« Poprzednie hasło: DOJĆ | Następne hasło: DOJECHANIE » |
DOJECHAĆ (46) vb pf
dojechać (29), dojachać (6), dojechać a. dojachać (11); dojechać RejWiz (2), BielKron (9), Mącz (10), GórnDworz (2), RejPos, CzechRozm, ModrzBaz; dojachać LibMal, KochPam, ActReg; dojechać: dojachać LibLeg (1 : 1), SkarŻyw (2 : 2).
o oraz oba a jasne; e w imp pochylone, w pozostałych formach jasne.
inf | dojechać |
---|
praet | ||||
---|---|---|---|---|
sg | pl | |||
1 | m | -m dojechåł | m pers | |
2 | m | -ś dojechåł | m pers | |
3 | m | dojechåł | m pers | dojechali |
imperativus | |||
---|---|---|---|
sg | du | ||
1 | dojédźwa | ||
2 | dojédź | ||
3 | niechajże dojedzie |
conditionalis | ||
---|---|---|
pl | ||
3 | m pers | by dojechali |
inf dojechać (15). ◊ fut 1 sg dojadę (1). ◊ 2 sg dojedziesz (5). ◊ 3 sg dojedzie (4). ◊ 3 pl dojadą (1). ◊ praet 1 sg m -m dojechåł (1). ◊ 2 sg m -ś dojechåł (1). ◊ 3 sg m dojechåł (8). ◊ 3 pl m pers dojechali (2). ◊ imp 2 sg dojédź (2); -é- (1), -(e)- (1). ◊ 3 sg niechajże dojedzie (1). ◊ 1 du dojédźwa (1) WyprPl A3v. ◊ con 3 pl m pers by dojechali (1). ◊ part praet act dojechåwszy (3).
Sł stp notuje, Cn s.v. dobiegam, Linde XVI (cztery z tych samych przykładów) ‒ XVIII w.
- 1. Jadąc zbliżyć się do kogo lub czego, dotrzeć do jakiegoś celu
(34)
- Przen (2)
- 2. Dopaść kogo, zaskoczyć, najechać, napaść, natrzeć, uderzyć, dosięgnąć ciosem (często będąc na koniu); zadać cios, razić, ranić (8)
- 3. Dotknąć kogo, dokuczyć, dociąć słowem, dowcipem, żartem, dać się komu we znaki; użyć niezbitego argumentu, pokonać w dyskusji (4)
dojechać czego, kogo (7): Kolchis kroleſtwo bogáte nád morzem Pontſkim/ ſkąd był Iazon Medeą vnioſł doiechawſzy złothego runá BielKron 269v; Słonecny wyſep/ tego nie może doiecháć nikt przed ſkáłámi w wodźie BielKron 461v, 125v, 445v, 452; KochFr 52; Przeto ſkoroś doiáchał kráiu oyczyſtégo/ Obraneś poſłem záráz KochPam 80.
dojechać do czego, do kogo (10): LibLeg 10/114; A kto temu nie wierzy/ by ogień był w zyemi/ Niech ſie do Etny gory doiecháć nie leni. RejWiz 149v; ále ſzcżeſliwy do do mu doiedzieſz. HistRzym 99v; HistLan ktv; niechby tylko ſámemu Káſztellanowi było wolno [...] doiecháć do miaſt y wśi/ bráć potrzeby á ſzácowáć. ModrzBaz 117; SkarŻyw 451, 455; tylko ze dow miał doiachać ActReg 161; Doiédźwá do Krákowá WyprPl A3v; Stąd iuż doiedźieſz do ſámey MOTLAWY KlonFlis Hv.
dojechać ku komu (1): Iwanowy wozniczi ku panu zwlodarczikyem doyachacz [...] kazal. LibMal 1548/146.
dojechać na co (2): nie doiechał ná zamek BielKron 377v; niſzli ná to mieyſce gdzie był wygnány doiáchał/ oddał Duchá Pánu Bogu SkarŻyw 455.
dojechać czym (3): kroleſtwá bogáthe morzem doiechawſzy dáleko náleźli BielKron 278v, 445v, 455.
dojechać czym (2): Incessere hostes iaculis et saxis, Doyecháć nieprziyacioł ſtrzałámi y kámienmi. Mącz 44b; Aliquando verberare et vulnerare significat, ut hunc primum levi hasta strinxerat Naprzód go włoczenką álbo drzewem doyechał/ trąćił/ raz á ſztós mu zádał. Mącz 421b.
»dojechać z pięścią« [szyk zmienny] (2): Adoriar te pugno nisi cessas, Doyadę cie s pięścią yeſli nie chceſz przeſtáć. Mącz [269]a, 74c.
»tajemnie, zdradliwie dojechać« (1 : 1): Cuniculis aliquem aggredi, Táyemnie kogo doyecháć. Mącz 72b, 109d.
Synonimy: 2. dołamać, dotłuc, dotrzeć, nadskoczyć, natrzeć, porazić, ranić, wdać się, wpaść; 3. dojąć, dokuczyć, dotknąć, dotrzeć, przyciąć.
Formacje pochodne cf JECHAĆ.
Cf DOJECHANIE, DOJECHANY
LZ