[zaloguj się]
[pdf]

DOGLĘDACZ (8) sb m

doględacz (7), doglądacz (1); doględacz Diar, Mącz (2), RejPosRozpr, BudNT (2), doględacz : doglądacz RejAp (1 : 1).

o oraz a jasne.

Fleksja
sg pl
N doględacz doględacze
G doglądacza
D doględaczowi
A doględacze
I doględaczmi

sg N doględacz (3). ◊ G doglądacza (1). ◊ D doględaczowi (1). ◊ pl N doględacze (1). ◊ A doględacze (1). ◊ I doględaczmi (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.

Sprawujący nadzór; inspector Mącz, Cn; antistes, arbiter, curator, episcopus, epistata, epistates, lustrator, procurator, provisor, spectator, tutelarius, visitator Cn (8): Diar 81; Doględácz/ Prziględácz nie którey rzeczy/ Porucznik. Mącz 406a.
Szereg: »stróż a doględacz« (1): Saltuarius, Leśnik/ Stróż á doględácz dąbrów y láſów Mącz 365d.
a. W odniesieniu do sprawującego władzę kościelną; episcopus PolAnt (5): O nędzny nędzniku ſłyſzyſz iż temu Pánu nie trzebá doglądácżá RejAp [14]; Bo trzebá doględácżowi (marg) Al: Episkopowi. iesli po Grecku woliſz (‒) bez nágánienia być/ iáko Bożemu ſzáfárzowi BudNT Tit 1/7, Philipp 1/1.
Wyrażenie: peryfr. »doględacz świata tego« = papież (1): A tu ſie prożno ma chłubić doględácż iáki ſwiáthá tego/ co powiáda iż mu tu Pan porucżył ſpráwy ſwoie/ áby ich tu doglądał RejAp [14].
Szereg: »doględacz, dozorca, stroż« (1): Bywáią thedy zwáni Biſkupi doględácże/ pilni dozorce/ ſtroże/ cżuyni á przełożeni. RejPosRozpr c2v.

Synonimy: dozieracz, dozorca, dozornik, opatrzyciel, opiekun, porucznik, stroż; a. biskup, episkop.

Cf [DOGLĘDCA]

BZ