; MycPrz II C4v; ModrzBaz 139; SkarJedn 116; CzechEp 425; O Pánie Boże/ ktoryś zwykł ſercá ludźi/ do wzgárdzenia ſwieckiey márnośći/ z łáſki y nátchnienia twego/ przywiedźionych/ do zámiłowánia niebieſkich rádośći/ [...] pobudzáć/ rácż ocżyśćić ſumnienia wſzyſtkich ſług twoich LatHar 628, 469, 472. Cf Ze zdaniem dopełnieniowym, »do grzechu przywiedziony«, »do wiary przywiedziony«.

przywiedzion(y) k(u) czemu (24): PatKaz III 90v, 110; LibMal 1548/144; cżłonkow náſzych ku żądzam cieleſnym nie wydawamy/ cudzołoſthwá ſie nie dopuſzcżamy/ áni żadnego wyſtępu cżyniemy przez ktorybyſmy ku pokucie byli przywiedzieni. HistAl I6v; MurzHist T3; [król o posłach to rozumienie miał] żeby oni radniej dla opatrzenia osob swych aniż dla pokoju pospolitego mieli być przywiedzeni ku zezwoleniu poboru. Diar 32; GroicPorz cc4, ii2v; BibRadz II 98b marg; GórnDworz Kk3; KuczbKat 285, 435; RejZwierc 51; Chcąc tedy áby ku oſádźie tych źiem lud Krześćiiánſki był przywiedźion [...] dáiemy [...] SarnStat 186, 1076, 1216. Cf Ze zdaniem dopełnieniowym, »ku grzechu przywiedziony«, »ku wierze przywiedzion«.

przywiedzion(y) na co (2): ktore [zwierzęta] nietylko iż nieznáią dobrodzieyſtwá páńſkiego/ ále y ná nágłupſſe ſpráwy muſſą być wielkiem rozumem prziwiedziony. RejPs 46v; [Jezus] nic z mocy ſwey cżynić niechćiał/ iedno to co byłá wola Oycá iego/ [...] á ná co był przez Duchá ſwiętego ſłuſznie przywiedzion RejPos 70.

przywiedzion(y) przez co (3): HistAl I6v; Ale gdy ſie pan vbłaga/ álbo przez iákie przypowieśći/ álbo przez iákie przythoczenie rzeczy/ ku káżdemu ſłuſznemu poſtępkowi ſnádnie może być przywiedzion. RejZwierc 51; rácż nam to dáć/ ábyſmy przez iey modlitwy y zaſługi w wierze potwierdzeni/ w nádźieiey vmocnieni/ w miłośći twoiey pomnożeni/ do wzgárdy świátá tego przywiedźieni/ przy śmierći poćiechą y pomocą twą opátrzeni/ á po rozłącżeniu z tym świátem/ do duchowney gory Chryſtuſá Páná byli doprowádzeni. LatHar 469.

przywiedzion(y) czym (37): [Judasz] pokutą przywiedziony/ przynioſl żydom pieniądze/ za ktoré iezuſa im przedál OpecŻyw 118; RejPs 46v; MurzHist B2, T2v; SRzodki ktorymi przekonány Práwem/ ku doſyć vczynieniu ma być przywiedźion thy ſą. Winá pieniężna/ Fantowánie/ w Imienie wwiązánie/ rękoiemſtwo GroicPorz cc4; BibRadz I 8c marg, Deut 18/6, II 98b marg; KwiatKsiąż F2v; Mącz 35a, [234]d, 317b; KuczbKat 165, 195; Drugi pożytek [z obrania na króla sąsiadującego panującego]. Wźiąć Páná z niemáłym ludem ku pomoczy y obronie przećiw nieprzyiaćiołom Páńſtwá tego/ ktorzy chćiwośćią ſą przywiedzeni do Pánowánia iego MycPrz II C4v; ModrzBaz 34; Láćinnicy nie bez przycżyny/ áni ſwoim właſnym zdánim/ ále świádectwy świętych przywiedzieni/ wierzą/ iż Duch S. od oycá y od ſyná pochodzi SkarJedn 292, 116; Záledwiechmy ſye do ćiebie wróćili/ Gdychmy tym żalem przywiedźiéni byli. ZawJeft 18; Ty ieśliś oycowſką myśl przećiw dźiatkóm twoim Wyzuł/ przywiedźiony wielkim głupſtwem ſwoim: Dopuść w mátczynéy łáſce trwáć dźiećięćiu twemu ZawJeft 40; Phil K2; Day mi to [Panie Jezu]/ przywiedźiony zwykłą dobrotliwośćią y łáſkáwośćią twoią/ ábym pierwey niźli ſię z tym świátem rozſtánę/ zupełnie y doſkonále mogł pokutowáć LatHar 142, 72, 228; SarnStat 258, 701, 952. Cf »przywiedzion namowami«, »prośbą przywiedziony«, »przyczyną przywiedziony«.

Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym z zapowiednikami: k temu (6), do tego (2); aby, (i)ż(e)by (8), że (1), zaimek względny (1)] (10): MetrKor 38/287, 501; [Franciszek Spiera] weſelé a ochłodę duſze ſwoiéi na to wſzytek vdáł/ [...] żeby téſz i inſzy prze zeń/ byli ktęmu przywiedzieni ſzczego śię on wielmi kochał. MurzHist B4v; KwiatKsiąż F2v; KuczbKat 165, 335, 345; CzechRozm 102v; Támże przywiedźion móy Philozoph ktemu/ Ze przyſiągł doſyć vczynić wſzytkiemu. KochFr 63; Roſkaż mię co prędzey zábić/ gdyż áni dobrodzieyſtwem záchowánia zdrowia ſwego/ áni theż onego vtrácenim/ nie mogę być przywiedzion do tego / żebym álbo miał przeſtáć być Zołnierzem Ceſarſkim/ álbo twoim pocżąć być. Phil K2.

Wyrażenia: »do grzechu, ku grzechu, w grzech przywiedzion(y)« (1:1:1): Dáy mi motz ijżbych od ducha zloſciwégo/ ij téż od cżlowieka zlégo/ ku żádńému grzéchu niebyl przywiedzion OpecŻyw 108v; SeklKat T; [Lot] ſam tylko z domem ſwym ſpráwiedliwy á niewinny będąc/ nie mogł przez długi cżás ze złym towárzyſtwem Sodomſkim do grzechu być przywiedźiony. WerGośc 257.

»przywiedzion namowami (a. upominaniem)« (2): Prziwyedzion theſz yeſth kthemu Namowamy Staniſlawa y Iana Wilyenczikow LibMal 1548/144; niewieſćia płeć/ będąc mdleyſzey nátury/ y nie ták ćierpliwey/ rychley może być przywiedźioná vpominánim y mękámi ku wyznániu/ niż Mąż. GroicPorz ii2v.

»prośbą(-ami), za prośbą przywiedziony« = petitionibus acclinatus a. inductus JanStat (3:1): My tedy Włádyſław z łáſki Bożéy Król przerzeczony/ zá rádą Rad náſzych/ [...] y zá prośbą przed Máieſtatem náſzym vczynioną/ ták ſpráwiedliwą y ſłuſzną y báczną przywiedźieni/ tákowy Liſt [...] potwiérdzamy SarnStat 958, 844, 1217; KAZIMIERZ SPRAWIEDLIWY/ prośbą przywiedźiony/ Páńſtwo rządźił: ozdobił práwie z káżdey ſtrony. KlonKr A3v.

»(słuszną) przyczyną przywiedzion(y)« = causis adactus JanStat [szyk zmienny] (6): To były ty przyczyny, Najaśniejszy Miłościwy Krolu, ktoremi przywiedzeni zbranialiśmy się o obronie przez ty czasy wszytki mowić Diar 69; DiarDop 115; LatHar 323; W Ziemi Goſtińſkiéy przywiedźieni nieiáką ſłuſzną przyczyną [rationabili ... ratione adducti JanStat 506]/ zá rádą Rad y Poſłów Króleſtwá przyzwoleniém vſtáwiamy/ [...] áby [...] SarnStat 539, 1216, 1239.

»ku wierze, do wiary przywiedzion(y)« [szyk 2:1] (2:1): KrowObr 103; ktorych [darów Ducha Świętego] vcżeśnikiem miedzy inſzymi mnogimi był Piotr y Páweł/ byli też y inſzy wybráni ku wierze przywiedzeni y oſwieceni CzechRozm 190v; SarnStat 986 marg.

Szeregi: »przywiedzion i poruszon« (1): Adduci et permoveri re tali, Być prziwiedźión y poruſzon niektórą rzeczą. Mącz [234]d.

