[zaloguj się]

LASKA (277) sb f

Pierwsze a pochylone, końcowe jasne (w tym w pierwszym 6 r., w końcowym 2 r. błędne znakowanie).

Fleksja
sg pl du
N låska låski
G låski låsk, lås(e)k, lask(o)w
D låsce
A låskę låski
I låską låskami laskoma
L låsce låskach

sg N låska (54).G låski (45).D låsce (2).A låskę (65).I låską (51).L låsce (7).pl N låski (9).G låsk (16), lås(e)k (1) WujNT, [lask(o)w].A låski (17).I låskami (4).L låskach (6).[du I (cum nm) laskoma.]

stp, Cn notuje, Linde XVI (jeden z niżej notowanych przykładów) – XIX w.

Długi i cienki kawałek drewna lub metalu; virga Mącz, Vulg, PolAnt, Calep, Cn; baculus (a. baculum) PolAnt, Calag, Calep, Cn; fustis, scipio Mącz, Calep; sagitta Mącz; stipes Calep; commentaculum, culticula, rudis, vitis Cn (277): Iozeff iako cżlowiek poſluſſny/ ſſedl do koſciola do Ieruzalem [...] iż ſkoro iedno wſſedl do koſciola natychmiáſt tą ijſtá ſuchá láſka w iego ręku puſciwſſy odroſle zakwitla OpecŻyw 5, 4, 4v [2 r.], 5 [2 r.]; FalZioł IV 15b; HistAl B3; MurzOrt B2v; Wyęcey mumyſl o koniku/ ná ktoremby vcżyniwſſy go ſobye z laſki/ obyezdzał á tocżył/ niż kyedy o łáćinye álbo lekcyi GliczKsiąż I5v; KrowObr 224; Leop Ex 8/16, 17, 14/16; BibRadz Ex 10/13, 14/16; BielKron 15 [2 r.]; Scipio, Pálcat/ laská/ pálicá do podpieránia. Mącz 373c, 17b, 141c, 373c; SienLek 169v [2 r.]; Kiedy chceſz wieżę álbo co wyſokiégo zmierzyć/ weźmi laſkę iáko długą chceſz/ poſtaẃże ią proſto: potym weźmi miárę ćieniu iéy/ á tą miárą zmiérz ćiéń co od wieże idźie GrzepGeom O4v, O3 [2 r.], O3v [4 r.], O4v [6 r.], P [6 r.], Pv [5 r.] (38); BielSat N3; BudBib Ex 7/9, 10, 15, 17, 19, 20, 2.Reg 23/21; Strum D3, E4; CzechRozm 31v; SkarJedn 47; Calag 461a; To iuż (powiáda) laſką vderzył/ á z ſkáły Zdróy wyſtrzelił/ y byſtré ſtrumienie wezbráły KochPs 115; SkarŻyw A3, 479 [4 r.], 480, 484, 493 [2 r.], 502; ktory [Piotr Psonka] nálazwſzy brod przez Wiſłę/ długie láſki dla proſtego przeiáchánia w Rzece od brzegu do brzegu wtykał StryjKron 437, 437; Ieſzcże druga náuká iáko dziáłać Race [...]. Nákręć trąbek z pápieru formę vdziáławſzy/ Záwięzuy ie ná końcu ná ſtypułek wdziawſzy. Nábijayże ie prochem ſtypulikiem onym/ [...] Przywięż laſkę pod wagą á zápał od dziurki BielSjem 39; Calep 121a; AARON ná kápłáńſtwo od Bogá wezwány. Zyd: 5. 4. Ktorego laſkę zákwitłą w ſkrzyni chowano. WujNT Xxxxx, 116 [2 r.J; SkarKaz 159b, 417b; [tey ſieći skrzydła roſpinaią na wodzie ſtoiącey/ ſzyroko/ dwiema laskoma ku ziemi/ a koniec matniey trzecią Cresc 1549 641; CygMyśl H3v].

