Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: [KRZEPIĄCY]

Następne hasło: KRZEPIĆ SIĘ »

KRZEPIĆ (6) vb impf

e jasne.

Fleksja

indicativus
inf	krzepić
praes
	sg
3	krzepi

praet
	sg
2	f	-ś krzepiła

inf krzepić (1). ◊ praes 3 sg krzepi (3). ◊ praet 2 sg f -ś krzepiła (1). ◊ part praes act krzepiąc (1).

Sł stp brak, Cn s.v. krzepczę, Linde XVII w.

Znaczenia

1. Czynić krzepkim, wzmacniać (5)
- a. Dodawać sił fizycznych (2)
- b. Podnosić na duchu, napawać nadzieją (3)
2. Prawdopodobnie nie ustawać w wysiłku, wytężać siły, z siłą poruszać (1)

1. Czynić krzepkim, wzmacniać (5):

a. Dodawać sił fizycznych; confirmare, firmare, recreare, refocillare, roborare, solidare Cn (2):

krzepić kogo czym (1): [matko] ruſz pomocy ſwoiéy [...] Ieſliś ty mnie prawdźiwie niemówiątko máłé Pokármem ſwym krzepiłá GosłCast 51.

W przen (1):

krzepić co (1): Gréczyn ſwé rzeczy krzepiąc/ prawći będźie wſzędźie. GórnTroas 40.

b. Podnosić na duchu, napawać nadzieją; confirmare, facere alicui animum, restituere animum alicui Cn (3): NIerazby cżłek chcąc zdyſzał/ lecż duffliwa krzepi Nádźieiá/ ſzepcąc w vcho iutro będźie lepiey. RybGęśli B.

krzepić kogo, co (2): KuczbKat 280; ná Hetmáná należy [...] żołnierze cżáſem ſtráſzyć/ cżáſem ſercá ich krzepić [animos ... erigere] ModrzBaz 115.

Szereg: »krzepić i posilać« (1): mocna y ſtała wiárá nic nieſzwánkuiąc/ gdyż śie mocą Boſką wſpiera/ ludźie záś krzepi y pośila KuczbKat 280.

2. Prawdopodobnie nie ustawać w wysiłku, wytężać siły, z siłą poruszać [czym] (1): Iey [nadziei] ſpráwą zbity Zeglarz z Náwy w płáwnym biegu/ Przedſię rámionmi krzepi choć ſto mil od brzegu RybGęśli B.

Synonimy: 1. krzeźwić, mocnić, posilać, silić, umacniać, zmacniać.

Formacje współrdzenne: krzepić się, okrzepić się, pokrzepić, pokrzepić się, ukrzepić, ukrzepić się; pokrzepiać, pokrzepiać się; krzepieć; krzepnąć, okrzepnąć, skrzepnąć, skrzepnąć się; krzepczyć się, nakrzepczyć, pokrzepczyć, pokrzepczyć się, ukrzepczyć, ukrzepczyć się; krzepczać się, nakrzepczać, pokrzepczać, pokrzepczać się, ukrzepczać.