»przywiedziony i przymuszony« (1): [Ewagyjus pisze] iſz przymuſzeni ták práwem kośćielnym/ iáko też y liſtem Celeſtyná Papieżá z płácżem do ták ſrogiego dękretu ná Neſtorá vcżynionego/ przywiedzieni ſą y przymuſzeni. SkarJedn 116.

Przen (2):

przywiedzion do czego (1): gdyby myśl moiá przywiedźioná z łáſki twey do ſkruchy ſwey/ ćiáło ſwoie z grzechámi y pożądliwośćiámi vkrzyżowáłá. LatHar 270.

przywiedzion k czemu (1): vmyſł z rozumem iego/ ktęmu ſerce i wolą iego ciągnął/ aby [...] panu Bogu vfał ale ta wolá z ſercem iego niemogła być ktęmu od vmysłu przywiedźiona/ patrząc na wielkość grzéchu popéłnionego MurzHist K3.

3. Doprowadzony do jakiegoś stanu, do jakiejś sytuacji; adductus Modrz; deductus, eductus JanStat (53):

przywiedzion(y) do czego [w tym: ad aliquid (1)] (7): A iżby tá iedność [...] do mocnégo y ſtałégo porządku ná wieki chowánia byłá przywiedźioná: oné przez ártykuły niżéy nápiſáné zdało ſie nam rozpiſáć. SarnStat 1068. Cf przywiedziony do czego czym, Wyrażenia.

przywiedziony do czego czym (1): áby rzecż ktorey ſię przyśięgą popiera/ byłá ſłuſzna/ nie zákazána/ przyſtoyna/ nie z krzywdą bliźniego/ y ſłuſznymi śrzodkámi do przyśięgi przywiedźiona. PowodPr 48.

przywiedzion(y) k(u) czemu (13): KuczbKat 111; by ſie więcey oto ſtáráć/ iáko by to/ co tám [w zakonie Mojżeszowym] ieſt ćieleſnego/ mogło być ku duchownemu wyrozumieniu/ y ſłużbie przywiedziono CzechRozm 83v; SarnStat 1087. Cf Ze zdaniem dopełnieniowym, Wyrażenia.

przywiedziony w co (2): Bo kto inácżey cżyni/ kto ſwiátłość praw y vſthaw w ciemność przywodzi (á przywiedziona po cżęśći bywa przez opácżny wykład) zá nieſpráwiedliwego mian być ma Phil L. Cf »we złe podejźrzenie przywiedziony«.

przywiedziony przez co (1): Phil L cf przywiedziony w co.

Ze zdaniem dopełnieniowym (1): Yeſliby tez rzecz ktemv mogla bicz prziwyedziona zebi y za to czobi znaliezyono bicz nye moglo y za to czo [...] bi wyadomo bilo gdzie sye podzialo svmma sye yaka Zmowycz mogla [...] tedj yą zmawyayczie LibLeg 11/82.

Wyrażenia: »ku egzekucyjej przywiedziony« = zrealizowany (2): bo próznoby Práwá dáwáć/ gdyby ku exequuciiéy nie były przywiedźioné [nisi executioni debitae demandarentur JanStat 244] SarnStat 190 [idem] 898.

»ku (dobremu) końcu(-owi), do jakiegokolwiek końca, ad finalem przywiedzion(y)« [szyk zmienny] (5:1:1): A przeto ia thák rozumiem/ iż Dworzánin then doſkonáły/ [...] ieſt rzecż dobra/ y godna wielkiey chwały/ ále nie przez ſię ſámá/ iedno dla końcá/ ku ktoremu przywiedziona być może GórnDworz Ee2; RejPos 138, 139v; A iuż ſie nie ćwicż mnimániem ludzkim [...] iedno ſie ćwicż rozumem/ cnotą/ boiáźnią Bożą/ [...] káżdą rzecż roſtropnie vpátruiąc ku ktoremuby końcowi ſłuſznie miáłá być przywiedziona. RejZwierc 146; Poniewaz wzdy kiedy kolwiek te sprawy do iakiegokolwiek konca przywiedzione bydz muszą. ActReg 149; A wſzákże iż dla wielkich trudnośći/ [...] tá rzecz poniekąd poczęta/ do tego czáſu ku końcu nie mogłá bydź przywiedźioná [ad exitum perduci non potuit JanStat 141]: [...] ſkazáliſmy aby [...] SarnStat 55, 581.

»do pierwszej mocy przywiedziony« (1): Przywileie ieſli ſie którym co vbliżyło/ do piérwſzéy mocy ſą przywiedźione. SarnStat 894 marg.