W połączeniu z przymiotnikiem od nazwy drzewa lub krzewu [laska + przymiotnik (2), przymiotnik + laska (1)] (3): LibMal 1544/85v; Lecż y laſká głogowa gdy iey przychędoży/ [...] Ochotnie z nią ſtáruſzek podrygáiąc chodzi RejZwierc 28v; Tákic łuki ieſzcże y dźiś Anglikowie miewáią s Ciſowych laſk BielSpr 4.

W porównaniu (1): (marg) Cukier ſpráwuią. (‒) Nárzeżą cżłonkow ſłodkich złupiwſzy liśćie y wierzch z trzćiny álbo rogozu kthore ſie tám rodzą miążſzo iáko laſki BielKron 276v.

Wyrażenia: bibl. »laska Aaronowa« (4): BibRadz Hebr 9/4; BudBib Ex 7/12; SkarŻyw 493; A zá wtorą zaſłoną/ był przybytek [...] máiąc złotą kádźidlnicę/ y ſkrzynię teſtámentu [...] w ktorey było wiádro złote máiące mánnę/ y laſká Aaronowá [virga Aaron] która zákwitnęłá/ y tablice teſtámentu WujNT Hebr 9/4.

»laska Mojżeszowa« (4): CzechRozm 262; Siodmą plagę ſpuśćił Pan Bog ná podnieśienie laſki Moyżeſzowey w niebo SkarŻyw 480, 480 [2 r.].

Szeregi: »kij albo laska« (1): y dźiw to náſzym/ kiedy im powiádáią/ że w Anglijéy przy Lóndrze/ kije álbo laſki w ſtudnią wrzucóné/ w kámięń ſye obracáią. Oczko 8.

»rozga albo laska« (1): ijżby wſſytcy mlodzieńcy ſpokoleniá Dáwidowego [...] aby każdy nioſl wręce rozgę albo láſkę OpecŻyw 4.

»laska albo żerdź« (1): [rybitwowie] co ná nagłębſzym y naprzykrzeyſzym wirze Wiſły ony laſki álbo żerdzi powtykáli. StryjKron 437.

W przen (6): Otho teraz vfaſz w Egiptćie w tey trćinney laſce złąmáney [super fulcro canna colliso (marg) baculo arundineo abscisso (‒)] BibRadz 4.Reg 18/21, Is 36/6; Co ieſt laſká chlebowa maſz wyżſzey przy roz: 4: wirſz 16. BudBib I 414a marg, I 409b marg.
Zwrot: bibl. peryfr. »(z)łamać laskę cblebową (a. chleba)« = zesłać głód; conterere virgam, frangere baculum PolAnt (2): oto ia łamię laſkę chlebá w Ieruſzalimie/ że ieść będą chleb ná wagę/ á w fráſunku/ y wodę w miárę á z zdumieniem pić będą. BudBib Ez 4/16, Ez 14/13.
a. Przedmiot służący do podpierania się, używany często przez pielgrzymow; fulcrum PolAnt (28): OpecŻyw 90; MurzNT Matth 10/10; KromRozm II r4v; KrowObr 186 [3 r.], 186v [2 r.], Ss2, Ss2v; Zátym Anioł Páńſki ſćiągnął koniec laſki [extremitatem fulcri; summitatem virgae Vulg] kthorą miał w ręce ſwey/ y dotknął mięſá y przáſnikow BibRadz Iudic 6/21, Matth 10/10; KRok [...] koronowan Cżechową cżapką: laſkę ktorą ſie Cżech podpierał tę mu dali w rękę miáſto ſceptrum BielKron 318; [Pan] opowiedzieć racżył onemu ludowi ſwemu: Iż iuż tey nocy oſthátecżną plagę puſzcżę ná narod ten złośćiwy [...] á laſki będzyecie dzyerżeć w rękach ſwoich RejPos 158; BielSat Ev; BudBib Gen 32/10, Ez 4/16; BielRozm 33; KochMon 27; Calep 955a; Nie bierzćież nie w drodze/ áni laſki (marg) ná drogę, áni laſek. NL. G, S. (‒) áni táiſtry/ áni chlebá/ áni pieniędzy WujNT Luc 9/3, Matth 10/10, Mar 6/8, s. 478.

