[zaloguj się]

63. Pochylenia w wyrazach zapożyczonych.

Brak kreskowania w wyrazach zapożyczonych nie zawsze musi oznaczać pochylenie a i jasność e oraz o. W zasadzie więc stosujemy zapis:

a niekreskowane
(lub: e, o – albo: Samogłoski) i w razie posiadania jakichkolwiek podstaw do wyciągnięcia odpowiednich wniosków dodajemy po średniku uwagę: prawdopodobnie z powołaniem się w nawiasie na odpowiedni formant itp., jak przy wyrazach rodzimych.
Poniżej podajemy szczegółowy wykaz dających się przewidzieć sytuacji i sposób ich rozwiązywania:

a. Materiał tylko z tekstów niekreskujących danej litery.

Piszemy normalnie:

Tekst(y) nie oznacza(ją) ...
albo:
o prawdopodobnie jasne (lub: pochylone) (tak w ...) itp.

b. Materiał tylko z tekstów kreskujących daną literę, ale z zapisów wyróżnionych krojem czcionki niestosującym kreskowań.

Piszemy:

Zapisy nie oznaczają ó (lub: é, lub: a, lub: pochyleń);
można też dodać:
prawdopodobnie ... (tak w ...).

c. Materiał z tekstów niekreskujących i z zapisów kursywnych w tekstach kreskujących.

Piszemy:

Teksty i zapisy nie oznaczają ó (lub: é, lub: a, lub: pochyleń).
Można też dodać uwagę jak w b.

d. Materiał tylko z tekstów kreskujących daną literę.

aa. Brak kreski w wyrazie, o którym nie mamy żadnych danych dodatkowych.

Jeżeli chodzi o a, piszemy:

a niekreskowane.
Jeżeli chodzi o e lub o, piszemy:
e (lub: o) jasne.
W hasłach jednokartkowych w formie fleksyjnej nie bierzemy w nawias samogłosek e oraz o.

bb. Brak kreski w pozycji, gdzie byśmy jej oczekiwali.

Piszemy:

a niekreskowane; prawdopodobnie jasne (tak w: ...).
Dla e lub o takiej sytuacji raczej się nie przewiduje.

cc. Brak kreski w pozycji, gdzie być nie powinna.

Piszemy:

a pochylone; e oraz o jasne.

e. Materiał różnorodny (z tekstów niekreskujących, kreskujących i/lub zapisów kursywnych).

Dla e i o brak kreskowania w tekstach kreskujących przyjmujemy za odbicie rzeczywistej wymowy, a więc orzekamy, że jest jasne, i jeżeli zdarzy się sporadyczne odchylenie, robimy normalne zestawienie oboczności.
Dla a przewidujemy szereg wypadków szczegółowych:

aa. Cały materiał niekreskowany.

Zależnie od naszej wiedzy (lub jej braku) piszemy:

a niekreskowane; prawdopodobnie jasne (tak w ...)
– gdy brak kreski nie potwierdza naszych oczekiwań, albo:
a pochylone
– gdy brak kreski jest zgodny z przewidywaniami, albo:
a niekreskowane
– gdy nie potrafimy wyciągnąć żadnych wniosków.

bb. Przykłady niekreskowane stanowią w haśle znikomy procent.

Na podstawie większości orzekamy o a jasnym, obecność w materiale kilku zapisów niekreskowanych pomijamy milczeniem. Ewentualne odstępstwa od normy w tekstach, posiadających poza tym w danym haśle dużą ilość materiału z właściwym kreskowaniem, traktujemy jako błędne znakowanie.

cc. W materiale w większości niekreskowanym znajduje się kilka użyć zakreskowanych zgodnie z normą.

Piszemy:

a jasne (w tym x r. niekreskowane);
w ilość x nie wchodzą teksty konsekwentnie nierozróżniające a od å.

dd. W materiale w większości niekreskowanym znajduje się kilka użyć zakreskowanych wbrew normie.

Piszemy:

a pochylone (w tym x r. błędne znakowanie).

ee. W wyrazach zawierających więcej niż jedno a.

Jeżeli stwierdzimy, że brak kreskowania danego wyrazu w jakimś tekście jest normą, natomiast inne teksty kreskują go niekonsekwentnie (tj. albo obie samogłoski, albo dowolnie jedną z nich), przykłady z chociażby jednym kreskowaniem przyjmujemy za materiał dowodowy. Robimy więc na ich podstawie normalne zestawienie z rozliczeniem; na końcu w nawiasie dajemy uwagę:

(ponadto x r. oba a niekreskowane)
(z identycznym zastrzeżeniem jak w cc.).