»we złe podejźrzenie przywiedziony« (1): ktorym [ludziom] ſłowo Boże we złe podeyźrzenie ieſt od nowych zwodźićielow przywiedźione CzechEp 128.

»do skutku, ku skutkowi przywiedzion(y)« = zrealizowany (2:2): Ktory ſpoſob woyny/ kiedyby do ſkutku był przywiedźion [ad effectum deduceretur] y niebyłby bárzo ćięſzki/ y wielkieby pożytki Rzecżypoſpolitey przynośił. ModrzBaz 120, 137; SarnStat 1003; VotSzl B4.

»do wiadomości, ku wiadomości przywiedzion« = ad cognitionem deductus JanStat (1:1): yto codo naprawy praw nalezało [...] poniemałey częsci iest postanowione iako to iuz dowiadomosci wszem iest przywiedziono. ActReg 133; SarnStat 50.

a. O osobach (27):

przywiedziony do czego [w tym: ad aliquid (1)] (7): LatHar 240, 273, 346, 411; Oznáimuiemy/ iż gdyſmy z Bozkiégo zrządzenia z błędów Pogáńſkich/ [...] do poznánia iego imięnia z miłośierdźia iegóż ſámégo byli przywiedźieni: [...] do tegoſmy pilność ſwą przyłożyli: áby [...] SarnStat 195; GrabPospR N3v; gdyżem omamiona/ Y od iákiś pokuſy/ nieſtétyſz/ otchniona. Snadź z przeźrzenia ſmętnégo ſczęśćia niewdźięcznégo/ Do tegom przywiedźióna w śrzód wieku moiégo. GosłCast 47.

przywiedziony ku czemu (7): RejPs 202v; Leop Eph 2/8; Medicatus, Vlieczony/ vzdrowiony/ to yeſt nieyákim zielem álbo korzeniem ku polepſzeniu prziwiedźiony. Mącz 212c; á iż też ludźie ku tákowey przywiedźieni ſą ſlepoćie/ że vmárłe przekłádáią nád żywego y prawdźiwego Bogá CzechEp 86; przez którą [grę kostek] częſtokroć dobrzy oycowie dla wyſtępków ſynowſkich z dóbr ſwych bywáią wypędzeni przez ich winy/ y ku wielkiému vboztwu bywáią przywiedźieni SarnStat 706, 706. Cf Ze zdaniem dopełnieniowym.

przywiedzion(y) na co (2): Potem [Franciszek] powiedźiawſzy/ Nie wwodź nás wpokuſzęnié/ rzekł wielmi ſmutnie a żałoſnie/ Gdyżem iá terás ieſt na pokuſy przywiedźion pomoſz mi abych śię z nich mogł wywieść MurzHist I4v. Cf »przywiedzion na hak«.

przywiedziony w co (7): Wszczynają się bowiem wielkie niesforności, w ktore przywiedzione są rozmaite stany roztargnieniem sumnienia Diar 84; RejPos 45; [hetman Metellus] wźiął był od Albiná/ ktory był przed nim Hetmánem/ żołnierze niećwicżone/ ſwowolne y roſpuſtne/ [...] kárnośćią nieukrocone/ áni wſkromność przywiedźione. ModrzBaz 112. Cf »w niebezpieczeństwo przywiedziony«, »w rozpacz przywiedziony«.

przywiedziony przez co (5): przez moznoſc twoię ſwiętą ieſtechmy ſtworzeni a przez dobrodzieyſtwo twoie ieſtechmy ku miloſierdziu twemu przywiedzieni RejPs 202v; RejPos 45; RAcż Pánie/ prośimy ćię/ odpuśćić grzechy ſług twoich: ábyſmy przez przycżynę mátki Syná twego/ Páná náſzego/ byli do zbáwienia przywiedźieni LatHar 411, 346; SarnStat 706.

przywiedziony czym (3): Diar 84; Mącz 212c; którzy [gracze] ták grą wyikrzeni/ y ku niedoſtátkowi przywiedźieni/ częſtokroć ku gorſzym rzeczóm przychodzą SarnStat 706.

Ze zdaniem dopełnieniowym (1): A to iuż koniec pociechy twoiey/ gdy przez Duchá s. przez onego wiernego pocieſzycielá twoiego/ będzyeſz ktemu przywiedzyon/ cżego ieſt pożądáło troſkliwe ſerce twoie RejPos 141v.