W porównaniu (1): To ieſt/ Prorok fáłſzywy kthorym ſię podpiera lud iáko ſlepy laſką ſwoią. BibRadz I 456b marg.

Przen: Coś na czym się można wesprzeć moralnie (2): Vprzedzili mię byli wdzień zwalcżenia mego/ lecż mi Iehowá był laſką [fulcrum (marg) baculus (–)]. BudBib Ps 18/19.
Szereg: »kij i laska« (1): gdźie kije duchowne y laſki vczynkow dobrych/ ktorych v mnie bárzo ſkąpo? LatHar 215.
b. Przedmiot używany przez pasterzy do poganiania bydła (9): Oná [Thamar do Judy] rzekłá/ ieſli daſz w zakładzye pierścień/ ſzátę/ y tę laſkę co ią nośiſz [będę tobie k woli]. BielKron 20, 20.

W porównaniu (1): Są [pisma święte] w ręce Páńſkiey iáko laſká/ przez ktorą nam znáć dawa że on ieſt przenalepſzym y napilnieyſzym páſtyrzem náſzym. BibRadz *3v.

Wyrażenia: »laska owczarska, pasturska« = pedum Mącz; agolum, pastoralis baculus Calep [szyk 1:1] (1:1): Pedum, Laská/ przet [!] álbo pálicá páſturska. Mącz 294a; Agolum, Pastoralis baculus, quo pecudes aguntur. – Owczarską ląska. Calep 46a.
W przen (4): Laska [Ps 22/4]) ſtałoſc y mężnoſc ktorąs mi dał przeciw pokuſam na birzmowaniu, Oto czwarte dobro. WróbŻołt H3v; Leop Zach 11 arg; Páś lud twoy laſką twoią [in virga tua] BudBib Mich 7/14.
Szereg: »miotła i laska« (1): Abowiem miotła twoia/ y laska twoia [Virga tua et baculus tuus]/ tha mnie pocieſzyła. WróbŻołt 22/4.
c. Przedmiot służący do bicia; verber Mącz, Cn; stimulus Vulg (15): Verber, Pręt/ rózgá/ wić y káżda rzecz ynſza czym biyą yáko pálicą/ laską bić/ też plagá dęgá. Mącz 484b; SkarŻyw 570 [2 r.]; SarnStat 17.

W porównaniu (1): Słowá mądrych iáko laſká [sicut stimuli Vulg Eccle 12/11] á goźdzye wbite miedzy liſtki zebrane ſpołu/ ktore wydáne ſą od iednego páſterzá. BielKron 82.

Szeregi: »laska abo bicz« (1): A ktoby ſie z tákowych nieſpokoynie záchował/ ábo nie poſłuſzny był/ gdy mu ſie laſką ábo biczem doſtánie/ áby to Ich M. Pánów nieobrażáło SarnStat 16.

»laska albo kij« (1): A vgadzáiąc ś. Máttheuſzá/ tám zákázuie láſki ábo kijá ná obronę WujNT 148.

W przen (1): Bo iárzmo ćiężaru iego/ [...] laſkę ktorą go bijął złamałeś [sceptrum exactoris in eo confregisti]/ iáko w dzień Mid-iańſki. BudBib Is 9/4.
Przen (6):
a) Kara, prześladowanie (5): BudBib Is 9/4; Bo przez laſkę niewolą tę/ y inſze karánia Bożego plagi rozumieią y wykłádáią CzechRozm 167, 167; gdy naprzod [Pan Bóg] Aſsurá ábo moc Pogáńſką názwawſzy laſką ábo nácżyniem pomſty zápálonego gniewu ſwego: ták o nim mowi PowodPr 8.

