[zaloguj się]
[pdf]

DOLEC (27) vb pf

-c (4), -dz (2).

o jasne, e pochylone.

Fleksja
inf doléc
praet
sg
3 m dol(e)gł
f doległa
n doległo
conditionalis
sg pl
3 f by doległa m an
n by doległo subst by doległy

inf doléc (6); -éc (4), -(e)e (2). ◊ fut 3 sg dolęże (11); -e (3), -é (1), -(e) (7); -e OrzQuin, SarnStat (2), -é KochProp. ◊ praet 3 sg m dol(e)gł (1). f doległa (1). n doległo (2). ◊ con 3 sg f by doległa (3). n by doległo (2). ◊ 3 pl subst by doległy (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI – XVIII w.

1. Sprawić ból, przykrość, zaboleć, dokuczyć, dotknąć, zaszkodzić (15):

dolec co (1): Bo iz powinnosc iest nasza będąc iakoby nawyzszey ztrazy w Rptey postanowieni vpatrowac wstytko coby iey było potrzebnego y coby ią zkąd dolec mogło. ActReg 137.

dolec kogo, czego a. kogo, co (3): Potem gdy ich doległo rozliczne oćiążenie/ vćiekli ſie znárzekániem ku pánu ſwemu RejPs 159v; RejKup h6v, Lv; RejWiz 174; Królá téż Polſkiégo/ náſzégo miłośćiwégo Páná/ niewiém co dolęże/ ieſli go to nie boli. OrzQuin N4v; SkarŻyw 152, 166; KlonWor 61.

W przen (6): A przedſię chociay prawdá dolęże pocżćiwa/ Wżdy káżdy iáko może ſwe ſpráwy pokrywa RejWiz 2.

dolec kogo, czego a. kogo, co (5): Sdarz bog miłoſcziwy kxjeze Wiem zeczie pokład do lieze [!]. Kiedić powiem źlą nowine RejKup c4; RejZwierc [233]v; Niech twoy gniew vćichnie/ bo mnie doległ ſrodze GrabowSet P3. Cf dolec czego czym, Zwrot.

dolec czego czym (1): Gdźie iéy [Unijej] áni mól ruſzy/ áni pleśń dośiężé/ Ani wiek wſzytkokrotny ſtárośćią dolężé KochProp 15.

Zwrot: »[kogo] dolec w sadno« = boleśnie urazić (1): niechay iedno przydzye gdzye co ſprzećiwnego/ Zeby go co doległo áby namniey w ſádno/ Vkaże to s poſtáwy káżdy bárzo ſnádno/ Iżby to kędyby mogł bárzo rad obroćił RejWiz 174.
2. Odnosić się, dotyczyć; zobowiązać, obciążyć (przeważnie o powinnościach i obowiązkach) (11):

dolec czego (3): Co by béł v nas gdźie nie dáleko Ptolomeus obſerwował/ wierzę żeby náſzych rzeczy doléc colé [kalendarze] mogły Oczko 30v; Item, Litwy opráwá ma téż dolédz. SarnStat 25 [2 r.].

dolec kogo, czego a. kogo, co (8): Diar 62; trzebá tedy tego áby obroná vſtáwiona byłá/ ále táka ktoraby człowieká kożdego doległá OrzRozm Vv, Vv; áby káżdy Stároſtá [...] w Stároſtwie ſwym to poſtánowienié náſzé [o podwodach] wczás obwołáć dáli/ żeby káżdy którégo to doléc ma/ zá czáſu o tym wiedźiał SarnStat 975, 83, [1023], 1061 [idem], 1190.

3. Opaść, przycisnąć (1): Dźiáłowáli téż przed láty/ do ſpuſtów Stáwu Bórtnice [...] á przedſyę iáko źiemiá doległá z wiérzchu/ tedy to wſzyſtko połómiłá. Strum G3.

Synonimy: 1. dojąć, dojechać, dokuczyć, dokurczyć, dokurzyć, dotknąć, urazić; 2. dotknąć; 3. przycisnąć.

Formacje pochodne cf LEC.

Cf DOLEGŁY

BZ