Wyrażenia: »przywiedzion na hak« (1): á kędy Ceſarz ćiągnąć miał/ kazał [król francuski] żywnośći wſzytki popalić/ ſtey przycżyny/ przywiodł Ceſárzá ku wielkiey trudnośći (marg) Ceſárz przywiedzion ná Hak. (–) BielKron 215v.

»z łaski przywiedziony« (1): Abowiem z łáſki ieſteśćie przywiedzieni ku zbáwieniu przez wiárę [Gratia enim estis salvati per fidem] Leop Eph 2/8.

»w niebezpieczeństwo (a. w niebezpieczność) przywiedzion(y)« (2): Diar 68; Przypominał im też w iáką niebeſpiecżność krol y cżoło wſzytkiey Węgierſkiey źiemie przywiedzion ieſt. BielKron 306v.

»w rozpacz przywiedziony« (2): bomći iuż od wſzytkich wzgárdzony/ á práwie ſtrácony y w roſpácż przywiedźiony. LatHar 141, 294.

α. W funkcji rzeczownika (1): Odpuśći chudemu/ y do niedoſtátku przywiedźionemu/ á duſze nędznikow wybáwi. LatHar 399.
β. O państwach i narodach (4): PRzydaymy też tu y to/ [...] żeby to z wielkim pożytkiem Rzecżypoſpolitey było/ gdyby nietylko Powiáty Polſkie/ ále też y inſze kráiny ku Koronie przyległe/ do iednákiego ſpoſobu/ ábo dawánia podatku ábo służenia woyny przywiedźione były [ad eandem rationem ... adducantur]. ModrzBaz 125v.
Wyrażenia: »przywiedziony w jedność« (1): Poſtánowił Pan Bog thę ſłużebność w Koſciele ſwoim dla tego/ áby wſzytki cżłonki przywiedzione w iedność ciáłá/ á były przyłącżone á poſłuſzne głowie ſwoiey Pánu Kryſtuſowi RejPosRozpr c.

»na niebezpieczeństwo przywiedziony« (1): poki nie wygasnie z Vmysłow, y animuszow ich niebespieczenstwo naktore była przywiedziona Rpta [...] [obywatele] pospieszniejszy będą do tego wszytkiego coby kudobremu y spokoinemu iey było ActReg 135.

»za staraniem [czyim] przywiedziony« (1): Litwá do wiáry Krześćiáńſkiéy zá ſtárániém Królá Polſkiégo ieſt przywiedźiona. SarnStat 986 marg.

b. O cechach fizycznych przedmiotu [ku czemu] (1): bowiem Moſiądz bywa z miedzi/ y z ognia ſiłnego [!], y innemi przyprawami bywa ku złotey barwie przywiedzion. FalZioł IV 48d; [A iáko ma być pozłotá ku piękney farbie przywiedźioná/ Tak że ſie może zdáć rzecż pozłoćiſta/ być ſzczerym złotem SienHerb 597a].
4. Przytoczony na potwierdzenie lub zilustrowanie wypowiedzi lub tezy (27):
a. O tekstach (25): [grzeszy ten] ktory ácż to przyśięga co ieſt prawdá [...] wſzákże do tego przywodźić śie dáwa lekkim y z dáleká przywiedźionym domyſłom/ ktore podobno máło ku rzecży ſłużą. KuczbKat 290; CzechRozm 125v; A dopieroż gdyby ſię poſpolitym ruſzeniem ná nieprzyiaćielá puśćić/ więceyby ſię ieſzcże tá przypowieść teraz przywiedźiona ná nas śćiągáłá. Bo iáko według Bogá/ nie wielkość ludu wygráwa/ ále pobożność PowodPr 62.

przywiedzion komu (1): Było mu to piſmo i przedtem przywiedźiono/ ſtem wykładem że śię niemoże rozumieć/ o śmiérci cieleſnyi ale o roſpaczy MurzHist S3.

przywiedzion(y) gdzie (4): A iż wiernym náſládowcom ná wſzem przyſłuſzy náſládowáć Páná ſwego/ tedy (chociaż w inſzey ſpráwie Pan tho roſkazáć racżył/ wſzákże też to ſłuſznie tu może być przywiedzyono) mowi v Ianá s: [...] RejPosWiecz2 90v; CzechRozm 125 marg, **3; CzechEp 25.