W połączeniu szeregowym (1): (marg) Co ieſt krzyż? (–) NAVCZYCIEL. Nic innego iedno wſzeláki niewcżás/ vtrapienie/ przeſládowánie/ [...] A zwłaſzcżá ktore zwierzchu przychodzą. Ktore też w ſtárym przymierzu/ bicżmi/ kubkámi/ laſką/ y rozgą etc. názywáne bywáły. CzechRozm 225v.

b) Cios, uderzenie (w sensie moralnym) (1): gdźie iedno imię Páná Chryſtuſowe záſzło/ przyięte/ y ſtátecżnie trzymáne/ iáko pewne háſło wſzego chrześćijáńſkiego woyſká: y to muſiáło pod Lutherową laſką trzeſzcżeć ReszPrz 75.
α. Prawdopodobnie cep (1): Bo nie będą trzeć wozem zębátym wyki/ áni kołá tácżáć będą po kminie/ bo cepámi (marg) wł. laſką. (‒) wybita będzie wyká/ á kmin bycżem cepowym. BudBib Is 28/27.
d. Oznaka władzy, dostojeństwa (70): Owo co laſkę nieſie to pan Superbia/ Co owo poglądáiąc ná wſzytki omija. RejWiz 74v, 26v; kthory [król Kalekutu] gdy wyſiadł ná źiemię/ pięć tyſiąc ludźi go przyprowádźili do páłacow Krolewſkich/ przed ktorym theż dwa ſzli z laſkámi Srebrnymi. BielKron 453; SkarŻyw 349; Wiárą/ Iákob vmieráiąc/ káżdemu z ſynow Ioſephowych błogoſłáwił: y pokłonił ſię wierzchowi laſki iego. WujNT Hebr 11/21, s. 775 marg, 777 [2 r.]; SapEpit [B2].
Szeregi: »laska a palcat« (1): Vindicta, Ywyná, Item, Láská á pálcat którą w ręku ſtárzy miewáli gdy niewolniki wolno puſzczáli. Mącz 86a.

»rozga albo laska« (1): Caduceus, [...] v ſtárych Heroldska rózgá/ álbo laská. Mącz 29a.

»laska abo sceptr« (1): Pokłonił ſię tedy Iákob Pátryárchá wierzchowi laſki/ ábo ſceptru Ioſephá ſyná ſwego: ábo czcząc zwierzchność iego WujNT 777.

Przen: Panowanie, rządy (23): zepchniona też będzie pychá Aſzurowá/ á laſká Micraimſka (marg) Albo/ berło Micráimſkie. (–) odięta będzie [et sceptrum Aegypti recedet]. BudBib Zach 10/11; CzechRozm 166v, 167; Práwy tho Woiewodá był Podolſkiey zyemie/ Drżáło/ przed laſką iego to pogáńſkie plemię. PaprPan A4.

laska czego [= co] (3): náwroć [...] wſzytki bárány y owce twoie/ y zgromadz ie pod iednę laſkę rządu twego. SkarJedn 152; Stolicy twoiey/ o niezwyćiężony Królu/ żaden krés nie ieſt záłożony: Laſká rozmiáru/ laſká proſtowánia/ Ieſt laſká/ królu twégo pánowánia. KochPs 67; WujNT Hebr 1/8.

