• Instrukcja
  • I. Materiał Słownika
  • II. Podział materiału na artykuły hasłowe
  • III. Hasło
  • IV. Specyfikacja gramatyczna
  • V. Część gramatyczna
    • 36. Kolejne partie w części gramatycznej
    • 37. Schemat graficzny części gramatycznej
    • 38. Kolejność źródeł pochodzących z różnych lat
    • 39. Znaki dla zapisów fonetycznie dwuznacznych
    • 40. Nawias dla oznaczania cząstek fakultatywnych
    • 41. Znaki interpunkcyjne w części gramatycznej
    • A. Oboczności fonetyczne lub morfologiczne hasła
    • B. Uwagi o grafice
    • C. Pochylenia rdzenne i tematyczne
    • D. Stopniowanie
    • E. Część fleksyjna
    • F. Pochylenia w końcówkach
      • 87. Zasady ogólne
      • 88. Opis wypadków szczegółowych
      • 89. Pochylenia w formach bezkońcówkowych
      • 90. Końcówka formy podstawowej
      • 91. Błędne znakowanie
      • 92. Pochylenia przy funkcjach attrib i praed
      • 93. Pochylenia zależne od obcej cząstki wyrazowej
      • 94. Teksty kreskujące niekonsekwentnie
      • 95. Wtórna nosowość w końcówkach
    • G. Uwagi o składni
  • VI. Stosunek do innych słowników
  • VII. Semantyka
  • VIII. Frazeologia
  • IX. Cytaty
  • X. Lokalizacje
  • XI. Synonimy
  • XII. Formacje współrdzenne
  • XIII. Odsyłacze
  • XIV. Układ Słownika
  • XV. Indeks frekwencyjny
  • XVI. Użycia spoza naszego kanonu źródeł
  • XVII. Sposób traktowania kustoszy, żywej paginy i tekstów erratowych
  • Dodatek: pochylenia i miękkości oraz poprawki lokalizacyjne

88. Opis wypadków szczegółowych.

a. Przy braku możliwości wahań.

Jeżeli wiemy, że samogłoska końcówkowa powinna być na pewno jasna albo na pewno pochylona, podajemy zapis formy z końcówką właściwą, choćby materiał nie dostarczał żadnych danych lub zawierał pewien procent błędów.
Oto wykaz końcówek i pozycji, dla których nie sporządzamy żadnych rozliczeń (stan przedstawiamy według przyjętej normy):

• rzeczowniki męskie, żeńskie z wyjątkiem typu wolå, historyjå, bogini, nijakie z wyjątkiem powstałych ze ściągnięcia: wszystkie końcówki liczby pojedynczej z wyjątkiem I, w liczbie mnogiej N i równobrzmiące z nim A są jasne;
• przymiotniki: tylko -o w N i A sg n;
• czasowniki: -åm, -åsz, -å, -åmy, -åcie, -ają, -ając; -esz, -e, -ecie; -åłem, -åłeś, -åł, -ałam, -ałaś, -ała, -ało, -aliśmy (-ałyśmy, -eliśmy itd. całe pl), -cie (w imp), -(a)wszy.
  Uwaga: Ujednolicenie w praet nie dotyczy oczywiście czasowników ze ściągnięciem, np. SIAĆ (por. 57.d.).

b. Przy istnieniu możliwości wahań.

aa.

Jeżeli materiał dostarcza tylko postaci pewnych bez wahań, zapisujemy formę materiałową, np:

I n głównémi (1).

bb.

Jeżeli materiał dostarcza postaci obocznych, obok których mogą być też przykłady z zabytków niekreskujących, podajemy sumę ogólną danej formy, ustalając pochylenie na podstawie najczęstszego zapisu pewnego; po średniku wymieniamy rzeczywisty stan materiałowy wraz z podaniem ilości przykładów niedostarczających danych, np.:

sg n G ciężkiégo (29); -égo (11), -ego (3), -(e)go (15)

– po czym nastąpi wymienienie zabytków według ustalonego trybu (bez lokalizowania materiału wątpliwego). Jeżeli nie ma oboczności pochyleń wewnątrz tekstów, skróty podajemy bezpośrednio po zapisie formy, a więc przed zapisem nawiasowym, np.:

-égo (4) KochPs (3), GosłCast, -ego KochPieś (2), -(e)go (12).

Jeżeli oboczności pochodzą tylko z jednego tekstu, w wykazie źródeł stosujemy następujące uproszczenie, np.:

-é (4), -e (1) Oczko (4:1), -(e) (27).

Gdy stosunek samogłoski jasnej do pochylonej jest równy, dajemy wstępny zapis formy w rzeczowniku bez pochylenia, np.:

handlach (3); -ach (1) KlonWor, -åch (1) SarnStat, -(a)ch (1)

– w przymiotniku itp. – z pochyleniem.

cc.

Jeżeli materiał dostarcza postaci pewnych bez wahań oraz przykładów z tekstów niedostarczających danych, zapisujemy postać z odpowiednią samogłoską i ogólną liczbą statystyczną; po średniku wymieniamy stan materiałowy, np.:

sg m G całégo (44); -égo (11), -(e)go (3) – bez podawania lokalizacji.

Dotyczy to oczywiście również końcówek z samogłoską w zasadzie jasną, jeżeli dopuszcza się możliwość wahań wymowy (nie błędów).

dd.

Jeżeli mamy przykłady tylko z tekstów nieoznaczających pochyleń, zapis podajemy, biorąc samogłoskę końcówkową w nawias, np.:

sg f L chor(e)j (1).

ee.

O ile różne końcówki dostarczają przykładów na pochylenie różnych samogłosek, omawiamy każdą z osobna, np.:

pl L bałwaniéch (15), bałwanach (5) ...; ~ -éch (5), -(e)ch (10); ~ -ach (4) WujJudConf, CzechEp, SarnStat (2), -åch (1) StryjKron.