Wyrażenia: »miejsce [= fragment tekstu] przywiedzione(-o)« (5): MurzHist S3; O mieyſcách przywiedźionych w nowym Teſtamenćie z Prorokow y o wykłádzie niektorych. CzechRozm 125v marg [idem **3], 29v, **3; WysKaz 25.

»naprzeciwko przywiedzion« (1): Obiectio, Zádánie wyrzucenie czego ná oczy/ też zábieżenie temu weſpołek s odpowiedzeniem/ co by mogło náprzećywko być prziwiedziono. Mącz 162c.

»pismo (a. miejsce pisma) (było) przywiedzione(-o)« (2): Abowyem pan Kryſtus y koſcyoł yego z bogá będąc/ á ſlowá yego ſye dźyerżąc/ piſmá onego táko przywyedźyonego nye ſluchał KromRozm II pv; WujNT 470.

»słowa przywiedzione« (5): CzechRozm 37; [ksiądz Powodowski wywodzi i okazuje] (tylkoż nie ſłowem Bożym prawdźiwym y proſtym y dobrze przywiedźionym) iż ſyn rowny ieſt Bogu oycu ná wſzytkim CzechEp 178, 174, [381] marg; Prze co inſzego mowi o onych ſłowiech Izáiaſzowych od Máttheuſzá Ewángeliſty S. przywiedźionych/ (Oto Pánná będźie brzemienna/ y porodźi Syná) że niepodobieńſtwo áby to Ewángeliſtá ś. nápiſáć miał WujNT przedm 6.

»świadectwo przywiedzione« [w tym: z kogo, z czego (2)] [szyk 7:1] (8): w tym ćię też przeſtrzegam y vpominam/ ábyś záwżdy rácżey wierzył iednemu świádectwu porządnie z ſłowá Bożego przywiedzionemu CzechRozm 2, 13v, 36v, 214; to ácż ſię y z świádectw wyżſzey iuż przywiedźionych pokázuie: wſzákże ſię to y sſtąd co przydam okaże: á to z ſłow Páwłá ś. CzechEp 25, 169, 224, 225.

b. O zdarzeniach (2):

przywiedziony gdzie (1): Co iuż káżdy niechay roſądźi wyżſze podanie moie/ tákże y ńiebeſpieczeńſtwá tu przywiedźione MycPrz II C4.

Wyrażenie: »przykład przywiedziony« (1): Odpowiedz ná przykłády przywiedzione. CzechEp 47 marg.
5. Sprowadzony [na kogo] (1): Stąd oto obacżyć możeſz iż takie mniemánie/ [...] nic nie ieſt inſzego/ iedno ſlepotá wielka ćiemnośći onych grubych y dotkliwych Egiptſkich/ przez Antychriſtá ná ludzi przywiedzioná. CzechRozm 37.
6. Ustanowiony [do czego] (1): Powieda Cicero, iż tego trzebá żądáć/ áby ktorzi w Rzycżypoſpolitey ſą przełożeni/ podobni práwam byli/ ktore do karánia nie gniewem/ ále ſpráwiedliwośćią bywáią przywiedźione [quae ad puniendum ... ducuntur]. ModrzBaz 80v.
7. Obrócony, zmieniony (3):

przywiedziony komu na co (1): ták iż obacżycye że przez mię wſzytki niebeſpiecżeńſtwá/ wſzytki ſprzećiwieńſthwá/ wſzytki troſki wáſze/ [...] będą wam ná wielką pociechę á ná wiecżne rádośći przywiedzione. RejPos 139.

przywiedziony ku czemu (2): áby láſy y gáie/ gdźie máłe ſą y przychodzą pożytki/ były wykopywáné/ y ku więtſzym pożytkóm przywiedźioné [tj. przeznaczone pod uprawy rolne] [ad ampliores utilitates reducantur]. SarnStat 64 [idem] 655.

8. Zrealizowany, wykonany (1): A iż tákowe podawánié ſoli Ruſkiéy do ſkłádu Bydgoſkiégo niemoże ták prędko bydź przywiedźioné [non poterit tam propere fieri JanStat 53]/ dopuſczamy: áby [...] SarnStat 387.
*** Bez wystarczającego kontekstu (1): Productus – Prziwiedzioni. Calep 854b.

Synonimy: 1. doprowadzony, przyprowadzony; 2. nakłoniony, namowiony, natchniony, nawiedzion, pobudzony, pociągniony, poduszczony, poruszony, przywabiony, wzruszony, zapalony.

Cf PRZYWIEŚĆ

LW