Zwrot: bibl. »rządzić, sprawować [kogo] laską żelazną; rządźić [kogo] pod laską żelazną; chować [kogo] pod srogością laski; laskę żelazną mieć [nad kim]« = sprawować wladzę w sposób bezwzględny; regere in virga ferrea PolAnt, Vulg [szyk zmienny] (6:1;1;1;1): BibRadz Apoc 2/27; gdy [Pan] vſpokoić będzye racżył to burzliwe kroleſtwo ſwoie/ ktore teraz rządzi pod laſką żelazną RejAp 157v, 160v; Laſkę żelázną będźieſz miał nád niémi/ A który twégo głoſu niepoſłucha/ Iáko ſkorupá/ iáko źiemiá ſucha Będźie ſye pádał przed rękámi twemi. KochPs 4; LatHar 360; WujNT 390, Apoc 2/27, s. 845, Apoc 12/5, 19/15.
Wyrażenie:»laska pasterska« (1): A nie tylko mowi Páś (po Graecku βόσκε) ále vżywa ſłowá krolewſkiego/ ποίμαινε, to ieſt/ Rządz y ſpráwuy/ laſką y mocą páſterſką/ owce moie. WujNT 390.
Szeregi: »laska i moc« (1): WujNT 390 cf »laska pasterska«.

»pręt i laska« (1): Twóy pręt/ o pánie/ y laſká twoiá/ W niebeſpieczeńſtwie obroná moiá. KochPs 33.

»laska abo sceptrum« (1): Napierwſze mam Proroctwo ono Iákobá Pátryárchy/ ktory ták o domu ſyná ſwoiego Iudy powiedźiał iż od niego laſká ábo ſceptrum Krolewſkie nie miáło być odięte CzechRozm 166v.

Wyrażenie przyimkowe: »pod laską« (3): Czeſzarz poslye, aby szyą zachowywal przeczyw Krolowy yego M. thak yakomy syą zachovywamy pod laską Czesarſką LibLeg 7/99; Nuż y Compánije [...] iednego ſłucháią/ pod iedną laſką Paſterzá powſzechnego wolą Bożą ſpráwuiąc. ReszList 187.
~ Szereg:»pod pieczęcią i laską« (1): gdyż té Kśięztwá pod iedną pieczęćią y laſką koronną ſą. SarnStat 84. ~
α. Berło władcy (18): Sam wielki kniáź ſiedźiał ná Stolicy przy śćienie chędogo przypráwioney/ w lewey ręce dźierżał laſkę ná ktorey krzyżyk zwierzchu/ kthorą laſkę oni zową poſoch BielKron 435, 403v; Ták iáko y krolowa Heſter cáłowáłá wierzch laſki Aſſwerá krolá WujNT 777; Kánclérz: Laſkę téż nośi przed Królem w niebytnośći Márſzałków. SarnStat 322.
Wyrażenia: »laska krolewska« [szyk 2:1] (3): BielKron 341; RejPos 232; od ktorych [żołnierzy] byłeś [Panie Jezu] powtore obnáżony/ w páwłokę oblecżony/ cżerniſtą koroną vkoronowány/ trzćiną miáſto laſki krolewſkiey obdárzony LatHar 274.

»złota laska« (1): KochProp 5 cf »jabłko i laska«.

Szeregi: »jabłko i laska« (1): Siadł pomázániec boży ná ſwym páńſkim thronie: Iábłko złote/ y złotą laſkę w ręku máiąc KochProp 5.

»korona i laska« (1): Gdy ſie pánow Polſkich y ſláchty głoſy nie mogły zgodzić ná páná/ vcżynili ſłup przed Krákowem/ ná ktory włożyli koronę krolewſką y laſkę BielKron 341.

»miecz i laska« (1): Litwá Giliginá ſtárſzego ná Wielkie Xięſtwo Litewſkie/ á Zmodź Trabuſſa młodſzego ná Zmodźkie Xięſtwo wybrali/ [...] oddawáiąc obiemá miecz y laskę oycowską w ręce StryjKron 350.

»sceptrum to jest laska« (1): A gdy nád kim podnioſł ono ſceptrum ſwoie/ to ieſt/ krolewſką laſkę ſwoię/ iuż był prażny dekretu onego. RejPos 232.

