[zaloguj się]
[pdf]

GŁUPIE (95) av

[Cf GŁUPI N sg n].

e jasne.

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI (jeden z tych samych przykładów) – XVIII w.

Niemądrze, nierozumnie, nierozsądnie, niewłaściwie, źle; w sposób prostacki, ignorancki; stolide, stulte Mącz, Calep, Cn; insipienter, insulse Calep, Cn; dementer, inscienter, inscite, turpiter Mącz; inconciliate, inconsulte Calep; fatue, incallide, insensate Cn (95): Odſtąp precż Wáłáſki capie/ Ocż mię pytaſz táko głupie. BierEz B2, M3, N3, O4, Q2, R4v; KromRozm I N4; mądry człowiek głupie ſobie pocznie/ cnotliwy niedobrze poſtąpy/ iako wſzyścy by nálepſzy maią ſwé oblędliwości MurzNT 61; GliczKsiąż M5; Leop 2.Reg 24/10; BibRadz *3v, Gen 31/28, 2.Reg 24/10, I 273v, Prov 15/2 (8); OrzRozm H4v, S4v; BielKron 67; GrzegRóżn D; Turpiter se dedit, Sromotnie/ głupie á nietráfnie ſobie począł. Mącz 91d, 195c, 368a, 372d [2 r.], 420a; SarnUzn F7v; bo cżłowiek kiedy zbytnie miłuie/ śiłá mu ſie kroć threfi/ bárzo głupie pocżąć ſobie. GórnDworz Dd, I3v, Aa3v; HistLan D2, D4, F2; KuczbKat 155; Nalepſza ſpráwá kto ią głupie rządzi/ Muśi znikcżemnieć RejZwierc 214v, 214v; WujJud 163v; BudBib 2.Par 16/9, Eccli 3/21; CzechRozm 103v, 130; PaprPan Ff3; Zmowá oná z Páwłem ś. ná ktorey ſię głupie ſadzą/ tylo ná cżás trwáć miáłá SkarJedn 95, 13; SkarŻyw 46, 112, 143; Xiądz z dziáłá vderzył/ Náſzych chybił/ ſwych pobił/ iż głupie wymierzył. StryjKron 537; CzechEp 344; KochFr 31; Tákże głupie y zdrożnie Kálwinus piſze ReszPrz 82; BielSjem 21; GórnRozm K4; PaprUp H3v; Calep 312a, 543b, 547a, 573a, 1008b, 1012b; GórnTroas 47; A gdym ták zfráſowány/ Zywot moy nie był/ głupie dokonány. GrabowSet K2; RybGęśli B3; WujNT 699, 869; PowodPr 61; CzahTr C4; KlonWor 8, 43, 54; A gdy mu ktoś rádźił głupie ſprzyiáżliwy [!]/ Aby iáko drudzy zbiegł z chwile złośliwey/ Rzekł SzarzRyt C2.

W charakterystycznych połączeniach: głupie badać się, biegać, chlubić się, ciągnąć, dumać, gniewać, kierować, łowić, mni(e)mać (2), mowić (12), narzekać, obchodzić się, obiecać, pisać (2), pleść, począć (sobie) (poczynać) (12), postąpić sobie (postępować) (3), przyjąć, przyrzec, przyść, przywodzić (2), pytać, radować się, radzić, rozmyślić się, rządzić, sadzić się, strawić czas, śmiać się, tracić, (u)czynić (13), udziałać, ukazać się, unosić się, wozić się, wracać się, wstydzić się, wymierzyć, wyrzucać, zmyślać (zmyślić) (2), żyć; głupie dokonany, nastrojony, pisany, przyobleczony.

Szeregi: »głupie i niegrzecznie« (1): Skąd iáſna rzecz że to/ y podobne piſmá/ głupie y niegrzecznie odſzczepieńcy kieruią/ chcąc pokázáć że ſámá wiárá doſyć ieſt człowiekowi ku vſpráwiedliwieniu. WujNT 143.

»głupie, (a) nie(o)bacznie« [szyk 5 : 1] (6): Ale then zwycżay nye obácżna á yákoby głupya ſwawola nyema nie myeſcá wtem áby kto myał gi chwálić/ y owſſem głupie/ nyeobácżnye/ nye dobrze ſie ná tho rozmyſliwſſy tho cżyni káżdy ocyec. GliczKsiąż K4; Mącz 216c, 372d, 423d; WujNT 570, 699.

»głupie i nieopatrznie« (2): Lecż to wſzytko głupie bárzo y nieopátrznie cżynili/ gdy y nas y inſzych wſzytkich zá iedno krześćiány pocżytáli CzechRozm 67v, 218v.

»nierozmyslnie, głupie« [szyk 2 : 1] (3): Calep 522a, b; głupie mowić, nierozmyſłnie czynić, Oboie to Pángraczy w pożyćiu ſzkodliwe. CiekPotr 37.

»głupie i niesłusznie« (1): A przetoż głupie y nieſłuſznie ſię wracáią do niego. WujNT Gal 4 arg.

»głupie i sprosnie« [szyk 2 : 1] (3): CzechRozm 123, 222v; iż pan náſz Iezus Chriſtus ieſt nie tylko cżłowiekiem [...] prawdźiwym/ ále też Bogiem nie pożycżánym tego niewiem ktoby ták kiedy ſprośnie y głupie mowić miał, procż tey X. K. powieśći CzechEp 224.

»zle a (i) głupie« (5): GórnDworz B; HistLan F3v; RejPosWstaw [1103]; CzechRozm 150; Vchoway mię tego Boże/ abych ia to com zle y głupie obiecał z więtſzym grzechem wykonáć miáł. SkarJedn 137.

»głupie i złośliwie« (1): Y táki pocznie ſię brzydźić grzechámi temi/ ktorymi P. Bogá obrażał/ y do práwey pokuty przyſtąpi/ w ktorey żáłowáć będźie/ iż kiedy P. Bogá ták głupie y złośliwie gniewał SkarKaz 348b.

Synonimy: bezwdzięcznie, błazeńsko, niebacznie, niemądrze, nieobacznie, nieopatrznie, nierozmyślnie, niesłusznie, nietrafnie, niewiadomie, sprosnie, sromotnie, szalenie.

Cf NIEGŁUPIE

MM