Przen: Władza, rządy (8):
Wyrażenie: »laska krolewska« [szyk 5:3] (8): ktory [legat z Rzyma] záklął ty ktorzy nie byli poſłuſzni krolá Karłá/ á Siedmigrodzkiego Woiewodę cżemu wydárł Ottonowi laſkę krolewſką. BielKron 303, 118, 138; RejPos 232 [5 r.].
β. Laska marszałka sejmowego (3): KochOdpr C2v; Caduceum — [...] item Ląska iaką marſzolek naſeimie noſzy. Calep 146a.
Zwrot: »laską w ziemię bić« [na znak władzy lub dla uciszenia] (1): Márſzałkowie laſkámi w ziemię co raz biiąc/ Posłuchayćie/ pánowie/ Vkálegon mowi. KochOdpr C2.
γ. Pastorał zwierzchników Kościoła (6): Vkázuią ieſzcże y dziś tę laſkę [św. Piotra] w Trewerym y w Agrypinie rozdzyeloną. BielKron 142v; Biſkupi z Opátámi dzierżąc laſki ony. Stali podle StryjWjaz C2; [Romuald] ſzedł do Arcybiſkupá y Krolá y przed nim laſkę Opáćią porzućił SkarŻyw 573.
Wyrażenia: »laska biskupia« (1): [biskup Stanisław] kazał odkryć grob Piotrawinow/ tknął go laſką biſkupią á rękę mu podał y rzekł BielKron 348v.

»laska pasterska« [szyk 1:1] (2): A ták Piotr s. dał im páſterſką laſkę áby ſzli á tknęli go [Maternusa] ią/ áby wſtał z martwych BielKron 142v; StryjWjaz C4v.

δ. Laska sędziowska (8):
Zwrot: praw. »wyz(y)wać [kogo] za laską, do laski; wziąć laskę« = prawdopodobnie odwoływać się do sędziego co do sądzonej przez niego sprawy (2:1;1): IEſli kto kogo wyzowie w Práwie zá laſką [si aliquis aliquem provocaverit in lite, pro Corylo, alias laſkę JanStat 546]/ to ieſt/ chćiałby ſie záłożyć o ſtrátę álbo o zyſk ſwéy rzeczy álbo téż o trzy grzywny pieniędzy/ álbo o ſześć ſkotów wyzywałby do laſki: w tákowey rzeczy będźie ná woléy wyzwánégo wybráć/ zechceli wźiąć laſkę o zyſk/ álbo o trzy grzywny/ álbo o ſześć ſkotów/ to ieſt dwánaśćie groſzy. SarnStat 780, 780.
W przen [czego = co] (4): A ſtolec twoy krolewſki ſtanie vmocniony tu y ná potem náwieki/ á laſká ſpráwiedliwoſći będzie ſceptrum kroleſtwá twoiego. RejPs 68; KochPs 67 [2 r.]; WujNT Hebr 1/8.
e. Godło poslów przybywających w celach pokojowych, zwane laską Merkurego; caduceus Mącz; caduceum Calep (3): [Popilijus] gdy do Antiochá od Rzymian poſłan był/ Ieſli chciał mieć przymierze [...] Dał liſty odpowiedzi/ wnet s trzaſkiem pytáiąc. Antioch rzekł/ ábych ſie wżdy ná to rozmyſlił/ Ten laſką co w ręku miał/ w koło go okryſlił. W tey ſie kreſie rozmyſlay RejZwierz 28v; Caduceum, Mercurii virga fuisse fertur, qua ille ad dissidia et discordias tollendas utebatur: a cadendo dicta, quod contentiones et bella cadere faciat – Liaska ktorei vderzenim pokoi znaczimę Calep 146a.
Szereg: »palcat albo laska« (1): Caduceus, virga Mercuri, Pálcat/ álbo/ laská/ którą pokóy/ albo przemierze známionowano Mącz 29a.
f. Przyrząd mierniczy, miara licząca 7,5 lub 15 łokci (20): Owa wſzędy w okrąg było ná 18000 laſk BibRadz Ez 48/35, Ez 45/2; Laſká ná piąćinaśćie łokiet/ vczyni dwá Pręty Mázowieckié po pułoſmá łokćiá. GrzepGeom M; Naprzód ma być laſká ná pułoſmá łokćiá GrzepGeom M2v, L3v [2 r.], M, M2v [2 r.], O2; Strum D2v [2 r.]; Y Dano mi trćinę podobną laſce [virgae] WujNT Apoc 11/1.
Wyrażenie: »laska pomiarowa« (1): Dłuża iey [ziemie] ná dwádźieśćiá y pięć thyſięcy laſk pomiárowych [longitudine] BibRadz Ez 45/1.
Szeregi: »kij albo laska« (1): Decempeda, Kiy álbo laská ná dzieſiący ſtopách miárá yeſt/ którą ymioná á role mierzano. Mącz 79a.

»miara albo laska« (1): Pręt álbo ſtáiánié maſz miéć ná piąćinaśćie miar álbo laſk GrzepGeom L4v.

»laska albo (to się rozumie) pole« [szyk 1:1] (2): Pole/ to ſye rozumié/ Laſkę wymierzyć ná Ośḿ łokći. Strum F2v, F2v.

»laska albo (a) pręt« (2): Niech będźie Plác/ máiąc ná dłużą trzydźieśći laſk/ álbo Prętów po pułoſmá łokćiá GrzepGeom M2v; Strum F4.

g. Pręt, kij używany przez wieszczków lub czarnoksiężników do wróżenia i czynienia czarów; lituus Calep (4): á trzymáiąc [Anektanab] w ręku laskę moſiądzową/ tám przez cżárnoxięskie cżáry diabłow wzywał HistAl A; Y porzućili káżdy laſkę ſwoię [virgam suam]/ y były wężmi BudBib Ex 7/12, Ex 7/12; Lituus, Baculus incurvus quo sedentes Augures avibus templa designabant – Ląska krziwą vwierzchu ktorą wieſzckowie na ptaki kiwaiąc wieſzczeli, Calep 609b.
h. Drążek używany przez flisakáw (2): ſtátki/ powrozy/ laſki/ poiázdy/ y wſzyſtkie inſtrumentá ſzkutne napierwey do ſzkut woźić. GostGosp 92, 88.
i. Narzędzie dozorcy na galerach, którym wybija takt dla równego wiosłowania (1):
Szereg:»laska, palcat« (1): Portisculus, Stárſzy nád żegłowniki/ którzi wiosłámi robią/ też laská pálcat tego iſtego. Mącz 313b.
j. Pręt, wskazówka na zegarze słonecznym (1): regula vel norma peculiariter accipitur, Miáſto żelázá álbo laski/ która ná zegárze słonecznym cień dáyąc vkázuye o którey godźinie yeſt Mącz 147b.
k. Część składowa warsztatu tkackiego, wałek drewniany, na który nawija się osnowę (1): Licitatorium, lingum [!] circa quod lioia involvuntur, Laski ná którich nići wiſzą/ álbo drzewo ná którym nići czinią. Mącz 193a.
l. Drewniana pochwa na broń (1):
Szereg: »laska albo kij« (1): Dolon, Imię właſne też laská álbo kiy dęty álbo wydrożony w którym miecz álbo granat bywa/ yákie zwikli mniſzy nośić. Mącz 93d.
ł. Prawdopodobnie drążek używany do utrzymania w równowadze przyrządu mierniczego (6): A do ważenia potrzebá trzech Oſób: dwu coby Synwagę dźiérżéli ná Nożach przy laſkách: które laſki máią być chędogo vſtrugáné/ áby po nich nie były guzy. A to dla tego/ áby równo trzymáli Synwagę przy nich/ ná obu kóńcu przy nożách. Strum B2v, B3v, B4, C, C4.

Synonimy: kij, pałka, rozga, tycz, żerdź; a. kostur; c. palica, pręt; d. palcat, sceptr; α. berło; f. miara, pręt.

BZ